In 1848 opende Karl Marx zijn Communistisch Manifest met: ''Een spook waart door Europa – het spook van het communisme''. Hij wilde ermee zeggen dat het door ''de kapitalisten'' zo gevreesde communisme in korte tijd gemeengoed zou worden.
Op een klein groepje dromers na, wil niemand hier een communistische heilstaat. Bij het woord communisme denken velen aan een verregaande beperking van vrijheden. Daar valt nog mee leven, want de vrijheden die hier zo hoog in de vaandels staan, kennen ook zo hun beperkingen. Het grootste gruwelbeeld dat mensen op hun netvlies hebben als ze het woord horen is wellicht het beeld van de lege schappen in de winkels. In voormalige communistische landen had je bij de bakker de keus uit slechts één soort staatsbrood en bij de slager hingen hooguit twee worsten achter de toonbank. Toen de Berlijnse muur eindelijk bezweek, gingen Oostduitsers dan ook eerst massaal shoppen in de volbeladen westberlijnse winkels, om terug te keren met de zo noodzakelijke eerste levensbehoeften als ghettoblasters en playstations. Wij, rijke westerlingen, gunden ze het van harte. Wij wisten immers hoe vrij en gelukkig je was als je gehoor verloren ging aan bonkende blasterbeats en en je je kon opsluiten in de virtuele wereld van gewelddadige games.
Karl Marx, één van de godfathers van het communisme, had ooit voorspeld dat het kapitalisme aan zichzelf ten onder zou gaan. De arbeiders zouden alsmaar armer worden door lagere lonen. Steeds meer mensen zouden werkloos worden door automatisering van arbeidsprocessen. Grote bedrijven zouden nog meer groeien en onder andere de kleine middenstand wegconcurreren. Uiteindelijk zou er zoveel ellende onder de midden- en lage klassen der maatschappij zijn, dat die het niet langer meer pikten en op revolutionaire wijze het communisme zouden vestigen. Op de een of andere merkwaardige wijze hebben juist de door hem verguisde kapitalisten de waarschuwingen goed in hun oren geknoopt. Met een mengeling van vrije markteconomie en staatscontrole weet men tot nu toe de boel aardig in evenwicht te houden en menig crisis het hoofd te bieden. Geen communisme dus, geen lege schappen in de winkels.
Hoewel? Bij Albert Heijn waart het spook van Marx rond! Want de grootgrutter kampt met lege schappen. En die leegheid is op bijna Marxistische wijze ontstaan.
Volgens een woordvoerder van AH is de snelle groei van het bedrijf de oorzaak van de ellende. De transportbedrijven die voor de aanvoer van produkten moeten zorgen, hebben te weinig vrachtwagens en personeel om alle planken van alle AH''s vol te krijgen. Tja, daar had Marx ook al vooor gewaarschuwd: verdergaande arbeidsdeling (het ene bedrijf doet dit, het andere weer dat) zou er toe leiden dat iedereen zich op de eerste plaats gaat richten op de winst van zijn eigen toko. De samenhang zou verloren gaan, met alle problemen vandien.
En ja hoor, zoals die eigenwijze Karl had gezegd, worden door dit soort crisissen mensen boos. De franchisenemers van AH beginnen te morren en hebben een boze brief aan Appie gestuurd. Nu de klanten nog. Want nou zijn we rijk en kunnen we niet eens alle boodschappen doen die op ons lijstje staan. Hier wordt het welzijnsgevoel van de consument ernstig aangetast! Straks verenigen franchisehouders en consumenten aller provinciën zich nog en nemen deze hordes de macht over.
Gaat die studentikoze communist nou posthuum gelijk krijgen? Nee hoor, want die problemen liggen niet aan de transportbedrijven, maar aan irritante overheidsbemoeienis. Aldus de EVO, belangenclub van de gezamenlijke verladers. Gemeenten maken het met allerlei regels erg lastig voor de transporteurs om overal goed hun vrachtjes af te leveren. Ze stellen tijden vast waarop de vrachtwagens binnen mogen rijden, ze schrijven voor hoe lang een truck mag zijn en dat verschilt ook nog eens per gemeente. Ja, zo valt er niet te werken! Dus weg met die naar communisme riekende staatsingrepen.
En volgens AH zelf hoeven we ook niet bang te zijn dat het communisme nu wel een kans zou krijgen. Met de boze franchisehouders worden gesprekken gevoerd en het tranportprobleem zal binnen 6 weken worden opgelost. Zes weken. Da''s 58 dagen korter dan de regering met de samenleving gesprekken heeft gevoerd en beduidend korter dan dat diezelfe regering met effectieve maatregelen komt.
Opgelucht kunnen we ademhalen. Marx is en blijft een curieus relikwie op de schappen van bibliotheken.
