Tag archieven: co2 uitstoot

Klimaatzandzakken

Woestijm

De verenigde klimaatbeschermers gaan morgen zandzakken voor het parlement leggen. Niet dat door de klimaatverandering de verwachte zeespiegelstijging het Binnenhof dreigt te overspoelen. Nee, men voert symbolisch actie voor een 'dijk van een wet' eist die de beperking van CO2-uitstoot garandeert. Geen afspraken, geen convenanten en gedragscodes, maar een keiharde wet.
Daarin moet worden vastgelegd hoeveel CO2-reductie er per jaar gehaald moet worden. Hoe langer we met zo'n wet wachten, hoe moeilijker het wordt in 2020 de 30 procent broeikasreductie te halen, die het kabinet zich ten doel heeft gesteld. De klimaatwet zou er voor moeten zorgen dat er vanaf nu elk jaar 3 procent minder CO2-uitstoot wordt gerealiseerd. De actievoerders vragen nu geen woorden, maar daden.

Symbolische acties. Wat dat betreft doen de milieu-organsaties niet onder voor het kabinet. De overheid doet vooralsnog meer aan bewustwording, stimulerende woorden en het propageren van gedragscodes, dan aan concrete maatregelen.

De milieuclubs, die geen wetgevende macht bezitten, komen met evenzoveel bewustwording en stimulerende woorden. Iets concreter dan het kabinet zijn ze wel. Bijvoorbeeld door de aanleg van een klimaatbos. Maar ook dat bos heeft vooral symbolische waarde, geeft men ook zelf toe.

Maar laten we daar nou eens niet zuur over doen. Veel mensen doen vreselijk hun best een milieuvriendelijk en klimaatneutraal leven na te streven. Al die kleine beetjes zullen ongetwijfeld de nodige druppels op de gloeiende klimaatplaat betekenen. Mag je dan verwachten dat de gekozen overheid ook eens wat meer presteert?
Veel verder dan ideeën over kolencentrales is die overheid niet gekomen. Oh ja, en natuurlijk de mogelijke verplichting van de spaarlamp.

De invoering van een gedegen klimaatwet is vorig jaar al voorgesteld aan het kabinet, maar er is van die kant in de verste verte nog geen wetsvoorstel te bespeuren. De zandzakken symboliseren dus niet alleen de wens van de milieucoalitie, maar tevens de de dijk van onwil die effectieve maatregelen tegenhoudt.

Alle zegen komt van boven

DaliAch, was alles maar zo simpel als in de langvervlogen tijden waarin bijvoorbeeld de gallische gemeenschap van Asterix en Obelix maar voor een ding bang was: dat de hemel op hun hoofd zou vallen.
Nu hangen er veel complexere gevaren boven ons hoofd. Alle aandacht gaat vandaag naar de CO2-uitstoot die eindelijk tot gevolg heeft dat de overheid de bui al ziet hangen en er 50 miljoen euro voor over heeft om uit te zoeken wat er tegen de te verwachten tropische stortbuien kan worden gedaan. Of het wordt zo heet dat de mussen weer van het dak vallen, waarbij de vraag is of waterrnevelende
koeltorens ons hoofd wel fris kunnen houden, zonder legionella over ons heen te sproeien.
CO-2, fijnstof, storm en regen, legionella, vallende mussen zijn zaken die ons weer op de hemel doen richten. Dat beweert godsdienstsocioloog
Meerten ter Borg in de Volkskrant. We zijn niet meer bang dat de hemel op ons hoofd valt, maar dat we nu door het klimaat naar de verdoemenis gaan. Citaat uit dat artikel:
“Mensen streven niet alleen naar welvaart en comfort, maar ook naar zingeving en het doen van goede werken. ‘De mens heeft de behoefte om te zorgen. In een moderne samenleving wordt die nauwelijks bevredigd. De verzorgingsstaat neemt veel werk uit handen. Daarnaast leven we in een hedonistische cultuur, die mensen prikkelt om individueel genot na te jagen. Bij veel mensen ontstaat dan een schuldgevoel, omdat ze te weinig goed doen’, zegt Ter Borg. Zo ontstaat idealistische energie, op zoek naar kwesties die de moeite waard zijn om voor te vechten. In het recente verleden werden zulke issues vaak aangedragen door links, maar de grote politieke utopieën zijn op sterven na dood. Het vacuüm wordt gevuld door minder gepolitiseerde vraagstukken, waarover ook linkse actievoerders en captains of industry het eens kunnen worden, zoals dierenrechten, milieu en klimaat”(einde citaat).

Minder gepolitiseerde vraagstukken zoals het klimaat? Jawel, iedereen zegt het belang in te zien van milieumaatregelen, iedereen belooft er het nodige aan te doen. Maar vooralsnog wordt er stevig gesteggeld over wie dan wat moet doen en wie het meeste er aan bij zou moeten dragen. Amerika en China wijzen met bechuldigende vingers naar elkaar. Armere landen vrezen dat de rijke landen oplossingen bedenken die ten koste zullen gaan van ontwikkelingslanden. Nog los van het feit dat de huidige milieuproblematiek het gevolg is van eerdere politieke keuzes, kun je niet stellen dat het klimaat een minder gepolitiseerd vraagstuk is.

De opmerking dat mensen individueel genot najagen en dat dan wel een schuldgevoel veroorzaakt is wel interessant. Schuldgevoel is is een prima sentiment om mensen bijvoorbeeld tot klimaatneutraal consumeren te krijgen. Individueel genot mag, mits je maar je vliegreis naar Mallorca afkoopt met een te planten boompje. Een van bovenaf opgelegde maatregel om het vliegverkeer drastisch te beperken is natuurlijk uit den boze.
Alle zegen komt dus niet van boven. Naast alle vuiligheid die tussen hemel en aarde hangt, is het zwerk ook vervuld van normen en waarden die alle verantwoordelijkheid bij de individuele levensgenieter leggen. Gesteld dat alle levensgenieters die verantwoordelijkheid inderdaad op hun schouders nemen en vandaag ineens besluiten de komende 20 jaar nooit meer per vliegtuig te reizen, hoe zou daar van boven op gereageerd worden?

Kansen op keuzes

In Room with a view en Het roer gaat om beschreef ik de kansen die het aanstaande kabinet heeft om met een baanbrekend regeerakkoord te komen. Dat lukt alleen als de heren het uitzicht vanuit het onderhandelkamertje als een window of opportunity beleven. Weg met tunnelvisies, weg met blikvernauwing, weg met dat bord voor hun kop. Zet het raam wagenwijd open en laat de geest waaien.
Een window of opportunity (een venster met uitzicht op mogelijkheden) wordt makkelijk over het hoofd gezien. Het raam kan nog zo wijd open staan, als men de mogelijkheden niet ziet die er aan voorbij trekken dan mis je kansen op keuzes die goede oplossingen bieden. Van belang is dat men ook in staat is oplossingen te zien die op het eerste gezicht niet direct met een bepaald probleem te maken hebben.
Voorbeeldje: De EU wil serieus werk maken met het terugdringen van de CO2-uitstoot. In hun ijver daartoe somt men alle mogelijkheden op om tot schonere energie-opwekking te komen. Alles mag, inclusief kernenergie. Omdat dit laatste hier en daar op weerstand kan rekenen, zegt de EU er wel bij dat de aangesloten landen zelf mogen bepalen of ze kernenergie willen gebruiken. Het hele voorstel is een typisch staaltje lineair denken: er is een probleem die met bekende oplossingen moet worden verholpen. Even nadenken of er ook nog meer en andere mogelijkheden zijn is er niet bij.
Om de keuze voor kernenergie aan de lidstaten zelf over te laten getuigt niet van lef. Maar goed, daar kan het nieuwe kabinet dus duidelijk over worden. Dat wordt een glashelder ''nee'', al was het alleen maar omdat de opslag van kernafval nog lang niet veilig is.
Kennelijk stond de ''window of opportunity'' niet open genoeg bij de EU, want behalve de genoemde oplossingen zijn er nog tal van andere mogelijkheden. Van autoloze zondagen tot beperking van het vliegverkeer. Van een verbod op nutteloze electrische gadgets tot het uitschakelen van de verlichting op straat op stille momenten. Van productieverlaging tot het afschaffen van kerstmis. Van het afsluiten van de energielevering tussen 2.00 u. en 4.00 u. ''s nachts tot een periode van belastingvrijstelling op auto''s die op biobrandstoffen rijden. Zelfs de mogelijkheid om helemaal niets aan de CO2-uitstoot te doen mag in het rijtje ideeën voorkomen.
Natuurlijk, hier zitten de meest zotte ideeën tussen. Het gaat er wel om dat men een bepaald probleem loskoppelt van allerlei andere zaken (bijvoorbeeld energieverbruik en een goed draaiende economie), vervolgens gaat brainstormen (de geest moet waaien) en alle mogelijkheden serieus en met een ''open mind'' bespreekt. Men zet als het ware de ''window of opportunity'' hemelsbreed open en zo creëert men kansen voor keuzes waar men doorgaans niet op komt.
Het is vrijdag. De kabinetsformatie is weer drie dagen verder. Iedereen is benieuwd of en welke keuzes de heren ondertussen hebben gemaakt. Hebben de heren hun geest laten waaien of hebben ze het raam stevig dicht gehouden en krijgen we een regeerakkoord waarin de gezonde keuzes weer geen kans krijgen?