Nationale Ombudsman 30 jaar: klokkenluider of belhamel?

OmbudsmanDertig jaar Nationale Ombudsman is behalve dertig jaar jaarverslagen met klachten over de behoorlijkheid van het overheidsbestuur, ook dertig jaar discussie over de positie en bevoegdheden van dit onafhankelijke instituut.

Bij de presentatie van zijn eerste jaarverslag verzuchtte Jacob Rang, in 1982 benoemd tot Nationale Ombudsman, dat er veel tijd verloren ging met discussies over zijn bevoegdheden. (bron: Digibron.nl). Bij de dertigste verjaardag van de Nationale Ombudsman lijkt er niet veel veranderd. Dat bleek tijdens een Kamerdebat op 10 oktober jl., toen VVD-Kamerlid Litjens een harde aanval pleegde op dit Hoog College van Staat.

VVD pleitbezorger en criticus.

In de zeventiger jaren was de VVD een warm pleitbezorger voor de totstandkoming van een Nationale Ombudsman. In 1971 diende VVD-kamerlid Koos Rietkerk een motie in (pdf) waarin de VVD het profiel van een nationale ombudsman scherp omlijnde.

De ombudsman moest ‘een band met het parlement’ hebben, geheel onafhankelijk kunnen functioneren over ‘een zo breed mogelijk terrein van overheidsoptreden’ en moest de vrijheid hebben ook op eigen initiatief onderzoek te verrichten.
De motie Rietkerk onderstreepte tevens dat ‘het met name gewenst is dat ieder zich met een klacht over de vervulling van de overheidstaak rechtstreeks tot de ombudsman kan wenden en dat een parlementaire zeef daarbij onnodig en ongewenst is.’

Met ‘parlementaire zeef’ werd de Kamercommissie voor verzoekschriften bedoeld. Bij die commissie kon de burger destijds klachten over overheidsoptreden indienen. De regering was van mening dat deze commissie moest bepalen welke klachten naar de ombudsman doorgestuurd konden worden. Dat vond de VVD niet nodig.

Bij het dertigjarig bestaan van de Nationale Ombudsman lijkt er nu een andere, informele parlementaire zeef te zijn opgestaan: ‘De VVD zal de Nationale ombudsman en daarbij ook de substituut ombudsmannen waaronder de Kinderombudsman, scherp in de gaten blijven houden op de depolitisering van hun uitspraken’, zo sloot Pieter Litjens zijn maidenspeech in het Kamerdebat van 10 oktober 2012 af. De Ombudsman had er op gewezen dat het kabinetsbeleid negatieve gevolgen kon hebben voor het vertrouwen dat de burger in de overheid heeft.

Nationale Ombudsman een succes.

Bij elk Kamerdebat over de jaarverslagen complimenteerden de Kamerleden de Nationale Ombudsman met zijn noeste werk. Tegelijkertijd uitten de politici hun zorgen over het stijgend aantal klachten die de Ombudsman kreeg te verwerken. In die zin mag het dertig jarige  werk van de Ombudsman een “succes” worden genoemd. De eerste Ombudsman kreeg in 1982 ruim 4000 klachten binnen en handelde 3.662 klachten af. In 2011 waren dat 13.740 klachten, waarvan er 13.519 zijn afgehandeld.

De Ombudsman kon veel klachten met een enkel telefoontje of e-mailtje naar de betreffende ambtenaar of instantie helpen oplossen. Door interventie van de Ombudsman zijn er in 1982 ruim 200 klachten naar tevredenheid van de indieners afgehandeld. In 2011 werden 2.657 klachten op deze manier afgehandeld, Het scheelde de Ombudsman tijd die anders in nader onderzoek en rapportage gestoken moest worden.

In dit exceldocument een uitgebreider overzicht van deze cijfers.

Het aantal klachten is in de afgelopen dertig jaar gegroeid omdat de Nationale Ombudsman  steeds bekender is geworden en de burger de weg er naar toe beter weet te vinden. Daarnaast wordt ook de groeiende mondigheid van de burger genoemd als oorzaak van de toenemende werkdruk bij de Nationale Ombudsman.

Dertig jaar misverstanden.

Dertig jaar Ombudsman is ook dertig jaar ruzie met politiek Den Haag. Ruzie is en groot woord. Alle Ombudsmannen hielden het op “misverstanden”, die zij meestal op diplomatiek wijze de wereld uit wisten te helpen. Een greep uit meningsverschillen en aanvaringen.

De eerste Nationale Ombudsman, Jacob Rang, moest vooral zijn positie bevechten bij leidinggevende ambtenaren op ministeries, burgemeesters en sommige bewindslieden. In een antwoord op Kamervragen (pdf) naar aanleiding van zijn eerste jaarverslag schrijft de Ombudsman over een weinig loyale medewerking van burgemeesters en een even weinig coöperatieve houding van enkele ministeries. Men antwoordde erg traag op vragen van de Ombudsman of verstrekte onvolledige informatie.

Er ontstond ook een conflict tussen de tussen staatssecretaris voor Financiën en de Ombudsman. De staatssecretaris achtte de Ombudsman niet bevoegd klachten af te handelen over de Belastingdienst,  betreffende de toepassing van de hardheidsclausule en kwijtschelding van belastingschulden.
De kwestie sleepte voort tot na het vertrek van Jacob Rang in 1987 toen de staatssecretaris een compromisvoorstel (pdf) van de vaste Kamercommissies voor de Nationale Ombudsman en Financiën overnam. Als de hardheidsclausule door de staatssecretaris van Financiën zelf is toegepast, werd de Ombudsman ‘niet bevoegd’ geacht. Bij klachten over kwijtschelding van schulden werden Ombudsman wel bevoegd verklaard.

De tweede Nationale Ombudsman, Marten Oosting, kreeg één keer kritiek van de Kamer op een rapport in 1993. Die kritiek gold niet zozeer de Ombudsman zelf, maar de fracties van D66 en GroenLinks. Zij vroegen de Ombudsman onderzoek te doen naar het politie-optreden bij de studentendemonstratie op 8 mei 1993. VVD, CDA en PvdA vonden dat ongepast en vroegen zich af of verzoeken van Kamerfracties wel tot de bevoegdheden van de Ombudsman hoorden.

Marten Oosting stelde dat iedereen, dus ook Kamerfracties, om onderzoek konden vragen. Op D66 en GroenLinks na vonden de andere fracties het de verantwoordelijkheid van de Kamer de Ombudsman niet met dit soort verzoeken lastig te vallen. ‘Vooral vanwege het in de Kamer gesignaleerde risico van de politisering van het ambt van de ombudsman’, zo zei Kamerlid Van den Berg (SGP).

‘Emotioneel, niet objectief, en louter opgeschreven in superlatieven. Die harde terechtwijzing kwam van de VVD  naar aanleiding van een rapport over de opvang van asielzoekers, schreef De Volkskrant in 2001. De Tweede Kamer fakkelde Roel Fernhout, de derde Ombudsman, af omdat hij de opvang van asielzoekers in de aanmeldcentra ‘inhumaan’ en ‘mensonwaardig’ had genoemd.

De aankondiging van Roel Fernhout dat hij zijn activiteiten wilde uitbreiden door op eigen houtje en planmatig organisaties en procedures te willen doorlichten, werd weinig enthousiast ontvangen. Uit de notulen: ‘De VOS (VVD): (…) In het dagblad Trouw, maar ook in het jaarverslag, staat de ombudsman bij zijn taakvervulling stil. (…) Het zou niet gelukkig zijn indien de ombudsman zich op het terrein van de politieke controle ging begeven, omdat dit juist de taak van het parlement is.’

De huidige Ombudsman, Alex Brenninkmeijer, kreeg het in 2008 aan de stok met premier Balkenende en de fracties van CDA en VVD.  De Ombudsman zou gesuggereerd hebben dat de overheid bijdraagt aan de verruwing in het maatschappelijk verkeer. CDA-Kamerlid Schinkelshoek sprak van ‘een karikatuur’ en zei geen behoefte te hebben aan een debat over de particuliere politieke overtuigingen van de ombudsman (Volkskrant 12 januari 2009).

In 2009 noemde minister Rouvoet (Jeugd en Gezin) uitspraken van Brenninkmeijer over de jeugdzorg (‘gedragsgestoord’, ‘onverantwoord complex georganiseerd en hopeloos gefragmenteerd’) oppervlakkig en onzorgvuldig.
Later dat jaar kreeg de Ombudsman een draai om zijn oren van vice-premier Wouter Bos. Brenninkmeijer had zich ‘ongepast en onverantwoord’ uitgelaten over de rellen in Hoek van Holland. Op een lezing in Tilburg had Brenninkmeijer de vraag opgeworpen of de politie ‘excessieve maatregelen had gebruikt’ waardoor het aanwezige publiek gevaar liep.

Nationale belhamel?

In het Kamerdebat van 10 oktober 2012 beschuldigde VVD-parlementariër Litjens de Ombudsman van wetteloze voornemens en politiserende uitspraken. Dat de Ombudsman zich niet veel lijkt aan trekken van kritiek uit de Kamer is volgens Litjens en bewijs van gebrek aan het lerend vermogen van de Nationale Ombudsman. Brenninkmeijer nodigde Litjens uit voor een gesprek 'om de misverstanden de wereld uit te helpen’, aldus de Volkskrant.

Het valt niet mee dertig jaar lang een bevoegd klokkenluider te zijn. Zeker niet als aan die taak beperkingen worden gesteld of met “pot verwijt de ketel”-kritieken het gezag van het instituut wordt ondermijnd. Hoewel de Ombudsman en de kabinetten van de laatste jaren verbeteringen constateren in de ‘behoorlijkheid van bestuur’, is het gestegen aantal klachten een reden om nog veel werk te steken in het lerend vermogen van de overheid.

De huidige Nationale Ombudsman is vorig jaar voor zijn tweede ambtstermijn benoemd en mag nog tot 2017 de klok luiden. Of hij ook de trom mag roeren zal wel punt van discussie blijven.

Censuur op Ombudsman?

OmbudsmanDe Nationale Ombudsman moet op zijn woorden letten. Hij mag van alles over de overheid zeggen, zolang het geen kritiek is op kabinet of Tweede Kamer. Daar komt de bijdrage van het kersverse VVD-kamerlid Litjens op neer.

De Tweede Kamer debatteerde vandaag over de laatste twee jaarrapporten van de Nationale Ombudsman. Voor de VVD mocht Pieter Litjens het woord voeren, daarmee in de gelegenheid gesteld zijn ‘maidenspeech’ te houden.

Hij was erg tevreden over zijn entree in het parlement en gaf in zijn inleiding al een voorschotje op het feitelijke onderwerp: “De manier waarop wij de afgelopen tijd hier zijn ontvangen, zou model kunnen staan voor de manier waarop de overheid met haar burgers om dient te gaan, namelijk professioneel en efficiënt en tegelijkertijd zeer menselijk en warm ”.

Burgers kunnen bij de Nationale Ombudsman terecht als de overheid niet zo “professioneel en efficiënt” blijkt en klachten daarover niet worden gehoord door de overheid. Dat vindt ook de heer Litjens belangrijk en noemde drie voorbeelden uit de Ombudsmanrapporten, waarvan ook de VVD vindt dat de overheid er werk van moet maken.

De voorbeelden gingen echter vooraf door een sneer aan het adres van de Ombudsman. De heer Litjens denkt dat de Ombudsman zich niet aan de wet zou willen houden. Uit de notulen: “(…) put ik graag uit een artikel in NRC Handelsblad van 7 april van dit jaar waarin de Ombudsman aangeeft dat de wet hem tot taak geeft het oordeel “behoorlijk” of “onbehoorlijk” uit te spreken: “Daarmee dreig je een 'boekhouder van de behoorlijkheid' te worden. Dat wil ik niet.” De Ombudsman geeft daarmee met zoveel woorden aan dat hij zich eigenlijk niet aan die wet zou willen houden. Dat zou toch niet zo horen te zijn”.

Er zat de heer Litjens nog meer dwars: het lerend vermogen van de Ombudsman schiet tekort. Litjens: “liever had ik gehoopt dat het lerend vermogen van de Ombudsman zodanig was geweest dat ik hier niet over hoefde te beginnen”.

De Ombudsman stelt zich, naar de zin van de VVD, niet onafhankelijk op. Een uitspraak dat het minderheidskabinet-Rutte “opereert op het scherp van de snede van het politieke vertrouwen”, vindt Litjens veel te ver gaan. Hij wees er tevens op dat een Kamermeerderheid eerder dit jaar de Ombudsman bekritiseerde toen deze het boerkaverbod, het verbod op de dubbele nationaliteit en de dierenpolitie symbolische wetsvoorstellen noemde.

En dus sloot Litjens zijn maidenspeech af met: “De VVD zal de Nationale ombudsman en daarbij ook de substituut ombudsmannen waaronder de Kinderombudsman, scherp in de gaten blijven houden op de depolitisering van hun uitspraken, juist om te waken over het recht van de burger op een onafhankelijke en onpartijdige ombudsman”.

De depolitisering van de uitspraken van Ombudsmannen? Dat kan helemaal niet! Elk woord, elke maatregel van een kabinet of Tweede Kamer heeft gevolgen voor het dagelijks leven van alle Nederlanders. Ofwel: alles is politiek. Als de Ombudsman kan aantonen dat die gevolgen minder goed uitpakken, dat is immers zijn taak, mag hij er alleen wat van zeggen als het overeenkomt met de politieke agenda van de VVD?

De Nationale Ombudsman mag, gevraagd en ongevraagd, onderzoek doen naar de “gedragingen van bestuursorganen van het Rijk en van andere bij of krachtens de wet aangewezen bestuursorganen” (artikel 78a van de Grondwet). Wie onderzoekt, zal vinden. Soms meer dan gevraagd is. Moet een Ombudsman daar over zwijgen?

Minister Spies zei in het debat: “De Nationale ombudsman is vooral een instituut dat de overheid de spiegel voorhoudt. Soms zul je er blij mee zijn en andere keren zul je er minder blij mee zijn, maar het is een buitengewoon nuttige spiegel”.

Wie in die spiegel kijkt en tot de conclusie komt dat de Ombudsman zijn mond moet houden over zaken die een politieke partij niet zo goed uitkomt, laat zien absoluut geen lerend vermogen te willen hebben. Wie dat als beginnend Kamerlid in zijn maidenspeech durft te zeggen, diskwalificeert zichzelf tot een politicus die niet beseft hoe je het vertrouwen tussen burger en politiek kunt verbeteren.

Uitputting grondstoffen en diefstal putdeksels

manholeHet dievengilde blijkt uit te blinken in hedendaags marktdenken. Niet altijd even briljant, want nu worden er ineens putdeksels gestolen. Een grote putdeksel levert rond de vijf euro op bij de schroothandelaar. IJzer doet 17 cent per kilo. Een grote putdeksel weegt tussen de 20 en 50 kilo.

Die cijfers komen uit nieuwsberichten van de afgelopen jaren. In Arnhem en Velp werden in de nacht van 1 op 2 oktober 88 putdeksels van 20 kg. per stuk gestolen. De NOS maakte er later 120 van. Dat zou de dief dan ruim 400 euro opleveren. Met aftrek van de kosten voor de auto misschien net onder de 400 euro als de dief binnen een straal van 30 kilometer van de gestolen waar woont.

Maar als deze ondernemer ook een bedrag reserveert voor het bedrijfsrisico, de zogenaamde pakkans, dan is het de moeite eigenlijk niet waard. Op door één persoon gepleegde diefstal staat een boete van maximaal 18.500 euro of een gevangenisstraf van maximaal vier jaar. De maximale boete heeft een dief er pas uit als hij bij één actie 5442 putdeksels van 20 kg. per stuk ontvreemd.

Niet bij ijzer alleen, denkthet dievengilde. Uit de beursnoteringen voor schroot op staalprijzen.nl, blijkt dat koper veel lucratiever is. Handgepeld koper levert 5,70 euro per kilo op. Voor gewoon “oud koper” krijg je 5,20 euro per kilo.
Op 2 oktober bleek iemand wat stukken afgeknipt te hebben van een bliksemgeleider op het dak van het Franciscus Ziekenhuis in Roosendaal.  Afgaande op een bericht uit het AD (2007) en vertaald naar de huidige prijs voor koperschroot, moet een dief ruim 3321 meter bliksemgeleiders stelen om een maximale boete weg te strepen in zijn boekhouding.

Ook voor brons wordt meer betaald dan voor ijzeren putdeksels. Er gaat geen maand voorbij of er worden wel ergens bronzen beelden gestolen. De laatst bekende ontvreemding vond 30 september plaats in het Limburgse Geijsteren.

Maximale boetes en gevangenisstraffen worden niet uitgedeeld. Voor het dievengilde loont het al wat minder te stelen dan in bovenstaande voorbeelden is genoemd. De sector laat zich ook niet afschrikken door de beveiligingsmaatregelen die gemeenten nemen om hun openbare brons te beschermen of door de actie Koperslag, die minister Opstelten in juni 2011 lanceerde. Jusitie, ProRail en de MRF (Metaal Recycling Federatie) werken samen om de metaalroof tegen te werken.

De MRF heeft een meldpunt opgericht en pleit voor een registratie- en identificatieplicht bij de schroothandel. Dat wordt in België al langer toegepast, maar in het jaarrapport 2010 van de federale politie wordt een sterke toename van koperdiefstal gemeld: “De verplichting voor schroothandelaars te registreren wie hun leveranciers zijn heeft de sterke toename in 2010 veroorzaakt door een stijging van de koperprijs, niet kunnen voorkomen”.

De prijsstijgingen van metaalschroot hebben alles te maken met recycling als middel om te voldoen aan de vraag naar grondstoffen door, onder andere, groei-economieèn als China en India. Voor de uitbreiding en nieuwbouw van steden zijn natuurlijk kilometers koperen leidingen nodig en moeten talloze nieuwe rioleringen van massa’s putdeksels worden voorzien. De wereldwijde groeit gaat sneller dan de groei van de voorraad grondstoffen.

Omdat het in de vigerende economische folklore een gewoonte is dat schaarste tot prijsopdrijving leidt, stijgen dus de prijzen voor hoogwaardig schroot als koper en brons. En omdat een dief ook een ondernemer is, ziet hij hier dus een lucratieve markt.

Het probleem wordt door lokale en regionale overheden aangepakt door zich louter op de criminaliteit te richten en van collega-overheden in andere landen te eisen hetzelfde te doen. Het idee om de prijsstijgingen aan banden te leggen, komt natuurlijk bij niemand op. Het zou misschien aardig wat ontwikkelingshulp schelen als die hinderlijke wisselwerking tussen schaarste en prijzen eens doorbroken werd. Mooi bijverschijnsel is dan dat het dievengilde in metaalroof niet langer is geïnteresseerd.

Dit artikel verscheen ook op Sargasso.

Gedragscode voor geheime releaties

stemmenGemeenten doen er goed aan om een bestuurlijke gedragscode te ontwikkelen voor liefdesaffaires in het gemeentehuis“. Zo citeert Binnenlands Bestuur hoogleraar Kaptein, deskundig op het gebied van bedrijfsethiek en integriteitsmanagement.

De hoogleraar zal het goed bedoelen, maar het artikel suggereert dat het vooral om geheim liefdesleven gaat. Vreemdgaande ambtenaren en politici doen er verstandig aan dit zo snel mogelijk aan de grote klok te hangen.

Het probleem met geheime relaties is dat ze toch vaak uitlekken. Het publiek neemt de betrokkenen de  geheimhouding kwalijk en heeft geen vertrouwen meer in de integriteit van de stiekem verliefde politicus. Dat is de strekking van het artikel.

Het is een delicate kwestie, want het gaat ook nog eens om meer dan een intieme verstrengeling. Een wethouder die het met een politiecommissaris doet. Een burgemeester die met een subsidieaanvrager onder tafel rommelt. Een coalitiepartner die met een lid van de oppositie speelt. (uit privacyoverwegingen zijn de voorbeelden anoniem gehouden en “at random” door elkaar geschud).

Maar wat moet de voorgestelde gedragscode dan inhouden? Zodra je in het geniep je man of vrouw bedriegt, een persconferentie beleggen en de zaak opbiechten?

In het artikel wordt ook de VVD-burgemeester van Alphen aan den Rijn geciteerd, die wegens de partijdiscipline moet zeggen dat alweer een gedragscode haaks staat op de vermindering van de regeldruk, maar wel “snelle openheid van de geliefden bepleit”.

Ik weet niet hoe lang mensen over doen voor ze hun overspeligheden kenbaar maken aan hun vaste partner, maar ik ga er vanuit dat het in de meeste gevallen toch enige tijd duurt. Zodra het wordt opgebiecht, gaat het in veel gevallen ook fout. Dat wil zeggen: voor de vaste relatie.
Heeft dat ook te maken met de geheimhouding? Ik denk het niet. De gehele affaire wordt kwalijk genomen en de koffers kunnen worden gepakt.

Dat zal bij politici niet veel anders gaan. Eén verschil met “gewone” burgers: ze moeten ook hun bestuurlijke relatie opzeggen.
Maar waarom zou een ongetrouwde politicus, die stelselmatig liegt minister-president mogen blijven en een moet een wethouder opstappen die zijn bestuurlijke zaakjes prima op orde heeft, maar een amoureuze misstap maakt?

Openbaarheid van bestuur is een groot goed. Het ontbreekt er nog genoeg aan, maar die openbaarheid moet alleen de bestuurlijke zaken betreffen. Iemand die met de onkostenvergoeding rommelt mag meteen vertrekken. Iemand die weigert antwoorden van volksvertegenwoordigers te beantwoorden, hoort niet langer in functie te blijven. Iemand die in het geheim coalities smeed, zou niet door het electoraat vertrouwd moeten worden.

Maar iemand die zijn bestuurlijke plicht volstrekt verantwoord uitvoert, zou op moeten krassen omdat hij of zij verzwijgt de  hormonen niet in toom te kunnen houden? Kom zeg, zo’n crisis moeten we niet groter maken dan het is.

Stemkeuze

Op Sargasso hebben een aantal redacteuren hun stemkeuze opgebiecht. Onder mijn alias P,J, Cokema heb ik daar de mijne aan toegevoegd. Voor wat het waard is: daar komt-ie.

Nooit eerder heb ik zoveel twijfels als nu. Voorheen stemde ik wisselend GroenLinks en SP. Eén enkele keer heb ik de strategische stemmer uitgehangen en PvdA gestemd. En twee keer aarzelde ik en overwoog D66 te stemmen. Maar na de, mijns inziens, vrij belabberde oppositievoering en het nog beroerdere Lente-akkoord, wist ik het ineens niet meer.

Daarbij komt: ik ben ook snel heel erg egoïstisch geworden. Het antwoord van ‘De Politiek’ op de bankencrisis en de eurocrisis is in uitermate negatieve zin merkbaar in werk en privéleven.

In mijn werk (sector zorg en welzijn, daklozenopvang) vielen de eerste echte  klappen in oktober 2010 en dat hield niet meer op. De laatste klappen moeten nog worden uitgedeeld. Collega’s kwijtgeraakt (ontslagen) en een gestaag groeiende stroom nieuwkomers. Mijn functie (werkvloercoördinator) is wegbezuinigd en een paar aardigheidjes (minder seniorenverlof) zijn uit de cao geschrapt, waardoor de lol een stuk minder is. Solliciteren naar andere banen verloopt moeizaam, want de banen liggen niet voor het opscheppen.
Maar ik mag niet klagen. Ik doe het wel, maar het mág niet. Ik heb immers mijn werk nog.

In de privésfeer zijn vijf familieleden door allerlei ziektes getroffen, zelf hoor ik bij de ‘chronisch zieken’. Veranderingen op gebied van medicatie, eigen bijdrages, ondersteuning als thuishulp en vervoer leveren veel meer ongemak op dan voorheen.
Voor het eerst in mijn leven mag ik een stukje mantelzorg doen en ik moet zeggen: de verhalen die je hoort over de druk die werkende mantelzorgers hebben, moeten wel kloppen. Ook al ben ik maar een minimale mantelzorger, het kost genoeg tijd en geld die ten koste gaan van eigen activiteiten en gemoedsrust.
Maar ik mag niet klagen. Waarom doe ik dat toch, als het niet mag? Ik kan immers, hoewel een stuk minder,  nog steeds bloggen.  En af en toe wat vakantie zit er ook nog steeds in, al moest de laatste onderbroken worden door één van die ziektegevallen in de familie.

Ik weet ook wel dat mijn werk en privéleven niet maatgevend mag zijn voor wat de ‘De Politiek’ heeft te beslissen. En toch gaat dat een rol spelen in mijn stemkeuze. Dus ja, u mag mij egoïsme verwijten.

Voor de verandering, want ik vind dat we voor verandering moeten stemmen, stem ik nu eens niet op een partij die ‘naar de mensen in het land’ luistert. Dat doet elke partij al jaren. Ik kom ze wel eens tegen op mijn werk, Daklozen zijn een fraai stukje promotie om de meelevendheid en betrokkenheid van politici te etaleren. Het is ook heel mooi dat politici naar de professionals in het veld willen luisteren. Dat is een slogan die je de laatste tijd hoort van VVD tot PvdA, van PVV tot SP, van CU tot SGP.

Ze hébben geluisterd, ik héb mijn professionele inbreng mogen leveren en het resultaat was schandalig teleurstellend. En omdat ik niet mag klagen, dat is immers ten strengste verboden, moet ik iets doen. De oude, bekende wegen lopen naar mijn overtuiging dood. Dus wordt het tijd voor iets heel anders.

Maar wat dan? Ja, dat weet ik een beetje en ook een beetje niet. Daar kun je samen uit komen. Zeggen de bekende partijen. Ik ga stemmen op een partij die in ieder geval mij de gelegenheid geeft ook na de stembusgang mee te denken over hoe het verder moet. En niet via politici die op bezoek komen om naar de mensen in het land te luisteren, maar door zelf met anderen de nodig geachte voorstellen te bedenken. Er is nu maar één partij die de besluitvorming anders wil laten verlopen.

De geïnformeerde lezer raadt het al: ik stem op de Piratenpartij.

Paars, bont en blauw.

stemmenHet wordt dus Paars III? PvdA en VVD worden gedwongen samen te werken en een Kamermeerderheid wordt behaald door D66 in te sluiten. Dat kan ook het CDA zijn, maar de nijd tussen PvdA en CDA is te groot en de wonden van Balkenende IV zijn nog vers.

Een coalitie van VVD, PvdA en CDA kan rekenen op 78 zetels in de Tweede Kamer en 41 in de Eerste kamer. Een krappe meerderheid in beide Kamers.
Paars III krijgt 78 zetels in de Tweede Kamer en 35 in de Eerste Kamer. Dat is dus te weinig.

Het wordt dus geen Paars III, maar Bont & Blauw. De verschillen met Paars?
De Paarse kabinetten stonden onder leiding van PvdA-premier Kok. Het nieuwe kabinet zal wederom onder leiding van Rutte staan, want de VVD zal net twee zetels meer halen dan de PvdA. Het wordt dus Rutte II en de kiezer wordt bedankt.
Het CDA doet mee. Zo niet, dan kan alleen met de PVV of de SP een meerderheid worden behaald. PvdA en D66 hebben geen trek in de PVV en VVD, PvdA en D66 lusten de SP niet. Dus wordt  toch het CDA.

Tot zover het koffiedik kijken. Gebaseerd op de laatste peiling van de Politieke Barometer, die er van alle peilingen bij de vorige verkiezingen het dichtst bij de waarheid zat. Verrassingen zijn uitgesloten. Het valt niet te verwachten dat de SP toch meer dan 30 zetels scoort. Of dat een van de nieuwkomers met meer dan 20 zetels binnenstormt en dus een serieuze bespreekpartner wordt.

Kortom: het wordt Bont & Blauw. En dat zal de kiezer merken ook. Gezonde overheidsfinanciën en de crisis bestrijden worden vertaald in bezuinigingen die alweer iedereen zal voelen. In een iets ander variant dan Rutte I het had geprogrammeerd, dat wel. Maar als de BTW op de podiumkunsten wordt verlaagd, dan gaan toch de eigen bijdragen in de zorg omhoog.  En als de topsalarissen ietsjes meer belasting gaan betalen, blijft de hypotheekrenteaftrek ongewijzigd overeind.

Het kan niet anders, zegt het nieuwe kabinet en de meerderheid van de kiezers gelooft dat ook. We hebben tenslotte een mooie democratie en het gezegde luidt dat wie mooi wil zijn, pijn moet lijden.

De meest regenteske partijen gaan de dienst weer uitmaken. Reken maar dat conflicten tussen Rijk en gemeenten volop zullen doorgaan, misschien zelfs heftiger worden. Reken maar dat de vakbonden vol,op werk hebben. Reken maar dat patiëntenorganisaties wekelijks op het Plein in Den Haag staan. En reken er maar zeker op dat ‘De Kiezer’ opnieuw teleurgesteld zal zijn.

De kiezer die na elke invuloefening bij de Stemwijzer alsmaar bij de Partij voor de Dieren bleef uitkomen, maar het lef niet heeft daar dan maar eens op te gaan stemmen. De kiezer die twijfelt tussen SP en PvdA, maar op de valreep de SP links laat liggen. De kiezer die de PVV niet meer gelooft en nog minder in SP of PvdA en dus de VVD aan extra stemmen helpt.
Het wordt Rutte II en we worden weer bont & blauw bezuinigd.

Hoe zal Rutte II tot stand komen? Waarom zal de formatie kort of lang duren? Daar zullen de media ons wel van op de hoogte houden. Maar dat is berichtgeving nadat binnenskamers de piketpaaltjes zijn geslagen en dus uit tweede hand.

De informatie- en formatiebesprekingen zouden direct en ongecensureerd uitgezonden moeten worden, Tenslotte kijkt ‘Big Brother’ naar ons, dus waarom mogen wij niet naar grote broer kijken? Zodat we ‘live’ getuige kunnen zijn hoe eerst de SP wordt gepiepeld en daarna welke partijen hun kroonjuwelen inleveren. En omdat we het allemaal zelf hebben gezien, kunnen er ook geen draaikonterige verklaringen achteraf worden afgestoken.

De VVD: Ja, de hypotheekrenteaftrek wordt inkomensafhankelijk, maar in beperkte mate en wat belangrijker is: we hebben de HRA weten te behouden voor iedereen.
De PvdA: Ja, de lonen gaan niet achteruit. Op nul is ook een mooi resultaat en het is fantastisch dat de JSF-straaljager nu echt definitief van de baan is, in ruil voor versoepeling van het ontslagrecht.
D66: Ja, het terugvorderen van bonussen bij de banken is iets ingewikkelder geworden dan wij het voorstelden, maar fraude met de PGB’s wordt nu krachtig bestraft, zoals wij hebben beloofd.
Het CDA: Ja, eh nee, of nou ja, we bedoelen nee, maar ja, dus toch en nee, ja, daar gaan we voor.

Vakantie.

stemmenEindelijk vakantie! Ik ga op reis en ik laat achter:

De serie over nieuwe politieke partijen, die de laatste weken op Sargasso zijn verschenen. Gisteren het vijfde en voorlaatste deel: onder de aanstormende nieuwe politici zitten een paar beunhazen en boeven.

Wil je de serie compleet hebben, lees dan ook deel 1 (Hebben nieuwkomers een kans?), deel 2 (De zwevende politicus), deel 3 (nieuwe democratie) en deel 4 (tussen hemel en aarde).
Het laatste deel verschijnt donderdag 30 september.

Aanstaande zondag (26 augustus) verschijnt op Sargasso nog wel een “Kunst op Zondag”, maar dan laat ik ook die rubriek twee weken rusten. Of de collega’s daar in het gat zullen springen, blijft een verrassing.

Ondertussen is het nog steeds mogelijk inzendingen te doen voor de Blogparel 2012. Helaas nog op de oude site, maar daar werkt het inzendformulier nog prima. Trek je niets aan van het 2011 dat erboven staat.

Gebeurt er hier twee weken helemaal niets? Jawel, ik haal een oud vakantie-experiment van stal. De bedoeling is dat de achtergelaten redactieruimte door jou wordt gevuld.

Deze keer een “vrije opdracht”. Toen dit blog nog maar pas on-line was,  werd de redactieruimte gevuld door mijn eigen ‘Zomergasten’. Onder de titel ‘Goden, geuzen en gaakbaarhein’ (op de oude versie van dit weblog) schreef een keur van gasten over hun visie op codes, keuzes en maakbaarheid.

Laten we dat eens herhalen. Je onderwerpkeuze is geheel vrij, maar probeer het kort te houden. Schrijf via de reacties jouw zomergastenverhaal. Ik hoop bij terugkomst een rijke oogst aan mooie, leuke, interessante verhalen aan te treffen.

Veel plezier met elkaar en mij zie je 10 september weer terug.

Komkommercampagne.

stemmenVoor politici is de zomervakantie wel aan diggelen. Er moet campagne worden gevoerd. De eerste schoten voor de boeg zijn al gelost en het lijkt er sterk op dat het een komkommercampagne gaat worden. Kijk maar eens naar de speerpunten die partijen tot nu toe in de strijd hebben gegooid.

De PVV was er als eerste bij door er nog maar eens een meldpunt tegenaan te gooien. Wie te hoge salarissen van EU-politici vindt, kan dat melden. Makkie, want de salarissen zijn vrij eenvoudig te vinden en ja, vergeleken met mijn salaris zijn veel te hoog. Maar dat vind ik de salarissen van de PVV-politici ook. En die hebben er niets aan gedaan om te voorkomen dat mijn salaris ie bevroren, terwijl de dagelijkse kosten omhoog gingen.

De ChristenUnie vond dat ook maar flauwekul en vindt het uitermate verkeerd dat de PVV het niet meer over de islam heeft. Dat moet weer op de agenda, is één van de verkiezingsslogans van de CU. Het CU-verwijt dat de PVV met het islamdebat aan populisme deed, is ineens niet meer geldig?

Het CDA laar coryfee Ab Klink het werk doen met oud nieuws: de zorg kan goedkoper. Dat wil zeggen: als huisartsen geen onzinbehandelingen meer voorschrijven. Zeker, huisartsen zijn eigenlijk kwakzalvers, die ook maar wat doen.

GroenLinks gaat voor gratis kraanwater in de horeca. Dat zal een dagje uit inderdaad aanzienlijk goedkoper maken en ons verlies aan koopkracht aardig compenseren.

De VVD wil van het stempotlood af. De stemcomputer moet terug, want de manier waarop in Nederland gestemd wordt is dringend toe aan modernisering, zegt het Kamerlid tegen persbureau Novum, citeert het NRC. Kijk eens aan, dat is gewaagd. Is de VVD niet bang dat het electoraat heel modern de oude partijen inruilt voor al die nieuwe partijtjes die zich hebben aangediend?

De PvdA wil van het chagrijn af. Meer optimisme, scandeert Diederik Samson. Misschien moet hij dan eerst leren lachen als Rutte, de eeuwige optimist bij uitstek.

De SP zal wel blij zijn met de steun van coffeeshops. De gezamenlijke wietverkopers hebben besloten de SP-campagne te steunen omdat Harry van Bommel gezegd zou hebben de coffeeshops als oplossing te zien bij een nieuw blowbeleid.

En D66 wil het aantal gemeenten halveren. Nog niet zo lang geleden is het beleid voor gemeentelijke herindelingen veranderd, omdat er behoorlijk veel verzet tegen was. Roeien tegen de stroom in kun je dus rustig aan D66 overlaten.

Heeft u ondertussen al klare oplossingen gehoord om uit de eurocrisis te komen? Heeft iemand al een helder standpunt verkondigt om een volgende bankencrisis te voorkomen? Heeft ook maar één partij al laten weten hoe de werkloosheid na de verkiezingen wordt opgelost?

Werd ons vroeger een wortel voorgehouden, kregen we wel eens het zoet na het zuur aangeboden, deze campagne moeten we het met komkommers doen. Maar daar is het dan ook zomervakantie voor. Politici zijn wel bij de tijd.

Waarom Rutte?

dementDe peilingen moet je natuurlijk met een fikse korrel zout nemen, maar het is bizar dat in alle peilingen Mark Rutte en zijn VVD het goed blijven doen. Nu lijken alleen CDA en PVV afgerekend te worden op het kabinetsbeleid.

De opkomst van de SP geeft aan dat veel kiezers geen Rutte II wensen, maar dat lijkt ten koste te gaan van PvdA en GroenLinks. Mochten er conservatief liberalen zijn die ook geen heil zien in Rutte, dan hebben die nog de keuze uit de PVV of de DPK. Maar nee, dat del van het electoraat lijkt pal achter Rutte te staan. De twintig tot dertig procent zwevende kiezer moet weer de doorslag geven.

Maar waarom Rutte? Omdat hij een begeerlijke, jonge vrijgezel is? Of omdat hij tegen beter weten in alles weglacht wat hem tegenzit? Dat laatste zal het wel zijn, want het is bewonderenswaardig dat iemand de moed erin houdt ook al zitten economische en weerkundig klimaat tegen.

Maar dat kan toch niet het enige zijn waarop veel kiezers hun vertrouwen in de man baseren. Zijn staat van dienst ia kort en weinig briljant. Even nipt als de VVD de verkiezingen van 2010  won werd hij in 2006 door de VVD gekozen als lijsttrekker. Slechts 51,5 procent van de leden koos voor Mark, die daarmee won van Rita Verdonk. De VVD verloor zes zetels en de ijzeren dame kreeg meer voorkeurstemmen dan Rutte, die uit chagrijn Rita meteen de VVD uitflikkerde.

Daarna was het natuurlijk niet zo moeilijk oppositie te voeren tegen een blunderende Balkenende. Wat er daarna gebeurde mag een raadsel heten. Tijdens de verkiezingscampagne in 2010 gaf hij al blijk niet te kunnen rekenen en vergiste zich in het inkomen van bijstandsmoeders. Hij kwam ermee weg en ook al is hij nog even slecht met cijfers, hij mag blijven rekenen op steun van veel kiezers.

Verder is Mark een ongelooflijke en weinig originele populist. Toen de VVD succes boekte bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2010 en de Provinciale Statenverkiezingen van 2011, jatte hij ongegeneerd de doelstelling uit de statuten van de LPF (2002). De LPF had bij de notaris vast laten leggen dat de partij zich ten doel stelde “het land terug te geven aan de mensen”. Mark deed er een schepje bovenop met zijn”dit prachtige land” en “teruggeven aan de hardwerkende Nederlander”.

Hij was ook niet te beroerd zijn eigen Wet Werk en Bijstand, gerealiseerd als staatssecretaris Sociale Zaken, de prullenbak in te kieperen, omdat er door conservatief Nederland zo werd geklaagd over “a-sociale uitvreters”. De nieuwe Wet Werken naar Vermogen, verschilde weinig van de oude wet en na de val van Rutte I stemde de VVD er bij het Lente-akkoord ijlings mee in de nieuwe wet in te trekken. De VVD had immers nieuwe coalitiegenoten nodig, omdat men Wilders kwijt was.

Het lijstje nul-prestaties kan vrij makkelijk worden aangevuld. Een rechterlijke uitspraak in 2003 dat zijn beleid als staatssecretaris Sociale Zaken aanzette tot rassendiscriminatie, het weigeren afstand te nemen van het Polenmeldpunt van Wilders, het in bescherming nemen van eveneens miscalculerende bewindslieden in zijn kabinet en natuurlijk het falen als ‘jeune premier’, die zijn kabinet niet overeind wist te houden. Daardoor moet het land nog langer wachten op effectieve maatregelen die ons uit de crisis moeten helpen.

En nu gooit hij in Europees verband het aanzien van Nederland te grabbel. Wie zijn toch de kiezers die in zo’n staatsman vertrouwen hebben?
Oh ja, het zijn maar peilingen, dus het komt wel goed.

Hoe lang mag oma leven?

dementWe houden onze moeder in leven, omdat de kinderen niet zonder oma kunnen. We hebben het wel eens voorzichtig aan ze voorgelegd. Hoe zouden jullie het vinden als oma er niet meer is? Nou, het huis was te klein. Hysterisch gebrul van dochterlief en onze zoon trok spierwit weg. Hij is vier, maar al een hele vent, Hij huilt nooit. Ook nu niet, maar die gelaatskleur sprak boekdelen.

Dus blijft moeder leven. Veel stelt het niet meer voor. Ze is volslagen dement, niet in staat zelfstandig uit de rolstoel te komen en het eten moet erin gelepeld worden.
Toch vinden de kinderen haar aardig. Dochtertje speelt met haar zoals ze met haar poppen speelt. Ze kletst maar wat aan tegen oma, die het wonderwel met iets van een glimlach ondergaat. Zoontje zit sprakeloos stil en kijkt onafgebroken naar haar gezicht, terwijl hij alleen haar linkerhand vasthoudt.

Oma is lief, zeggen de kinderen. Ja, dat is dan weer wel een zegen. Voor ze aftakelde was ze een enorme ‘bitch’. Niets en niemand deugde en dat liet ze goed weten ook. Maar dat veranderde al bij de eerste tekenen van dementie. Raar is dat sommige ziektes iets te voorschijn halen, dat je bij gezond leven nooit bij de patiënt hebt gezien.

De kinderen vinden haar lief. Ja, dank je de koekoek. Alleen de namen van de kinderen weet ze nog en krijgt ze ook zonder problemen uit haar mond. Ik dacht altijd dat bij dementie het korte termijngeheugen als eerste sneuvelde, dus zou ze de kinderen ook als eerste niet meer moeten herkennen en dan pas ons zijn vergeten. Nee, ons kijkt ze aan alsof we van Mars komen en als we het eten willen toedienen, spuugt ze ons regelmatig onder. Een beetje ‘bitch’ blijft ze nog.

We hebben het er wel eens met het tehuis over gehad. Rekken we niet nodeloos haar leventje? Oma is  echter opgenomen in een christelijk tehuis. Bij leven en welzijn ging ze nooit naar een kerk, maar toen ze nog iets te zeggen had, gaf haar eigen religieuze opvoeding de doorslag.
Op onze vraag of het niet beter was een einde te maken aan haar vegeterend bestaan, was het antwoord: “Daar hebben wij een speciale service voor”.
“O ja?”, reageerden we enthousiast, “wat dan?” “Daar hebben wij de heer voor”, was het antwoord. Nou, of wij die heer dan onmiddellijk konden spreken, vroegen wij. “Natuurlijk”, zei de directrice, “laten we samen bidden”.

We laten oma dus maar leven. Voor de kinderen. Dat wordt ons wel kwalijk genomen. Weet u wel wat dat kost, krijgen we vaak te horen. De zorgkosten stijgen zo gigantisch, mede door de vergrijzing, dat het nog maar de vraag is of onze kinderen later een betaalbare gezondheidszorg zullen hebben, zo wordt ons voorgerekend.

Nu stelt het CvZ (College van Zorgverzekeringen) voor een paar van de pillen waar oma op teert, niet meer te vergoeden. Eén van die pillen zorgt er voor dat ze minder last heeft van een akelig gevoel in haar benen. Kan wel zijn, stelt het CvZ, maar oma gaat er niet beter van lopen. Ja, als ze er meer dan 23 meter van zou kunnen rennen, dan mag zo’n pil wat kosten, maar niet als het de kwaliteit van leven geen moer helpt, oppert het CvZ.

Kunnen we zelf die pil dan niet betalen? Nee zeg, weet u wel hoe duur kinderen zijn? Bovendien is mijn vrouw vorig jaar ontslagen na een bezuinigingsronde in haar buurthuis. Ze heeft het geluk gehad als schoonmaakster aan de slag te kunnen, maar dat verdient een paar tientjes minder. En ik mag in mijn handjes knijpen dat ik mijn baan als pompbediende nog heb, want we waren even bang dat door de crisis mensen minder auto zouden rijden en dus minder benzine zouden tanken.

Het is een kwestie van keuzes, hoor je in de discussie over de dure gezondheidszorg rondzoemen. Natuurlijk kunnen we oma bij ons in huis nemen, maar de kinderen zijn nog te jong om voor haar te zorgen en wijzelf kunnen niet minder gaan werken. Ik ben nog naar de hoogste baas gegaan en heb voorgesteld te ruilen van baan, zodat ik met zijn salaris oma kan betalen (ik werk bij een Shellstation). Hij liet me er door de beveiliging uitflikkeren.

We laten oma nog maar even leven. Voor de kinderen. Nu genieten zij en oma nog van elkaar, zo te zien. Zouden de kids zich dat herinneren als wij tehuisrijp zijn? Ondertussen hoop ik maar dat de Heer snel een keuze maakt als oma moet lijden omdat straks die pil niet meer gegeven kan worden. Misschien moeten we toch maar gaan bidden.