In een artikeltje op indymedia.be stond een intrigerende passage: “Door de Belgwordingen verdwijnen elk jaar een aantal vreemdelingen uit de statistieken zonder het land te verlaten.”
Mooie zin. Eerst dacht ik: Belgwording kennen we hier in nederland niet, maar als het helpt het aantal “vreemdelingen” te verminderen, komen we misschien eens af van types die zo vreselijk gebelgd zijn over de aanwezigheid van mensen met buitenlandse wortels.

Helpt natuurlijk niet want wat er uit de onderbuik komt is vooral een gevoelswaarde. Je kan met statistieken nog zoveel aantonen, de gevoelswaarde verander je er niet mee. Zo is het KNMI een aantal jaren geleden al door de knieën gegaan voor 'het gevoel' en heeft behalve de echt gemeten temperaturen ook de gevoelswaarde in hun cijfers opgenomen.

Het artikel beschrijft hoe statistici met hun cijfertjes, percentages, curven en parameters zo goed mogelijk de belgwording in kaart proberen te brengen. Net als in nederland is er in de wetgeving het nodige veranderd. De criteria tot belgwording zijn anders dan pakweg 30 jaar geleden. Ook de doelgroep is veranderd. Andere nationaliteiten wensen belg te worden en de redenen daartoe zijn ook geëvolueerd. Neem alleen al het toenemend aantal nederlanders dat naar het zuiden uitwijkt.

Er zijn 23 manieren om belg te worden, elk vastgelegd in een code om de statistiek overzichtelijk te maken. Die codes refereren aan artikelen uit de Wet op de nationaliteitsverwerving.
Code 11 is “belg geworden door geboorte uit een belgische ouder”, code 30 staat voor “grote naturalisatie” en code 90 betekent: “ander motief of niet nader omschreven”.

Onze Rijkswet op het Nederlanderschap (RWN) telt 6 artikelen die in 32 punten beschrijft aan welke criteria hollanderwording moet voldoen. Grotendeels hetzelfde als de belgen hanteren. Slechts twee codes of artikelen heb ik in de rijkswet hier niet kunnen ontdekken. Code 14: vondelingen worden geacht op belgisch grond geboren te zijn en zijn daarmee volwaardig belg. En die code 90 (ander motief) staat ook niet in onze Rijkswet, hoewel men in artikel10 een slag om de arm inbouwt om in bijzondere gevallen het nederlanderschap te verlenen.

De belgische wet mocht na de laatste wijzigingen (1999 / 2001) op de nodige kritiek uit de bekende hoeken rekenen. Het werd de 'snel-belg-wet' genoemd. De voorwaarden tot belgwording zouden veel te soepel zijn. Naar de letter van de wet misschien wel, in de praktijk heeft de wet er toe geleid dat het aantal belgwordingen middels naturalisatie flink is terug gelopen (ruim 10.000 in 2000 tot iets meer dan 6000 in 2006).

In Nederland heeft men aan de eventuele ruime mogelijkheden van de rijkswet paal en perk gesteld door bij naturalisatie de inburgeringskursussen verplicht te stellen en zelfs als men daar voor slaagt wordt men gedwongen naar een ceremonie te gaan, alwaar de status van nederlanderschap wordt uitgereikt. Dat was een feestelijk ideetje van Verdonk toen zij minister was. Ook in Nederland is het aantal naturalisaties gedaald (ruim 40.000 in 2002 tot ruim 20.000 in 2004).

Zowel in nederland als in belgië is de periode tussen aanvraag en toekenning behoorlijk opgerekt door aan de wet verbonden toeters en bellen. Naturalisaties vormen nog steeds de grootste bulk in de statistieken. De andere mogelijkheden, bijvoorbeeld adoptie, scoren lager. Waarom de naturalisaties terug lopen wordt in de statistieken niet vermeld.

Met statistieken kun je van mensen codes en grafieken maken. Met wetten kun je van mensen codes en rubrieken maken. Zelfs dat abstraheren van mensen voorkomt niet dat er hier en daar in de samenleving akelig moeilijk wordt gedaan over “de vreemdeling”.
Ook al geven de statistieken aan dat er geen tsunami aan immigranten is, ook al is er een dijk van een wet gemaakt om instroom te beperken, om de diarree aan 'gevoelswaarden' in te dammen zijn er andere instrumenten nodig.

Dar kan in kleine dingetjes zitten. Vervang de term 'vreemdeling' door mensen uit of van…''. En termen als belgwording of verkrijging nederlanderschap suggereren dat het om bijzondere kadootjes gaat. Terwijl toch veel mensen al jaren wonen, werken en belasting betalen. Dat lijkt mij ceremonie genoeg om ook stemrecht te krijgen.

Verder zou, analoog aan het weerbericht, de gevoelswaarde ook in de statistieken opgenomen kunnen worden. Kun je in één oogopslag zien dat werkelijkheid en darmkrampen mijlenver uit elkaar liggen.
Tevens zou, in het kader van werkelijke keuzevrijheid, elke nationaliteit gekozen kunnen worden, zonder meteen ook het land uitgezet te worden. Belgwording vind ik zo'n grappig woord, dat ik er welhaast toe over zou willen gaan. Maar om er nou ook te gaan wonen?

En als dat allemaal niet helpt bepaalde opvattingen terug te brengen tot meer genuanceerdere versies, kan altijd nog de wet toegepast worden. Wie de grondwet tart, mag zich nader verklaren voor de rechter. Da's een paardemiddel dat zoveel mogelijk vermeden dient te worden, maar waar bepaalde mensen menen anderen hun menswaardigheid te moeten ontnemen, mag best iets kordater worden gehandeld.