In Room with a view en Het roer gaat om beschreef ik de kansen die het aanstaande kabinet heeft om met een baanbrekend regeerakkoord te komen. Dat lukt alleen als de heren het uitzicht vanuit het onderhandelkamertje als een window of opportunity beleven. Weg met tunnelvisies, weg met blikvernauwing, weg met dat bord voor hun kop. Zet het raam wagenwijd open en laat de geest waaien.
Een window of opportunity (een venster met uitzicht op mogelijkheden) wordt makkelijk over het hoofd gezien. Het raam kan nog zo wijd open staan, als men de mogelijkheden niet ziet die er aan voorbij trekken dan mis je kansen op keuzes die goede oplossingen bieden. Van belang is dat men ook in staat is oplossingen te zien die op het eerste gezicht niet direct met een bepaald probleem te maken hebben.
Voorbeeldje: De EU wil serieus werk maken met het terugdringen van de CO2-uitstoot. In hun ijver daartoe somt men alle mogelijkheden op om tot schonere energie-opwekking te komen. Alles mag, inclusief kernenergie. Omdat dit laatste hier en daar op weerstand kan rekenen, zegt de EU er wel bij dat de aangesloten landen zelf mogen bepalen of ze kernenergie willen gebruiken. Het hele voorstel is een typisch staaltje lineair denken: er is een probleem die met bekende oplossingen moet worden verholpen. Even nadenken of er ook nog meer en andere mogelijkheden zijn is er niet bij.
Om de keuze voor kernenergie aan de lidstaten zelf over te laten getuigt niet van lef. Maar goed, daar kan het nieuwe kabinet dus duidelijk over worden. Dat wordt een glashelder ''nee'', al was het alleen maar omdat de opslag van kernafval nog lang niet veilig is.
Kennelijk stond de ''window of opportunity'' niet open genoeg bij de EU, want behalve de genoemde oplossingen zijn er nog tal van andere mogelijkheden. Van autoloze zondagen tot beperking van het vliegverkeer. Van een verbod op nutteloze electrische gadgets tot het uitschakelen van de verlichting op straat op stille momenten. Van productieverlaging tot het afschaffen van kerstmis. Van het afsluiten van de energielevering tussen 2.00 u. en 4.00 u. ''s nachts tot een periode van belastingvrijstelling op auto''s die op biobrandstoffen rijden. Zelfs de mogelijkheid om helemaal niets aan de CO2-uitstoot te doen mag in het rijtje ideeën voorkomen.
Natuurlijk, hier zitten de meest zotte ideeën tussen. Het gaat er wel om dat men een bepaald probleem loskoppelt van allerlei andere zaken (bijvoorbeeld energieverbruik en een goed draaiende economie), vervolgens gaat brainstormen (de geest moet waaien) en alle mogelijkheden serieus en met een ''open mind'' bespreekt. Men zet als het ware de ''window of opportunity'' hemelsbreed open en zo creëert men kansen voor keuzes waar men doorgaans niet op komt.
Het is vrijdag. De kabinetsformatie is weer drie dagen verder. Iedereen is benieuwd of en welke keuzes de heren ondertussen hebben gemaakt. Hebben de heren hun geest laten waaien of hebben ze het raam stevig dicht gehouden en krijgen we een regeerakkoord waarin de gezonde keuzes weer geen kans krijgen?