Boeren tasten in het duister. Niet letterlijk, maar dat gaat er wel van komen. Dat zit zo.

Het is nog maar kort geleden dat wetenschappers ontdekten dat een koe gelukkiger wordt van meer licht. Zo’n 16 uur per dag licht maakt een koe zo blij, dat de melkveehouder snel aan zijn melkquotum zit. De lichtstal doet zijn intrede. Prima verlichting en omdat er vaak halfopen wanden inzitten, straalt het platteland alsof het de Westlandse kassen zijn.

Nog korter geleden, gisteren om precies te zijn, werd aan een Friese gedeputeerde de onderzoeksresultaten overhandigd, waarin adviezen werden gegeven om lichthinder te beperken. Eén van de tips: Doe het licht in de stallen vroeg in de avond uit.
Krijgen we dan weer ongelukkige koeien, met het risico van een karnemelkoverschot? Nee, stellen collega’s van de meer verlichte onderzoekers, zes tot acht uur donkerte is nodig om de koe een gezond ritme te geven. Da’s goed voor allerlei belangrijke processen in het beest. De rest van de dag is het licht weer belangrijk voor de groei, de vruchtbaarheid en de melkproductie.

Het kan dus met minder licht. In ons land is het in deze tijden wel langer donker dan zes tot acht uren. In de winter kan het wel 15 uren donker zijn. Dan zijn de resterende 9 uren licht niet genoeg, voor de aanhangers van de theorie dat een verlichte koe een gelukkige koe is.
Maar ook de stelling dat 8 uren donkerte een koe aan een gezond bioritme helpt, voorkomt niet dat er dan nog 7 uren bijgelicht moet worden.

Waar in andere delen van de maatschappij de Verlichting al lang is afgezworen, kom je er op het platteland niet zo makkelijk van af. De Friese gedeputeerde Konst weet wel dat ook Friese burgers last hebben van verlichting. Om te voorkomen dat hij zijn zetel in maart moet afstaan aan politici met duistere plannen, werpt hij zich op als strijder tegen de verlichting. Tegen lichtoverlast om precies te zijn.

Daarbij toont hij zich een man van deze tijd. Niks regelgeving, geen sturing met vergunningen. Nee, een gedragscode regelt het wel. De lichtuitstoot is zo gering, dat je er geen wetgeving op los moet laten, vindt de gedeputeerde.
Als dat klopt, waarom dan wel een duur onderzoek? Omdat de boer in het nauw zit. Teveel burgers om zich heen die maar last hebben van al dat licht. Daar zitten ook mensen tussen die zich zorgen maken over het ontregelde bioritme van de overige natuur. Zoveel hebben we daar niet meer van, dus dat moet je een beetje met rust laten.

De boer tast dus in het duister. Is hij nou boer of landschapsbeheerder? Is hij nou melkproducent of beschermheer van de ongerepte natuur? En moet het licht nu uit, of moet het aan?
De boer zal blij zijn met de gedragscode. Gedragscodes zijn geheel naar eigen inzicht op te stellen en naleven loopt zo’n vaart niet. Zoveel heeft de boer wel van de bankier geleerd.