Categoriearchief: Gezondheid & Hypocrisie

Mocht je in het ziekenhuis belanden

Nadat vorig jaar de toenmalige minister van gezondheidszorg, Hoogervorst, een puntensysteem voor de waardering van ziekenhuizen introduceerde, om ze af te dwingen beter te presteren en dit jaar de huidige minister, Klink, aankondigde de medische missers in ziekenhuizen te willen halveren, lijkt het er op dat er genoeg mis is in 's lands hospitaaltjes. Recente berichten in de media lijken dat te bevestigen. Van bacteriële besmettingen (legionella en mrsa) tot criminele en onprofessionele ziekenhuismedewerkers, van slechte informatie tot het ontbreken van de noodzakelijke afdelingen.
Dat levert een totaal verkeerd beeld op van de werkelijkheid, zo vinden de gezamenlijke ziekenhuizen en die zijn gisteren dan ook een tegenoffensief begonnen. Met hedendaagse zuster Klivia, Loes Luca, voorop zingen ze ons toe: ''Mocht je in het ziekenhuis belanden, moet je maar denken: je bent in goede handen''. De campagne ''Het ziekenhuis zorgt'' moet duidelijk makend dat alleen vervelende incidenten de media halen, terwijl er voorbij wordt gegaan aan al het goede werk dat er dagelijks wordt verricht. Wat de kranten er ook over schrijven, zo zeggen de ziekenhuizen, een grote meerderheid van patiënten is dik tevreden over de ziekenhuizen.
Tja, ik kan me voorstellen dat het niet leuk is een mislukte operatie op de voorpagina van de dagbladen terug te zien. Maar er bestaan geen ''goed-nieuws'' kranten en in de volksmond heet het nog steeds: geen nieuws, goed nieuws. Een reclame-campagne zal de berichtgeving over medische missers niet uit de wereld kunnen helpen. Is het desondanks goed zo''n campagne te starten?
Martin Buijsen, universitair docent gezondheidsrecht, meent van niet. Zo''n campagne werkt alleen aan de beeldvorming naar buiten toe. Het geld kan volgens hem veel beter worden besteed aan interne zaken als het verbeteren van de waardering en tevredenheid van het zorgpersoneel. Pak het werkklimaat aan, daar help je de zorg veel beter mee, alleen al omdat je daarmee weer genoeg en goed personeel aan kan trekken. Wat heb je aan een prachtige beeldvorming als een ziekenhuis het niet waar kan maken door slecht gemotiveerd personeel of zelfs gebrek aan personeel?
Hebben wij, het publiek, een slecht beeld van het ziekenhuis? Dat valt wel mee. We komen er niet graag. Niet omdat we zo''n beroerd beeld hebben, maar omdat het betekent dat er iets mis met onszelf is. Verder zijn het ook geen uitnodigende plaatsen wegens de grootte, de drukte en de toch vaak wat grote afstand tussen patiënt en arts. De verpleegkundigen zijn een stuk populairder bij de patiënten, maar die staan dan ook heel wat dichterbij.
En wat echt irritant is zijn de nog steeds lange wachttijden in de wachtkamers en voor behandelingen. Maar verder: nee, we hebben heus niet zo''n slecht beeld van de ziekenhuizen. We begrijpen echt wel welk een zwaar beroep artsen en verpleegkundigen hebben. De waardering kan best wel beter, zeker voor de verpleegkundigen. Dus wat dat betreft heeft meneer Buijsen gelijk: besteedt het geld niet aan de ''het-ziekenhuis-moet-weer-leuk-worden-show'', maar pomp het in de kwaliteitsverbetering. De ziekenhuizen moeten zelfs oppassen dat al die reclame niet averechts werkt. Want je gaat toch twijfelen aan bijvoorbeeld een hartspecialist, die niet zijn hand in eigen boezem wenst te steken.
Hoewel de 2e Kamer vorig jaar niet enthousiast was over het idee dat ziekenhuizen reclame zouden moeten maken voor zichzelf, zullen we er aan moeten wennen dat we daar toch meer mee worden geconfronteerd. Niet alleen deze campagne is een voorbeeld, maar ook berichten dat ziekenhuizen garanties willen geven op operaties. U ziet de reclame al voor u: ''Bij ons onder het mes, is gegarandeerd nooit op de fles.'' Maar laat een ziekenhuis toch vooral het werk doen waar ze goed in zijn: beter maken. Geld en energie voor reclames is voor deze sector echt niet nodig.
Tot slot: Natuurlijk is het leuk Loes Luca weer eens te horen, maar liever in haar eigen shows dan met het stompzinnige liedje dat de campagne moet trekken.

Gezondheid over de grens(2)

Waar vind je goede en betaalbare ziekenhuizen? In België.

Het loont vooral de moeite voor complexe behandelingen. Het komt vaker voor dat nederlanders voor specifieke behandelingen naar het buitenland uitwijken, tot naar China aan toe. Maar dichterbij zijn er dus ook mogelijkheden.

In Zeeland zou dat wel eens een fikse concurrentie kunnen betekenen voor de ziekenhuizen aldaar. Zeker voor het ziekenhuis in Zeeuws-Vlaanderen. Geen probleem, zegt neuroloog Hoefnagels uit Terneuzen. Er wordt al veelvuldig samengewerkt met het universitaire ziekenhuis in Gent, dat veel dichterbij ligt dan bijvoorbeeld Rotterdam.

Maar ja, als alle topbehandelingen aan andere ziekenhuizen worden weggegeven, dan dreigt het Zeeuws-Vlaamse hospitaal maar een armzalig, provinciaals EHBO-postje te worden. Dat kan worden voorkomen door van de Belgen de nodige tegenprestaties te eisen.
Bijvoorbeeld om de zuiderburen een bijdrage te laten leveren aan de opleiding van medisch specialisten. Neuroloog Hoefnagels vindt de verschillen in behandelcultuur in de Belgische en Nederlandse ziekenhuiszorg erg ''interessant''. Daar zou je juist wat mee moeten doen.

De redaktie heeft eens wat rondgeneusd in belgische nieuwsbronnnen en vond opmerkelijke zaken in de ziekenhuizen aldaar.
Zo zijn er jaarlijks ruim
11.000 prikongevallen in de Belgische ziekenhuizen. Met als gevolg dat een verpleegkundige of een patiënt het risico loopt besmet te raken met hepatitis of hiv. De Belgen zijn waarschijnlijk zo ontzettend goed in complexe topbehandelingen, dat men vergeten is hoe je veilig een simpel prikje moet toedienen. En dat is niet het enige besmettingsrisico dat er in België rondwaart.

Legionella komt in bijna alle ziekenhuizen voor. Niet elke ontdekking van besmette waterleidingen hoeft daar gemeld te worden. Alleen een echte, grote uitbraak mag men niet verdoezelen. Nu is het nogal duur om alle waterleidingen goed te controleren en gezond te houden, dus daar wordt nog wel eens op bespaard.

En dat is dan waarschijnlijk één van de redenen waarom men in België goedkoper is dan in Nederland. Ik zou zeggen: gaat u vooral over de grens medsich shoppen, maar laat u goed ontsmetten voor u weer naar nederland terugkeert.

Het is prima dat men in België veel aandacht besteed aan uitstekende medische opleidingen en daardoor excellente specialisten kweekt, maar wat meer aandacht voor de alledaagse verzorging zou wel op zijn plaats zijn. De neuroloog uit Terneuzen zou misschien als eerste een tegenprestatie op dat gebied kunnen eisen.
Wat heb je er immers aan als je Zeeuwse patiënt een geslaagde hersenoperatie heeft ondergaan en met hiv wordt teruggestuurd? (Lees ook het
eerste artikel over gezondheid over de grens van 15 augustus vorig jaar).

Medische fouten zonder schuld

Dat god geen volmaakte schepper is (zie artikel van gisteren), valt mee te leven omdat we gelukkig nog altijd de artsenij hebben die met de name de medische missers van de schepping probeert te herstellen. Zo zijn door de jaren heen aardig wat ziektes uitgebannen en bestaan voor vrij veel bestaande ziektes de nodige remedies. Ook als de mens, een kwetsbaar onderdeel van de schepping, niet bestand blijkt tegen allerlei ongelukken, weten artsen de mens nog aardig op te kunnen lappen. Daarbij zijn ze soms zelfs in staat mensen van de dood te redden. We verwachten van artsen dat ze tot welhaast goddelijke prestaties in staat zijn . En wel van de perfecte soort. Maar artsen zijn mensen. En als een god een foutje mag maken zonder daarvoor teruggefloten te worden, dan mag een arts toch zeker ook? In België hebben ze dat goed begrepen. Daar ligt een wetsvoorstel klaar die het 'blamefree' melden van medische missers mogelijk moet maken. Een fout van een arts moet gemeld kunnen worden, zonder dat die arts voor de misser aansprakelijk wordt gesteld. De gedupeerde kan dan wel een beroep doen op een bijdrage uit een schadefonds, waarmee overigens het recht vervalt de arts voor de rechter te dagen. Een werkwijze die in Scandinavische landen al langer wordt toegepast. In Nederland heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg al in 2004, met instemming van veel artsen, het voorstel gedaan het ''blamefree'' melden ook hier in te voeren. Voorlopig moeten we het doen met een erfenisje van Hoogervorst (de vorige minister van volksgezondheid). Door een puntensysteem in te voeren, moet duidelijk worden welke ziekenhuizen goed presteren (lees: de minste fouten maken). Patiënten moeten dan zelf maar kiezen waar ze behandeld willen worden. Ab Klink, de huidige minister voor gezonde zaken, heeft nu de 2e Kamer beloofd snel concrete afspraken te maken met ziekenhuizen over het terugdringen van medische missers. Misschien dat hij nu het ideetje uit België over kan nemen? In Engeland gaan ze het heel anders aanpakken. Het ministerie van gezondheid aldaar komt met een voorstel om een commissie die voor de helft uit leken bestaat, te laten oordelen over een arts die een tuchtklacht aan zijn broek heeft gekregen. Bovendien moeten artsen elke vijf jaar een examentje doen, om aan te tonen hoe bekwaam ze nog zijn. Bij een onvoldoende, kan de arts de herscholing in. Al deze maatregelen lijken mij vooralsnog bedoeld om een claimcultuur, zoals die in Amerika bestaat, te voorkomen. Een arts die moet dokken voor een gemaakte fout is al snel failliet en kan uitkijken naar een ander baantje. Op die manier voelt niemand er nog wat voor dokter te worden, want een foutje is zo gemaakt. Het ''blamefree'' melden van fouten ontslaat de arts van persoonlijke verantwoordelijkheid. Lastige kwestie. Er is helemaal niets te bedenken, waardoor artsen nooit meer enige fout zullen maken. Ook al hebben ze een langdurige en zware studie achter de rug, ook al zijn er steeds betere controle-systemen, er zullen altijd fouten gemaakt worden. Maar hoe denk je daarover als jij die patiënt bent wiens verkeerde been is geamputeerd? Je wilt dan toch uitgezocht hebben hoe de dienstdoende arts te werk is gegaan? Misschien is het beter de plannen uit Engeland in aangepaste vorm over te nemen. Een commissie van leken en artsen bekijkt de zaak grondig en velt een oordeel over de mate van ''schuld''. Want, zoals eerder gesteld, artsen zijn geen goden. Net als andere mensen kunnen zij een fout maken waar ze weinig aan konden doen. Maar evengoed kunnen ze fouten maken door nalatigheid, ondoordachtheid of met een kater van de vorige avond aan de operatietafel staan. En dan is er wel degelijk sprake van persoonlijke verantwoordelijkheid. ''Blamefree'' is de arts pas als dat onomstotelijk kan worden aangetoond.

Prijskaartje van vertrouwen

Veel Nederlanders hebben meer vertrouwen in de gezondheidszorg dan een jaar geleden. Men vindt wel dat het duurder is geworden (onderzoek TNS Nipo). Is er dan zoveel veranderd in de zorg? Of gelooft men dat een hogere prijs ook wel een betere kwaliteit garandeert?
Als dat laatste het geval is, komt men bedrogen uit. Nederland loopt wat dat betreft nog aardig achter bij andere landen. Gisteren kon u hier lezen wat het SCP (Sociaal Cultureel Planburo) te melden had over de publieke sectoren. Citaat over de gezondheidszorg: “Nederland heeft het uitgavenniveau van Zweden maar blijft in gezondheidstoestand achter bij Zweden. Nederlanders hebben een wat lagere (gezonde) levensverwachting en een wat hogere kindersterfte. In Zweden is veel aandacht voor preventieve zorg en screening programma’s en is vooral succes geboekt met de bestrijding van riskante gewoonten zoals roken en alcoholgebruik.” Dus voor dezelfde prijs zijn we hier slechter af dan in Zweden. Het vertrouwen in de huidige zorg is dus enigzins misplaatst.
Verder blijkt uit het TNS Nipo onderzoek dat een grote meerderheid vind dat de zorg wel verbeterd moet worden. Ja, het mag dan wat kosten, maar dan wil je er wel wat voor hebben natuurlijk. Om de diskussie over de toekomst van de zorg een beetje op gang te helpen, kreeg minsiter Hoogervorst afgelopen maandag een tweetal stukken gepresenteerd. In ''Niet van later zorg'' worden vier scenario''s geschetst: Collectieve Voorspoed (de nadruk ligt sterk op de verantwoordelijke overheid), Keuzerijk Perspectief (beschrijft vergroting van de individuele verantwoordelijkheid), Samen Delen (gaat uit van een collectieve verantwoordelijkheid) en Selectieve Groei (is gericht op de individuele verantwoordelijkheid ondanks een lage economische groei).
Hoogervorst gaf onmiddelijk zijn voorkeur aan: veel eigen verantwoordelijkheid en een grote mate van keuze­vrijheid, gekoppeld aan een sterke groei van de economie. Afgaande op het beleid van de laatste jaren valt dat maar op één manier te vertalen. De burger moet zelf maar zien wat-ie met zijn gezondheid doet en denkt hij daar een dokter bij nodig te hebben dan moet er flink in de buidel getast worden. Eventuele tegemoetkomingen hangen af van de gezondheid van de economie.
Welnu, dan is er nog een vijfde scenario mogelijk. Combineer de opvating dat ''geld niet gelukkig maakt, als je maar gezond bent'' met de principes van onze markteconomie. Eén van die principes is dat lonen laag moeten blijven. Hogere lonen leiden tot hogere prijzen en dat zou niet goed zijn voor de economie. Nou, dan stellen we onze arbeidskracht toch helemaal voor niks beschikbaar? Volgens de logica van de huidige economische wetten zou dan alles gratis moeten worden.
Zo werkt dat niet, zullen de deskundigen zeggen. Alles heeft zo zijn prijs. En zo zal de burger het slechts moeten doen met het ''vertrouwen'' dat die prijs ook biedt wat men er van verwacht. Heel gezonde situatie…