De belastingen zijn vaak onderwerp van gesprek op verjaardagen, de borrel op de werkvloer en in “de politiek”. Vooral geklaag. Bijna iedereen meent dat we veel te veel aan de staatskas moeten afdragen.
Daar heb ik niets aan toe te voegen. Mijn mening is dat ik graag de hoeveelheid belasting afdraag die bijvoorbeeld de gemiddelde topbestuurder moet betalen. Zonder te dreigen met vertrek naar het buitenland.
De roep om herziening van ons belastingstelsel komt vooral uit de hoek van VVD, Verdonk en aanverwanten. Men wil graag een veel eenvoudiger systeem, ook wel de vlaktaks genoemd. Een ideetje waar ook de SER heil in ziet. Deze adviesraad ziet mogelijkheden in een tweetaks: een uniform tarief voor iedereen, gecombineerd met een toptarief voor de hogere inkomens.
Voordelen zouden onder andere zijn dat de administratieve kosten voor de overheid veel lager worden en de hogere inkomens niet hoeven te zuchten onder een zware belastingsdruk.
Het is natuurlijk ook niet leuk een miljoen euro op je salarisstrook te zien staan en maar 500 duizend euro op je bankrekening te zien. Een groot deel van dat inkomen is bijeengebracht door de mensen die je producten kochten en je werknemers die het spul aan de man brachten, dus op deze manier zien die, via de belastingen, er nog iets van terug. Maar zuur is het wel. En de constructie veel te ingewikkeld.
Nadelen van een vlaktkaks zouden zijn dat dit solidariteitsprincipe komt te vervallen (hogere inkomens verlichten de lasten van de lagere inkomens). Bovendien vrezen sommige deskundigen dat de koopkracht voor veel mensen achteruit zal gaan en de overheid een te groot precentage moet rekenen om aan de vereiste inkomsten te komen.
Voorlopig dus geen vlaktaks. Volgens mij moet het die kant ook niet op. Vorige maand schreef ik hier dat we niet naar een vlaktaks moeten en het huidige 4-taksstelsel ook wel op de helling kan. Nee, iedereen zijn eigen tarief.
Mag ik, weer, eens een wild idee lanceren? Een belastingstelsel waarbij een klein 120.000 mensen er op achteruit gaan (de allerhoogste inkomens), ruim 1,5 miljoen mensen hetzelfde blijven betalen en ruim 7,5 miljoen mensen er op vooruit gaan. Samen betalen ze genoeg belasting om de rijksuitgaven te bekostigen.
Alle andere belastingen kunnen worden afgeschaft, omdat alleen de belasting op de individuele inkomens genoeg zijn voor een sluitende rijksbegroting. Geen BTW dus, geen accijnzen en andere belastingen. Voor veel mensen zou dat de koopkracht juist verhogen.
Maar aftrekposten zijn ook niet meer nodig, evenals zorg- en huurtoeslagen. Het maakt de verwerking van de aangiften een stuk eenvoudiger en dus goedkoper.
Nadeel is dan weer dat de overheid met de belastingen geen gedragsveranderingen kan aansturen. Geen kilometerheffing, dus dan zal je zien dat iedereen als een gek gaat rondrijden, met alle nadelige gevolgen vandien. Da's jammer.
In mijn belastingstelsel gaan we van een viertaksstelsel naar een 48-taksstelsel. Geen gedoe met schijven, maar een percentage per inkomen of inkomensgroep.
De inkomens tot 13.000 euro bruto per jaar vrijgesteld. Vanaf 14.000 euro begint men voorzichtig aan belasting te betalen. Het begint met een tarief van 4 procent. Via niet al te grote stappen loopt dat uiteindelijk op tot 53 procent voor inkomens vanaf 1.500.000 euro. Zie deze excelsheet voor een uitgewerkt overzicht.
De inkomens vanaf 70.000 euro gaan er op achteruit, de inkomens tussen 41 en 69 duizend euro blijven hetzelfde netto-inkomen houden en de rest gaat er op vooruit. Maar omdat alle andere belastingen komen te vervallen zal bijna niemand er veel pijn van lijden als er een procentje of twee meer naar de belastingdienst moet.
Nu heb ik voor de berekening voor het grootste deel de inkomens van 2005 en 2006 gebruikt. Bovendien zijn voor de gegevens van de inkomens boven de 70.000 euro alleen de salarissen vermeldt van bestuurders van beursgenoteerde bedrijven en de topfunctionarissen in de non-profitsector. Daarmee mis ik waarschijnlijk nog een deel andere topinkomens.
De belastingopbrengst van dit nieuwe stelsel blijkt groot genoeg om de rijksuitgaven van 2007 te dekken. Daar zit dus een marge die gebruikt kan worden ter compensatie van nadelige effecten.
Bijvoorbeeld: de kilometerheffing vervalt en kan niet gebruikt worden om de productie van schonere auto's te stimuleren. Dat kan dan weer wel uit die marge worden betaald.
En de aardgasbaten kunnen volledig aan innovatie van energiebronnen worden besteed.
Ik ben maar een leek. Mijn rekenkunsten heb ik op de Pabo geleerd, dus kun je op je tien vingers natellen dat er hier misschien iets niet klopt. Het gaat mijn pet te boven om te berekenen wat de exacte gevolgen voor ieders koopkracht zullen zijn. Ik meen dat we er beter van worden.
Ik til verder niet zo zwaar aan het nadeel dat met wegvallende accijnzen ongezond of milieubelastend gedrag niet meer te veranderen valt. Dat gebeurt met het huidige stelsel ook niet. Wel vervelend is dat iemand die alleen maar fietsend het werk gaat, in mijn nieuwe stelsel wat mee betaalt voor de rommel die een autorijder veroorzaakt. Maar omdat iedereen aan alles meebetaalt, wordt de noodzaak om eens goed over de politieke keuzes in het stemhokje na te denken wellicht wat groter.
Wat denk jij? Zou dit kunnen werken?