De dwangbuis van vier opeenvolgende Balkenende's wordt steeds verder vastgesnoerd. Wat eerst nog vrijblijvende verantwoordelijkheid heette, wordt langzaam maar zeker regelrechte dwang. Keuzes worden niet voorgelegd, ze worden afgedwongen. Er mag steeds minder, er moet veel meer. Verplichte identificatie, verplichte zorgverzekering, verplichte bewaring van persoonlijke gegevens en waar geen verplichting wordt opgelegd, worden wel gedragscodes en regelgeving ingezet om de samenleving te dwingen zich aan Balkenende's normen en waarden aan te passen. Het geklaag daarover valt eigenlijk reuze mee (of tegen, afhankelijk van je politieke voorkeur). Het lijkt wel of een groot deel van de samenleving het wel prettig vindt nu eens een schoolmeester te hebben die zegt hoe het allemaal moet. Dat heeft zo zijn effecten in diverse maatschappelijke sectoren. Neem nu de psychiatrie. Nee, ik ga niet zeggen dat die afdeling een aardige afspiegeling is van wat er in Nederland al zo speelt, maar wat dwang betreft spelen zich daar dingen af, waar weinig mensen wakker van liggen.
De Inspectie voor de Gezondheidszorg kwam vandaag met cijfers over gedwongen opnames en dwangbehandelingen. In vier jaar tijd zijn dwangopnames met bijna 28% toegenomen. In 2002 werden 13.398 mensen afgevoerd naar de psychiatrische kliniek en in vier jaar tijd is dat aantal tot 17.120 opgelopen. En binnen de muren van het gekkenhuis neemt de keuzevrijheid ook aardig af. Maatregelen als separatie, fixatie, gedwongen vocht-en voedsel toediening waren in 2002 een zeldzaamheid (4662 gevallen) vergeleken met hoe dat er vorig jaar aan toe ging: 27.458 x werd tot zulke acties over gegaan.
De dwangbehandelingen (vooral medicaties) stegen van 2554 gevallen in 2002 naar 12.656 in 2006.
Het rapport van de inspectie (hier in pdf-formaat in te zien) maakt duidelijk dat niet overal in Nederland het er zo heftig aan toegaat. Er zijn opmerkelijke verschillen per provincie. Over de hele linie is een toename te zien, maar blijkbaar wordt men in Groningen een stuk minder krankzinnig dan in Zuid Holland. De laatste is, samen met Noord Holland en Noord Brabant, verantwoordelijk voor een topomzet aan dwangmaatregelen. Naast Groningen lijken Friesland, Drenthe, Overijssel en Zeeland de rustigste provincies te zijn. Samen tellen ze nog geen derde van de aantallen dwangopnames die in Noord Brabant en Zuid- en Noord Holland worden toegepast. Nou liggen de grootste steden wel in die provincies. Het is niet zo verwonderlijk dat het toonaangevende Zuid Holland meer van alles heeft. Met een politiek epicentrum binnen haar grenzen (Den Haag) en gezegend met een metropolische haven (Rotterdam) en een slinkend groen hartje, lijkt het logisch dat de psychiatrie het daar wat drukker heeft dan in de frisse, ruime plattelandsprovincies. Mocht u, als randstedeling, dus op het randje van geestelijk welzijn balanceren: verhuis als de bliksem naar buiten!
Je kan op twee manieren het gesticht in worden gedwongen: door de burgemeester (IB: inbewaringstellingen) of door de rechter (RM: rechterlijke machtigingen). De aantallen tussen die twee wegen verschillen niet zo gek veel (in 2006 7941 IB's en 9023 RM's), maar de rechterlijke maatregel is wel het sterkst gegroeid (ruim 42% meer dan in 2002, terwijl de burgemeester er in 15,5% meer gevallen aan te pas kwam).
Luistert de rechter wellicht meer naar maatschappelijk onvrede dan de burgemeester? Dankzij die RM's wordt namelijk wel wat overlast van straat verwijderd. Op mijn werk (opvang dak-en thuislozen) heb ik de RM's wel zien toenemen. Maar die doelgroep vormt slechts een fractie van die 9023 opgelegde dwangopnames.
Nee, het lijkt er op dat nederland steeds meer in geestelijke nood zit. Op 5 december kon u hier al lezen dat het Trimbos-instituut momenteel een onderzoek naar neerlands “state-of-mind” doet. Ik raadde het instituut aan eerst eens wat literatuuronderzoek te doen, want diverse onderzoeken hebben al aan het licht gebracht dat een grote hoeveelheid depressies en fobieën het land teisteren. Nu kan het Trimbos-instituut dus het rapport van de IGZ er aan toevoegen en concluderen dat het nog erger is. want één ding weet ik wel, voordat het tot een gedwongen opname komt. is er al heel wat leed gepasseerd. De rechters mogen dan sneller en meer zo'n maatregel opleggen, maar zonder harde feiten uit rapportages van politie en hulpverlening zal geen rechter het in zijn hoofd halen iemand op te sluiten. Die sterke toename aan dwangopnames is een gevolg van meerdere factoren. Hulpverlening trekt sneller aan de bel, politie werkt nauwer samen met psychiatrische crisisteams, de druk uit de samenleving om overlast aan te pakken helpt ook een handje mee, maar vooral: er gaan gewoon steeds meer mensen door het lint.
De gedwongen opnames helpen hooguit de overlast en eventuele slachtoffers te beperken, maar nemen de oorzaken niet weg. En wat in veel gevallen ook nog speelt: ook een krankzinnige reageert uitermate slecht op dwang, hetgeen een voorspoedige genezing flink in de weg staat. Velen zijn dan wel gek, maar nog niet achterlijk en reageren dus op dwang precies zo als een geestelijk gezonder mens. Ook de nederlandse idioot heeft net zo'n grote allergie voor dwang als zijn gezondere medeburger.
Wel raar dat die medeburger niet net zo kritsich reageert op dwang als die idioot.