Alle macht aan het volk. Dat zou de titel kunnen zijn van het bestuursakkoord tussen Rijk, gemeenten en provincies. Het gaat immers om decentralisatie? Het overhevelen van bevoegdheden naar de kleinere overheden, zodat besluitvorming over belangrijke zaken dichter bij de burgers komt te liggen. Gemeenten krijgen wat geld en ze mogen helemaal zelf beslissen wat ze ermee doen. Aangezien gemeenten toch veel dichter bij de burgers staan, dan het Rijk, is het bijna een communistische opvatting te noemen, om taken naar de lokale overheden over te hevelen.

Waarom groeit het protest tegen het bestuursakkoord dan? Op 21 april tekenden het kabinet en de koepels van gemeenten en provincies (VNG en IPO) het akkoord. Het akkoord is nog niet definitief, want de achterban mag zich er nog over uitspreken. En daar klinkt gemor. Het is ook nooit goed. Geeft de regering wat macht uit handen, gaan er ineens gemeenten en provincies klagen.
Sterker nog: al 19 gemeenten verklaarden zich tegen het akkoord, dat op 8 juni ter stemming zal komen op een bijeenkomst van het VNG. Drie provincies zijn ook tegen. Diverse maatschappelijke organisaties, waaronder het FNV en de GGZ Nederland, vinden ook dat het akkoord niet definitief getekend dient te worden.

Niet dat het veel zal uitmaken. Minister Donner vindt de handtekening van VNG en IPO meer dan genoeg. Hij onderhandelt niet met afzonderlijke overheden en maakt duidelijk dat het Rijk uiteindelijk beslist. Rutte vindt het een prachtig akkoord, dat voor verdere onderhandeling niet in aanmerking komt.
Tot zover de werkelijke opvattingen over decentralisatie van bestuur. Zie je wel, het zijn toch geen communisten, zal iedereen opgelucht denken.

Rutte meent dat het bestuursakkoord de gemeenten zal helpen bij de kwaliteit van de uitvoering van de overgehevelde taken. Zoals de bezuinigingen op de bijstand en de sociale werkplaatsen.
En daar zit hem de meeste pijn. De meeste gemeenten zijn helemaal niet tegen de decentralisatie van de jeugdzorg, de extramurale begeleiding uit de AWBZ en de hervormingen van WWB/WIJ, WSW en Wajong, maar zijn het niet eens met de bezuinigingen die met de reorganisatie gepaard gaan.
Bovendien: gemeenten moeten afslanken. Het idee om met minder ambtenaren, meer taken uit te moeten voeren, vindt men ook niet zo aantrekkelijk.

De protesterende gemeenten zien de bui al hangen. Ze hebben al veel moeten bezuinigen. Op cultuur, welzijn,sport, recreatie en de eigen organisatie. Dat leverde al boze burgers op, die petities en demonstraties organiseerden in een poging bibliotheken, zwembaden, buurthuizen, muziekverenigingen en gemeentelijke voorzieningen te redden. Nog een bezuinigingsgolf er overheen, leidt misschien tot nog meer onrust.

Nog voor Rutte aan de macht kwam bezuinigden de kersverse gemeentebesturen, na de gemeenteraadsverkiezingen in 2010, er al flink op los. In totaal zo’n 600 miljoen euro dit jaar en nadat Rutte zijn plannen bekend maakte, zitten de gemeenten nu al te piekeren over bezuinigingen voor de komende jaren. Als het bestuursakkoord naar de kleine lettertjes wordt uitgevoerd, moeten gemeenten aan de slag om ook het mes te zetten in jeugdzorg, AWBZ-zorg en arbeidsparticipatie voor gehandicapten.

Nog krap een maand en dan zullen we weten hoe alle gemeenten over dit fraaie bestuursakkoord denken. Ondertussen houden we de reacties bij in dit overzicht (exceldocument).