Het zal je maar gebeuren. Je staat ambitieus te trappelen om dit prachtige land terug te geven aan haar burgers, komt de rest van de wereld ineens binnendenderen. Dat kun je gerust een uitdaging noemen. Hier ligt immers een kans om Nederland weer een nieuwe Gouden Eeuw in te loodsen. Wat zal Mark Rutte van deze ingewikkelde puzzel maken?

Rutte’s voorganger, Balkenende, had wel wat met die Gouden Eeuw. Hij miste hier die roemruchte VOC-mentaliteit. Een combinatie van economische expansiedrift en slavendrijverij. Nederland was niet meer dan een republiek van zeven samenwerkende provincies, maar telde wel mee op het wereldtoneel. Nu hebben we vijf provincies meer, zijn we al lang geen republiek meer en de rol op het wereldtoneel bestaat vooral uit politieke volgzaamheid, die Balkenende zijn kop heeft gekost.

De gevolgen van de kredietcrisis en het gemor van het gepeupel, denkt met onder andere te bestrijden met bestuurlijke veranderingen. De monarchie wordt er niet helemaal uitgegooid, maar de macht van het koningshuis wordt wel beperkt. Dat is althans de wens van een aantal politieke partijen. Terug naar een republiek zit er op korte termijn niet in, terug naar zeven provinciën wel. De VVD is voorstander van één Randstadprovincie en fusies van de andere provincies. Ook een manier om de overheid af te slanken. Overigens: D66 wil naar vier landsdelen, GroenLinks naar zeven.

Mark Rutte krijgt echter niet de tijd om in alle rust het land te hervormen. Eerst moet ook hij zich afvragen hoe hij Libië terug kan geven aan de Libiërs en of hij Nederland wel een Gouden Eeuw kan bezorgen zonder kernenergie. De rampzalige toestanden in Japan en de Noord-Afrikaanse en Arabische landen, leiden de premier maar af van de crisis- en herstelplannen, waarmee hij Nederland weer groot denkt te maken.

Nederland is niet alleen op de wereld. Elke premier zag zijn binnenlandse agenda wel doorkruist door buitenlandse perikelen. Standpunten, initiatieven en acties wisselden per coalitie. Vlak na de Tweede Wereldoorlog moest het land ook opgebouwd worden, maar tegelijkertijd wilde Soekarno in Indonesië, het Nederlandse juk van zich afschudden. In die tijd dacht de Nederlandse regering ook met politie-missies de verworvenheden van de VOC-mentaliteit te behouden. De internationale gemeenschap corrigeerde de Nederlanders en Indonesië moest terug gegeven worden aan de Indonesiërs.

Dat had nog rechtstreeks met Nederland zelf te maken. De rol die Nederland speelde op het altijd onrustige wereldtoneel, heeft onder elk kabinet wel gevolgen gehad. Denk aan de oliecrisis in 1973, toen landen als Saoedi-Arabië, Koeweit, Algerije en Libië de olie-export staakten als antwoord op het pro-Israëlische standpunt in de Jom Kipoeroorlog. De Vietnamoorlog leidde tot onrust op straat, waar een ‘bevriend staatshoofd’ tot moordenaar werd uitgeroepen. Verser in het geheugen liggen Kosovo, Bosnië en Afghanistan.
Als het geen oorlogen of opstanden zijn, dan is er wel een kerncentrale die tot nadenken stemt. De ramp in Tsjernobyl leidde hier tot een graasverbod in de noordelijke provincies en mocht er tijdelijk geen bladgroente worden verkocht.

Ga er maar aan staan als premier van Nederland. Waar kan een klein land dan nog groot in zijn? Misschien door eens een andere koers te volgen? Bijvoorbeeld door eigen voorwaarden te verbinden aan de acties tegen Gadaffi. Militaire steun zou onlosmakelijk gepaard kunnen gaan met humanitaire steun. Aan de Libische vluchtelingen, aan alle Libiërs die op de een of andere manier nu slachtoffer worden van de situatie.
En wat de kernenergie betreft: zet de plannen voor de nieuwe kerncentrale maar even in kast. Eerst afkoelen voor die nieuwe centrale in verhitte debatten moet worden verdedigd. Als we al een Gouden Eeuw willen, dan liever een Gouden Eeuw van net iets beter nadenken.