PostNL heeft vorige week ruim 36 duizend euro èn de postcode verloren in een rechtszaak tegen de Staat.
Vorige week streed PostNL voor de rechter tegen haar voormalige eigenaar om de rechten van de postcode. In de tijd dat PostNL nog PTT heette, werd de postcode uitgevonden. Toen de PTT werd geprivatiseerd, moest natuurlijk een deel van de inboedel mee. En daar zat de postcode bij. PostNL stichtte een dochteronderneming die de postcode ging beheren.
Ondertussen ging de overheid haar basisadministraties opknappen (de wet BAG). Niemand zal er van opkijken dat de postcode in die registraties voorkomt. Tot op vandaag hadden Staat en PostNL afspraken over het eigendom en beheer van de postcode. Die lagen dus bij PostNL.
Vorig jaar stelde de overheid voor het Kaderconvenant Postcodes te wijzigen, in die zin dat ook de overheid de postcodes aan derden mocht verstrekken. PostNL weigerde, waarop de Staat het convenant op eigen houtje opzegde.
Nu vreest PostNL dat de de overheid een concurrent wordt in de handel met postcodes. Dat kan PostNL niet gebruiken, want zo florissant staat het bedrijf er niet voor. Op naar de rechter, in de hoop dat met een beroep op het databankenrecht de Staat 750.000 euro af te troggelen zou zijn.
Helaas, de rechter vond dat de Staat rechtmatig heeft gehandeld en per 1 februari 2012 met de postcode mag doen wat ze wil. PostNL mag als verliezende eiser de proceskosten betalen. Bronnen: Emerce en boek9.nl.
Wat een beetje vreemd is aan de uitspraak is dat de rechter wel oordeelt dat PostNL kans maakt op een schadevergoeding, omdat de Staat haar verantwoordelijkheden geeft verzuimd door voor 1 februari 2012 postcodegegevens te verstrekken.
Verder zegt de rechter dat het Kaderconvenant Postcodes correct is opgezegd door de Staat. Dat wil zeggen; blijkbaar is de opzegtermijn in acht genomen. Maar er was nog een andere voorwaarde: als de opzegging een situatie veroorzaakt die bezwaarlijk kan zijn voor de andere partij, dan moeten de partijen met elkaar overleggen.
De Staat stelde voor het convenant te wijzigen, PostNL ging niet akkoord en vervolgens zegt de Staat eenzijdig het convenant op. Is dat een vorm van overleg? Voor de Staat wel, zoals we ook hebben kunnen zien bij het Bestuursakkoord en de gemeentelijke herindeling Goeree-Overflakkee. Daar waren (sommige) partijen niet akkoord en de Staat zei: bekijk het maar, we gaan door.
De rechter oordeelde ook dat PostNL onvoldoende kon hard maken dat de Staat postcodegegevens uit de databank van PostNL heeft gebruikt. Op dat punt krijgt PostNL de rekening gepresenteerd voor het feit dat met de postcode lucratieve handeltjes zijn op te zetten. Postcodes komen net alleen voor in de databank van PostNL, maar ook die van postorderbedrijven en marketingbureaus.
In het databankenrecht is bepaald dat als een deel van een databank in de handel is gebracht, er geen rechten meer zijn op die kopie.
PostNL overweegt een hoger beroep en maakt dus weinig kans, omdat het bedrijf zelf de postcode al aan jan en alleman ter beschikking heeft gesteld,
Het wordt vervolgens afwachten of Rijk en gemeenten na 1 februari inderdaad handel gaan drijven met postcodegegevens. Als dat tegen een veel lagere prijs gaat, dan loopt de geprivatiseerde PTT kans een volgende financiële tegenslag te krijgen. De doodsteek voor PostNL?
Pikant detail: voor de basisadministraties van de overheid geldt de postcode niet als een authentiek gegeven en hoeft dan ook niet verplicht opgenomen te worden in een databank van adressen en gebouwen. Burgers en bedrijven zijn ook niet verplicht postcodes op hun post te vermelden. Waarom postcodes dan op tal van formulieren (fysiek en digitaal) wel verplicht zijn, is een raadsel.
De postcode is uitsluitend een middel om de postbezorging te vergemakkelijken. Als PostNL het daarbij had gehouden, zat het bedrijf nu niet tegen een dikke 35 duizend euro proceskosten aan te kijken.