Alles nog in orde met uw zelfbeeld? Of heeft u zich onmiddellijk ingeschreven voor een paar sessies bij de therapeut na de oorvijg die Balkenende uitdeelde?

De man vindt dat de nederlander een te negatief zelfbeeld heeft. Een nederlander heeft de neiging dingen die niet goed gaan breed uit te meten, zei hij. Waarmee hij met recht de vader des vaderlands mag worden genoemd, omdat-ie met die uitspraak een uitstekend voorbeeld gaf.

Het is niet leuk voor de man dat de dingen die hij wil, niet door iedereen met open armen worden ontvangen. Maar om nou een beetje terug te kenkeren, komt nogal kinderachtig over. Wat voor beeld moet hij eigenlijk wel van zichzelf hebben? Het jongetje dat altijd wordt gepest? Of dat van een regent die maar niet serieus genomen wordt?

Zijn geschamper op “de nederlander” lijkt de zoveelste poging het beeld van de burger te modelleren naar zijn eigen opvattingen. Balkenende is niet dom. Hij weet ook wel dat zo'n zelfbeeld maakbaar is. Reclamebureaus, modeontwerpers en (sommige) opiniepeilers zijn met niets anders bezig.

Laat ik Balkenende herinneren aan wat de schrijver de Carvalho en de historicus Kennedy in 2003 zeiden over het zelfbeeld van de nederlander en de verhouding tot regenten:

“Rentes de Carvalho heeft het gevoel dat hij beet heeft, en gaat door over het zelfbeeld van de Nederlander, waar geen jota van klopt. ‘Nederlanders houden wél van een leider, ondanks het feit dat ze democratisch en individualistisch heten te zijn. Naar mijn ervaring zijn Nederlanders helemaal geen individualisten. Kijk naar de vrijetijdsbesteding. Wat doen Nederlanders dan? Ze gaan fietsen. Met dezelfde pet en shorts, anders hoor je niet bij de groep. Ik ben er altijd een beetje bang voor als een grote groep Nederlanders een leider krijgt.’
James Kennedy bewaart zijn rust: ‘Nederlanders hebben een dubbelzinnige verhouding tot leiders, tot regenten. Ze eisen hun zegje op, maar gaan wel mee, passen zich aan. Het is niet slecht om door regenten geregeerd te worden, als ze maar een beetje fatsoenlijk zijn, en niet te veel willen”. (uit Vrij Nederland, november 2003)

Dat laatste lijkt Balkenende nu weer te doen. Hij wil teveel: dat we kritiekloos zijn beleid aanvaarden.

Ik zou zeggen: minister president, maak je niet dik. Dat doet “de nederlander” ook niet. Uit een onderzoek in 2007 bleek dat nederlanders zichzelf steeds minder dik vinden. Daarmee hebben zij een vrij positief en realistisch zelfbeeld.

Begrijpt u dat, minister-president? “Een vrij positief en realistisch zelfbeeld”. Knoopt u dat nou eens in uw oren en ga eens aan het werk. Of doe de zelfbeeld-test eens. Kunt u zien of u nou een beetje spoort met het gemiddelde.

Tot slot: ik hoop dat ik met dit wat knorrige stukje, geheel aan uw beelvorming tegemoet ben gekomen.