Veel gelachen de laatste dagen? Er zijn heel wat voorstellingen gepasseerd. Van het VVD-congres via de troonrede naar de algemene beschouwingen. Veel viel er niet te lachen maar politiek is dan ook een zeer serieuze zaak. Da's geen vak voor clowns.
In Italië heeft een of andere clown ineens wat invloed op de politiek. De komiek Beppe Grillo weet tienduizenden Italianen te mobiliseren met zijn bijtende kritiek op de gang van zaken in de politieke wandelgangen. Hij begon in 2005 een satirisch weblog dat, volgens het NRC, inmiddels zo'n 160.000 bezoekers per dag trekt. Via dat weblog is hij een actie gestart om politici met een strafblad uit de parlementaire instituten te schoppen. De komiek heeft een lange traditie van trappen op zere tenen van italiaanse politici, wat hem in 1986 op een uitzendverbod op televisie kwam te staan toen hij grappen maakte over de toenmalige premier Craxi. Die had een veroordeling aan zijn broek wegens corruptie. Goed en wel, maar daar maak je in Italië dus niet ongestraft grappen over.
Iets soortgelijks is ook de comedienne Sabina Guzzanti overkomen. Slechts één uitzending van haar satirische tv-programma “RAIot” was genoeg om Berlusconi er toe te bewegen verdere uitzendingen te verbieden. Sabina Guzzanti maakte over deze affaire de documentaire “Viva Zapatero!”, een verwijzing naar de spaanse premier Zapatero, die de politieke bemoeienis bij de benoeming van omroepdirecties wist af te schaffen.
Wij hebben hier gelukkig de cabareteske grappen in Kopspijkers. Maar die humor weet mensen niet zo massaal te mobiliseren als Beppe Grillo in Italië. Een kwestie van temperamentsverschil?
De enige grappenmaker die in ons land met spotternij over de politiek op een brede publieke belangstelling mocht rekenen was Wim Kan. Maar dat was een zeer milde soort humor, nauwelijks satirisch te noemen met amper inhoudelijke kritiek op welk kabinet dan ook. De enige cabaretiers die wel een duidelijk politiek statement maakten waren Freek de Jonge en Bram Vermeulen, die als Neerlands Hoop ten strijde trokken tegen de deelname van ons Oranje-elftal aan de WK voetbal in Argentinië in 1978. Een jaar later gingen ze uit elkaar en Vermeulen is geëngageerd bezig gebleven met programma's voor de RVU. Freek de Jonge heeeft nog wel eens een politieke oprisping maar dat heeft een wat Wim Kan-achtige allure gekregen: alle poppetjes komen langs. De humor is wel een stuk scherper dan bij Wim Kan.
Maar invloed op de politiek? Nee, Italiaanse toestanden hebben wij hier nog nooit meegemaakt. Laat staan dat een satirisch weblog de mensen in beweging zet. De politieke satire komt nauwelijks meer voor bij de hedendaagse cabaretiers. Op weblogs wat vaker, maar ik ken geen enkel blog dat consequent de poltitiek op satirische wijze becommentarieerd. Het blijft vaak beperkt tot wat grof geschut op GeenStijl of een diskussie over de humor van politici. Die humor valt flink tegen. We lachen dan af en toe wel om de politici zelf, maar zelden om de grappen die ze maken.
De komiek Beppe Grillo krijgt, vooral van politici, het verwijt onderbuikgevoelens te mobiliseren en de politiek daar meer kwaad dan goeds mee doen. Die onderbuik-diskussie kennen we hier ook. Dat soort gevoelens worden door de komieken hier hooguit binnen de veilige muren van de theaters aan de orde gesteld. Maar wordt het niet eens tijd om in plaats van haat nu eens wat humor te zaaien? Natuurlijk niet met grappen die inslaan als een bom of louter leedvermaak zijn. Liever met de nodige zelfspot en scherpzinnigheid. Maar ja, zou een webloggende satiricus in Nederland enige kans maken de boel hier op zijn politieke kop te zetten? Hebben we daar eigenlijk wel geschikte kandidaten voor?