Het volk heeft gesproken: Als iemand een verkeersovertreding op agressieve wijze begaat, kan hij voortaan op een hogere strafeis rekenen, dan nu het geval is. Het OM (Openbaar Ministerie) heeft daartoe besloten na een volksraadpleging. Niet dat het volk op de stoel van de rechter is gaan zitten. Nee, het OM heeft het oor te luisteren gelegd bij het volk en de resultaten van deze hearing verwekt in haar nieuwe beleid.
Alsof de Griekse Ekklèsia terug is. Iedere vrije rijke en arme burger, gestudeerd of niet, had recht van spreken op deze volksvergadering en mocht zijn kijk op openbare kwesties kenbaar maken. En dat is dus nu bij het OM gebeurd. Zoals Harm Brouwer, hoogste baas bij het OM in een interview in Trouw zei: „Je hoeft niet gestudeerd te hebben, om mee te kunnen praten over strafrecht.”
Het OM wilde wel eens weten hoe het zit met het maatschappelijk draagvlak van de gangbare strafeisen. De tot de OM-ekklèsia toegelaten burgers, ruim 2500 mensen, mochten via enquêtes en discussiepanels hun mening geven. Uiteindelijk neemt het OM twee suggesties van het volk over. Hogere strafeisen bij agressief verkeersgedrag en ook als er bij bedreiging en mishandeling discriminatie in het spel is.
Heeft het OM het maatschappelijk draagvlak nu goed in beeld? Dat valt tegen. In De Pers zegt Harm Brouwer namelijk dat de raadpleging geen representatief beeld geeft, want “het is niet gelukt om een goede afspiegeling van de samenleving te krijgen“.
En dan toch het beleid veranderen? En doorgaan met het oor lenen aan een niet representatief deel van het volk? Dat moet beter kunnen.
Ten eerste natuurlijk die representativiteit in orde krijgen en wat meer mensen erbij betrekken dan slechts 2500 burgers. Ten tweede kun je de meningen ook peilen door echte cases te laten beoordelen, maar dan wel met kennis van het volledige dossier. Uiteraard met weglating van namen, plaatsen en huisnummers. Desnoods met door acteurs gespeelde verdachten. Dat is allemaal veel intensiever, bewerkelijker en kostbaarder. Maar wel minder theoretisch. Het gaat dan om waar gebeurde zaken, waarin lotgevallen van echte mensen, daders en slachtoffers, in figureren.
Wie vreest voor de ongenuanceerde mening van het volk, moet dit bericht van de Raad voor de Rechtsspraak uit 2006, maar eens nader bestuderen. Uit een onderzoek bleek dat mensen die kennis hadden van het strafdossier milder oordeelden, dan een controlegroep die dezelfde zaken moest beoordelen aan de hand van alleen krantenberichten.
Kortom, de burger erbij betrekken kan zinvol zijn. Maar geef ze dan wel de relevante informatie. Het OM heeft dan waarschijnlijk steekhoudender suggesties om het beleid aan te passen, dan alleen de mening van Harm Brouwer zelf.