Cadetten voelen zich zo bijzonder niet meer.  Dat zal Jos van Schilt, docent geschiedenis en promovendus op de Universiteit Tilburg, woensdag verdedigen bij zijn promotie. Zijn proefschrift, 'Herfsttij van het militaire elitegevoel', is het resultaat van een onderzoek naar het elitair zelfbeeld van aspirant-officieren op de Koninklijke Militaire Academie in de periode 1948 tot 2008.

Het democratiseringsproces, individualisering en informalisering, hebben bijgedragen aan een afnemend elitegevoel onder de aspirant-officieren van de Nederlandse Defensie Academie.Volgens de onderzoeker vindt men op de Academie een elitair zelfbeeld “niet wenselijk”. Individuele en collectieve deugden vindt men belangrijker. De cadetten worden dus getraind in loyaliteit, discipline, eer, integriteit en eerlijkheid.
Aan het zelfbeeld van de cadetten als groep wordt gewerkt door de ontgroening en onderlinge sociale controle. Daarnaast heeft de Nederlandse Defensie Academie het belang aan etiquette en het ervaren van trots op de cadettenidentiteit hoog in het vaandel staan.
Van Schilt stelt dat “beleidsmakers en politiek maar uit moeten maken welke balans in de meerduidige effecten van dit socialisatieproces acceptabel en gewenst zijn”.

Nou, dat werd vandaag duidelijk in een debat tussen minister van Defensie, Hillen, en de Tweede Kamer. De PVV vindt de militairen geweldig, maar ze gedragen zich als mietjes. Ze zouden juist trots op hun vak moeten zijn en die trots uitdragen door in uniform van huis naar werk te gaan. Het dragen van het uniform zou weer verplicht gesteld moeten worden, vindt de PVV.
De minister vindt ook dat een uniform een prachtige vertoning van trots kan zijn, maar een verplichting gaat hem iets te ver. Dat is raar. Dit kabinet deinst er niet voor terug hele groepen die van onze belastingcenten gebruik maken, middels bezuinigingen allerlei verplichtingen af te dwingen. Ik dacht dat het leger ook op onze kosten in stand werd gehouden, dus een ceremoniële verplichting is wel het minste dat je van soldaten mag vragen.

Het lijkt er toch erg sterk op dat dit kabinet en de gedoogpartner er veel voor voelen de normen en waarden-ideologie van Balkenende nu via verplichtingen in te voeren. In ‘Helpers weg, volgende ronde’, beschreef ik al de mogelijkheid dat Rutte de ‘gouden tijden’ van de werkverschaffing en ouderwetse burenhulp nastreeft.
De PVV is, die net als de VVD het woordje vrijheid in de initialen draagt, is ook niet te beroerd dwangmaatregelen te eisen. Het verplichte uniform, een maatregel uit vroeger tijden, is er weer een voorbeeld van. Typisch dat die twee de CDA-minister niet kunnen dwingen de militaire dresscode te verplichten. Zou Hillen op zijn strepen zijn gaan staan?

Ik vermoed dat de meeste militairen het op dit punt eens zijn met Hillen en zelf de vrijheid willen behouden om te bepalen of ze al dan niet in werkplunje naar het werk en weer naar huis gaan. Verder zal hun trots behoorlijk zijn geknakt door Rutte, Hillen en de PVV, die ze een oor hebben aangenaaid door het ontslag van zeker 2000 van hun collega’s geregeld te hebben.
De cadetten waar de Tilburgse onderzoeker over schrijft, zullen ook wel piekeren of ze werk zullen hebben, na het behalen van de diploma van eer.