Een gedragscode werkt alleen goed als er ook sancties op staan als die code niet wordt nageleefd. Aldus Frank Slijper van Campagne tegen Wapenhandel, in het NRC Handelsblad.
De gedragscodes over wapenleveranties werken slecht. Zo kan het gebeuren dat Nederland, ondanks een behoedzaam wapenexportbeleid, 5e staat op de top-10 van wapenexporteurs. Een aardig deel komt terecht in landen waar het droevig is gesteld met de mensenrechten of waar burgeroorlogen woeden.
Opvallende conclusie in het NRC-artikel: een van de twee belangrijkste wapenstromen die vanuit Nederland worden geëxporteerd zijn verouderde wapens. Het gaat dan niet om in Drenthe opgegraven vuistbijlen, ook niet om een sabel uit de Gouden Eeuw. Het betreft hier overtollig defensiematerieel.
Nou is het een goed principe om afgedankte spullen te recyclen. Het hoeft niet allemaal naar de vuilstort. Maar de nieuwe gebruikers van de welvaartsrestanten moeten er wel wat aan hebben.
Overtollige mobieltjes, computers, brillen, gereedschap, fietsen, er gaat al heel wat naar landen waar mensen weinig geld voor die spullen hebben. De 2e handsmarkt kan een leuk stukje ontwikkelingswerk zijn.
Maar wapens? Dat zijn geen leuke spulletjes voor de mensen die daarmee getroffen worden.
Ik meen me te herinneren dat na de oorlog van duitse soldatenhelmen vergieten werden gemaakt. Misschien moet er een wapen-export-code komen. Met als motto natuurlijk: van zwaarden tot ploegijzers. Voordat afgedankt legermateriaal wordt geëxporteerd, moet het verbouwd worden tot iets nuttigs. De code kan de afnemende landen ook daartoe verplichten, zodat de werkgelegenheid in die landen er ook wat aan heeft.
Van een tank kan wellicht een prima tractor worden gemaakt en een fregat kan een leuke vissersboot worden. Een uzi gaat gewoon hier de shredder in.
Nederland nummer 1 als meest innovatieve exporteur van omgebouwde wapens? Ik vrees dat zoiets van een veel te naïef idealisme is.