De auto is nog steeds het meest favoriete vervoermiddel. De meeste kilometers worden in de vrije tijd gemaakt. Ergo: de vrije tijd levert meer CO2-uitstoot dan het woon- en werkverkeer.

Die conclusie mag je trekken na lezing van het persbericht van het SCP (Sociaal Cultureel Planbureau) over de publicatie “Overwegend onderweg“. Hierin wordt de mobiliteit van ons volkje in kaart gebracht en het moet gezegd: we zitten niet stil.

Voor al die bewegingsdrang vindt de meerderheid (67%) de auto het beste vervoermiddel. De fiets blijkt voor slechts 27% der reislustigen een aardig middel. En dan is er nog een handjevol (4%) dat wel wat ziet in het openbaar vervoer. Ik neem aan dat de resterende 2% bestaat uit fervente wandelaars of het moeten mensen zijn die te lui zijn om ook maar een centimeter te bewegen.

Een zeer opmerkelijke conclusie in de publicatie is dat zo'n 45% van alle verreden kilometers en bijna 40% van alle gemaakte verplaatsingen in de vrije tijd plaatsvindt.
Als je dan nagaat dat ruim de helft van alle verplaatsingen en 80% van de verreden kilometers met de auto wordt afgehandeld, dan lijkt de vrije tijd wel de grootste vervuiler.

Die hoeveelheid komt niet alleen tot stand tijdens vakanties. Het aantal verkochte campers en caravans stijgt aardig. Met de aanstaande oldies-boom zou dat wel eens veel te grijs kunnen worden. Maar bij populaire vrijetijdsbestedingen als funshoppen, bezoek aan pretparken, de visites bij de familie en zelfs de wandelingetjes in de natuur, wordt de auto ook veel gebruikt. Dat kun je goed zien aan de volle parkeerplaatsen bij winkelcentra, natuurparken en de files bij de pretparken, festivals en natuurlijk als in de Ahoy of Arena weer een of andere zanger het publiek op een avondje galmen trakteert.

Het gekke is dat de totale hoeveelheid vrije tijd in de loop der jaren minder is geworden. Tussen 1995 en 2005 kregen we het steeds drukker met werk, opleiding en zorgtaken en werd de vrije tijd ruim drie uur per week minder. Logisch dat je dan de auto pakt om nog zoveel mogelijk leuke dingen langs te racen?

Je zou het op twee manieren kunnen aanpakken. Geef mensen veel meer vrije tijd, zodat er tijd genoeg is voor fietsen, wandelen of openbaar vervoer. Of geef ze nog minder vrije tijd. Zodat zelfs een ritje met de auto nauwelijks de moeite waard is. Je bent de straat nog niet uitgereden of je moet alweer naar huis omdat de plicht roept.

Het kabinet kiest voor die laatste optie. Niet uit bezorgdheid om de grote hoeveelheid CO2-uitstoot die de vrije tijd veroorzaakt, maar omdat de vergrijzing onbetaalbaar wordt. Doorwerken tot je 67e, parttimers moeten veel meer uren gaan maken en alle werklozen aan de bak.

De echte oplossingen moeten misschien gezocht worden in een andere conclusie uit de SCP-publicatie: hoe vaker men een bepaalde mobiliteitsvorm gebruikt, hoe meer men dat gaat waarderen. Dat geldt voor alle middelen: de auto, de fiets, het openbaar vervoer.

De overheid zou, om de milieudoelstellingen te halen, niet alleen het gebruik van spaarlamp en zonnepaneel kunnen stimuleren, maar ook de gezellig-met-de familie-uit-fiets. En een ritje met de partytram langs neerlands cultureel erfgoed.