Om schone alternatieven te vinden voor de auto, files en armoede moet je wel de creatieve genialiteit van Einstein hebben. Of de in het vorige artikel genoemde professor Martin van Maarseveen over die kwaliteiten beschikt weet ik niet, maar interessante ideeën heeft-ie wel.
Hij neemt deel aan een internationaal project dat gaat onderzoeken hoe de fiets gebruikt kan worden om niet alleen de verkeersproblemen in miljoenensteden op te lossen, maar ook om de armoede te verlichten.
Een voorbeeld: in een Zuid-Afrikaanse sloppenwijk werken thuishulpen, die per bezoek worden betaald. Nu doen de meeste thuishulpen dat te voet en verdienen ze niet zoveel omdat ze die bezoeken in dat uitgestrekte gebied te voet afleggen. Toen die thuishulpen een fiets hebben kregen, is hun inkomen verdubbeld omdat ze twee keer zoveel bezoeken kunnen afleggen.
Professor van Maarseveen ziet meer mogelijkheden voor de fiets want “De fiets is met name in miljoenensteden al lang in beeld om de verkeersdrukte en daarmee ook de milieuproblematiek te beheersen. Maar de fiets kan ook de levensstandaard van bepaalde bevolkingsgroepen opkrikken. Hij vergroot hun actieradius. Je ziet nog steeds veel mensen naar miljoenensteden trekken, ergens in een buitenwijk belanden en dan erg ver van alles verwijderd zijn. Het is in zo'n situatie moeilijk om werk te vinden en een bestaan op te bouwen. De fiets biedt een grotere armslag in ruimtelijk en economisch opzicht.”
Dat betekent niet dat er nu massaal overal ter wereld zomaar fietsen uitgedeeld en fietspaden aangelegd moeten worden. Het internationale project gaat onderzoeken waar de behoeften liggen en welke mogelijkheden het beste zijn op in plaatsen als Kaapstad, Delhi en enkele Braziliaanse steden in te voeren. Daar komt nog van alles bij kijken: in welke situaties kan de fiets bijdragen aan verhoging van de levensstandaard? Hoe zit het met de infrastructuur? Zijn er mogelijkheden om aan te sluiten bij openbaar vervoer?
Ook wordt onderzocht welke factoren een succesvolle introductie van de fiets in de weg kunnen staan. Hoe veilig is het fietsen in een overvolle stad als Bombay? En hoe krik je de status van de fiets op? Want waar ter wereld je ook bent, de auto is toch het het symbool bij uitstek voor groeiende welvaart. Je kan alle arme mensen wel met een fiets aan meer inkomen helpen, maar als ze vervolgens een auto aanschaffen vergroot je de verkeersproblemen weer.
De rijke landen kunnen wellicht als rolmodel dienen. Er zijn ondertussen voorbeelden genoeg die op veel grotere schaal toegepast zouden kunnen worden: de fietspaden in Parijs, de fietssnelweg in Overijssel, de fiets mee op bus of trein. En natuurlijk behalve gratis fietsenstallingen en prima fietspaden, ook betaalbare, goede fietsen in alle soorten en maten. Als men wereldwijd ziet dat zelfs een minister (Donner) op de fiets naar zijn werk gaat, moet de tweewieler toch een serieuze status krijgen? Maar ja, als onze minister van vervoer zich met de helikopter laat verplaatsen en de minister van onderwijs met zijn auto-met-chauffeur op een zondag boeken gaat kopen, dan zal professor van Maarseveen er nog een harde dobber aan krijgen om ook in arme landen de status van de fiets te promoten.