Geen breekpunten, maar raak- en maakpunten. De basis voor Emile Roemer’s regeerakkoord.

De SP-voorman probeert een coalitie van PvdA, CDA en SP en GroenLinks te forceren. Eén van zijn argumenten is dat zo’n coalitie op een meerderheid in beide Kamers kan rekenen en dus sterker zal staan dan een CDA-VVD-PVV kabinet. Dat is maar ten dele waar.

De gedoogvariant kan in de 2^e Kamer rekenen op 76 zetels steun. In de 1^e kamer in ieder geval 35 zetels. De Roemer-combinatie heeft in de 2^e kamer ook maar 76 zetels achter zich staan. In de 1^e kamer echter 50. Daar kan een CDA-VVD-PVV kabinet op een zeer sterke tegenstand rekenen.
De eerste vraag die rijst: waarom wil Emile Roemer D66 er niet bij betrekken? Dan zou hij in de 2^e Kamer een wat grotere meerderheid hebben van 86 zetels. Met D66 kan hij het evengoed een centrumlinks kabinet noemen.

Het regeerakkoord (via het NRC hier in pdf-versie) roept meer vragen op. In vier A4-tjes schetste Romer de groffe lijnen. Eerst zoekt hij een basis. Die basis komt neer op wat Roemer de raakpunten en maakpunten noemt. In zijn woorden: “Raakpunten zijn zaken die de partijen binden, maakpunten die waar we nader tot elkaar moeten komen”. Breekpunten ziet hij dus niet.

Wat de raakpunten betreft meent Roemer dat CDA en SP het wel voldoende eens zijn over “de kracht van de gemeenschap, naast de overheid en de markt”. Wat die markt betreft hebben CDA en GroenLinks aardig wat “overeenkomsten over de marktwerking“.
PvdA en SP zorgen wel voor de “bescherming van werknemers en behoud van opgebouwde rechten” en waar nodig zijn SP en GroenLinks “sterk verbonden met oppositionele krachten”.

Voor zover die overeenkomsten inderdaad sterk genoeg zijn voor een solide coalitie, zijn er dan de maakpunten. Daar waar de partijen verschillen, zullen ze bereid moeten zijn compromissen te sluiten. “Geen van de partijen zal haar verkiezingsprogramma tot regeerprogramma kunnen maken”, schrijft Roemer. “Iedere partij zal moeten geven en nemen”.
Dat geldt toch voor elke coalitie? Ook voor de coaltie die nu in de maak is. Hoewel redelijk wat eensgezindheid en samenwerkingsbereidheid wordt geveinsds zullen ook VVD, CDA en PVV toch echt moeten geven en nemen, anders is zo’n kabinet meteen tot mislukken gedoemd.

Emile Roemer is niet concreet over welke compromissen hij kansrijk ziet. De raakpunten zijn ook niet erg sterk uitgewerkt. Dat is jammer. Want een centrumlinkse coalitie, met minstens evenveel zetels in de 2^e kamer als de VVD, PVV, CDA trojka, is natuurlijk het overwegen waard.
De PvdA zal de spil zijn. Met maar 1 zetel minder dan de VVD, kan er alsnog een kans komen voor Cohen het land door de huidige problemen te leiden. Met collega’s van GroenLinks en D66 erbij, beide ook zetelwinnaars in de verkiezingen, krijg je dan een behoorlijk brede coalitie. Het lijkt zo zelfs een beetje op een kabinet van nationale eenheid, waarin sociaaldemocratische, christelijke en liberale elementen zijn vertegenwoordigd.

Jammer dat het zo’n karig uitgewerkt stuk is geworden. Om dat nou heel groots een regeerakkoord te noemen gaat wat ver. Maar alle lof voor de poging. Want een “verbond van nieuw optimisme” is natuurlijk meer welkom dan het klaagkoor van VVD en PPV-leden.
Laten de uitgenodigde partijen het initiatief nu eens serieus nemen en met elkaar aan de slag gaan om het te concretiseren. Mochten VVD, CDA en PVV er niet uitkomen, dan kan de koningin meteen de opdracht richting Emiel’s kabinet schuiven.

Het minste resultaat kan misschien een schaduwkabinet zijn. Eentje die een VVD, CDA, PVV coalitie flink op de huis kan zitten. En mocht die coalitie snel sneuvelen, dan staat er tenminste een alternatief klaar bij de volgende verkiezingen.