Het is voorbij met vrijblijvende gedragscodes. Wie zich onfatsoenlijk gedraagt kan op een confrontatie met de overheid rekenen.
Dat is menig burger al lang bekend. Drinken op straat, peuken weggooien, een krachtterm naar een ambtenaar in functie gooien, het mag niet en wie het toch doet kan op een boete rekenen. Uiteraard geldt dat ook voor zelfverrijkende onbeschoftheden als de belasting om de tuin leiden, een greep in de kassa van de supermarkt doen of een zak rollen.
Buiten de burger liet de overheid complete bedrijven en organisaties tot nu toe ongemoeid. Het bleef bij een vermanende vinger en een oproep het in een gedragscode onderling wat netter te regelen. Daar lijkt nu een eind aan te komen.
De financiële sector en de woningbouwcorporaties zijn als eerste de klos. De toezichthouders krijgen, op aandringen van de 2e Kamer, meer bevoegdheden. De waakhond voor de woningbouwcorporaties is de overheid zelf. De corporaties werken aan een voorstel om ongewenst gedrag, zoals buitensporige bonussen, middels zelfregulering uit te bannen. Minister van der Laan vindt dat niet genoeg en wil dit jaar nog met een scherpe wetgeving komen.
De AFM (Autoriteit Financiële Markten) is de waakhond voor de geldsector. Minister Bos heeft in de Kamer toegezegd de bevoegdheden voor de AFM uit te breiden.
Voor 1 mei zal de Nederlandsche Bank (DNB) met een nieuwe regeling voor beloningen en de AFM krijgt juridische middelen om sancties op te leggen als een bank of verzekeraar zich daar niet aan houdt.
Het werd tijd, zullen sommigen zeggen. De wet is tenslotte de ultieme gedragscode, dient voor iedereen gelijke werking te hebben en regelt alles wat een samenleving aan uitwassen aangepakt wenst te zien.
Tegelijkertijd wordt de overheid te vergaande bemoeizucht en betutteling verweten.
Hoewel de overheid de burger ook vooral met oproepen, gedragscodes en voorlichtingscampagnes in het gareel probeert te krijgen, aarzelt de overheid niet met wetgeving te komen als dat allemaal niet zo snel helpt. Dat heeft het nodige geklaag over aantasting de individuele vrijheid tot gevolg en gaf een gevoel van ongelijke behandeling, waar het gaat om graaiende ondernemers.
Welke mensen zullen de volgende groep zijn, die de harde hand van de wetgever zullen treffen?
De medische specialisten wellicht? Die declareren honderden miljoenen teveel. Tijd dus voor minister Klink in het voetspoor van collega's van der Laan en Bos te treden, zou je zo zeggen.
De vraag is nu: gaat de overheid te ver? Als een gedragscode niet werkt, is aangescherpte wetgeving dan het enige alternatief?
Of gaat de overheid niet ver genoeg? Overal een waakhond met vergaande bevoegdheden neerzetten.
Zegt u het maar.