Gisteren presenteerde het ministerie van VROM (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer) het rapport “Verkenning effecten stimuleringsmaatregelen rond de woningbouw” (zie dit pdf-document uit de kamerstukken).
Het gaat niet goed met de bouw. De productie daalt en de komende jaren gaat het nog slechter. De regering probeert dat met diverse stimuleringsmaatregelen tegen te gaan.

Dat mag ook wel. Niet alleen om de werkgelegenheid in de bouw te redden, maar vooral om te zorgen voor voldoende woningen. De bevolking groeit namelijk wel en het aantal huishoudens neemt ook toe. De bouwproductie neemt echter af. In alle sectoren: nieuwbouw, utiliteitsbouw (bedrijfsgebouwen) en GWW-bouw (grond-, water- en wegenbouw).
De productie in die laatste sector daalt echter het minst. Volgend jaar wordt een productiekrimp van -3,5 procent verwacht, terwijl de nieuwbouw met -13,5 procent daalt en de utiliteitsbouw met -19 procent.
Vanaf 2011 zet de productiedaling door, maar stukken minder dramatisch. Pas in 2014 wordt een stijging van de bouwproductie verwacht. De vraag is of dan voldoende inhaalslag gemaakt kan worden om het toegenomen aantal huishoudens (een gemiddelde stijging van 0,8 procent) te huisvesten.
(Cijfers in deze excelsheet bijeengebracht)

Zolang er genoeg woningen en bedrijfspanden leeg staan om de groei van huishoudens en bedrijvigheid te huisvesten, is dat geen ramp. Maar vooralsnog zijn er meer lege bedrijfsruimten dan lege woningen. Moeten starters op de huizenmarkt nog jaren bij moeders en vaders thuis wonen, voor ze op eigen benen kunnen staan?
En waarom daalt de productie in de grond-, water- en wegenbouw zo veel minder dan in de nieuwbouw?

Kijken we naar de stimuleringsmaatregelen van de overheid, dan zie je dat er wel degelijke veel meer geld in nieuwbouw wordt gepompt, dan in wegenbouw. Het helpt echter niet de huizenbouw op korte termijn te versnellen. Verhoudingsgewijs kun je stellen dat de miljoenen die naar nieuwbouw gaan, veel minder effectief zijn, dan de euro’s die aan wegenbouw worden uitgegeven. Sterker nog, dat rendeert veel eerder dan bij de nieuwbouw, hetgeen te zien is in deze samenvatting van de cijfers. (In procenten: de bevolking- en huishoudens in de 2e en 3e kolom en de bouwproductie in kolom 4 t/m 6; de stimuleringsmaatregelen in de laatste kolommen, uitgedrukt in miljoenen euro's).

Het probleem is complex. Want in de toch al volle Randstad, zal het aantal huishoudens veel sterker groeien, dan in ander delen van het land. Daar is eerder sprake van een krimpende bevolking (zie ook de Ruimtemonitor). De oplossing zou dus kunnen komen van stimuleringsmaatregelen, die leiden tot een betere spreiding van alle inwoners. In het verleden waren die niet zo succesvol. Er werden wel wat overheidsdiensten naar het noorden en zuiden van het land verplaatst. Het heeft echte de krimpprognoses voor die gebieden niet erg positief beïnvloedt.

Maar goed, zou het helpen als er een flinke schep afging van de stimuleringsmaatregelen voor de GWW-bouw en die overkiepen naar de nieuwbouw?