De raden van commissarissen krijgen een demissionaire bonus: een extra taak. Het kabinet stuurt een wetsvoorstel naar de 2^e Kamer, die het mogelijk moet maken dat de raad van commissarissen bonussen kunnen aanpassen of zelfs terugvorderen.

Hopelijk gaat de formatie zo traag, dat het wetsvoorstel ook nog door de 1^e Kamer kan. Er ligt wel het gevaar op de loer, dat de rechtse meerderheid in de 2^e Kamer het voorstel door wil schuiven naar het nieuwe kabinet.
Maar goed, het is er dan toch van gekomen. Een concreet wetsvoorstel om bonussen te corrigeren in tijden van economische malaise, of bij tegenvallende prestaties. Een beetje popi-jopi noemt het kabinet dat de ‘claw back’ regeling.

Daarmee versterkt het kabinet ook de positie van de raad van commissarissen. Normaal gesproken een adviserend clubje, dat ook de boeken mag controleren, maar niet zo gek veel invloed heeft op het bedrijfsbeleid.
Toch kan zo’n raad nog heel wat teweeg brengen. Bij Organon Oss kwam de raad voor commissarissen in actie. Dee aangekondigde ontslagen voorlopig even van de baan zijn. De directie van het bedrijf heeft de raad en de OR iets te laat ingelicht over de plannen en dat is niet volgens de regels. Om een confrontatie met de rechter te voorkomen, gaat de directie alsnog in overleg met de raad voor commissarissen en de OR.
Niet dat het bij elke conflict zo goed gaat. De eigenaars van een zorgboerderij hebben de raad voor commissarissen ontslagen. Hoe dat mogelijk is, mag Joost weten, maar het is gebeurd.

Sinds de Code Tabaksblat wat is aangepast, is de positie van de raad van commissarissen al wat versterkt. Het is nog maar de vraag of de commissarissen er klaar voor zijn, ook de nu voorgestelde wetswijziging daadwerkelijk uit te voeren.
Organisatorisch dienen de commissarissen nog een inhaalslag te voltooien. Toen in 2008 de Code Tabaksblat werd aangepast om het bonussenbeleid te verbeteren, was het de bedoeling dat de raad van commissarissen de benoeming en de beloning van topbestuurders uit elkaar zouden halen. In de praktijk deed een raad van commissarissen dat beide. Door het te scheiden beoogde men een meer objectievere en onafhankelijkere aanpak. Al snel bleek dat nog lang niet alle raden van commissarissen dat geregeld hadden.

Ook zijn de commissarissen nog lang niet gewend aan de sterkere positie en bemoeien zich te weinig met het bedrijfsbeleid. Dat meent professor Steven Schuit, die niet alleen kritiek, maar ook de nodige verbeterpunten publiceerde.
Een ander manco is dat leden van de raad van commissarissen vaak ook in het bestuur zitten. Met de twee petten op van de toezichthouder (raad van commissarissen) en de uitvoerder (raad van bestuur), is het natuurlijk lastig onderscheid maken tussen diverse belangen.
En, tot slot, de raden van commissarissen mogen nog wel wat werken aan hun transparantie. Onderzoekers van de Erasmus Universiteit hielden wat jaarverslagen tegen het licht en vonden dat de commissarissen wat te weinig het achterste van hun tong lieten zien, zodat onduidelijk bleef hoe de toezichthoudende taak is uitgevoerd.

Met het wetsvoorstel van het kabinet krijgt de raad van commissarissen er een taak bij. Of die ook goed zal worden uitgevoerd, hangt af van de kwaliteit van de raad. Daar valt nog heel wat aan te verbeteren. Sta er dan ook niet gek van te kijken als er de komende jaren nog steeds onbegrijpelijke bonussen door de mazen van de wet slippen.

Dit artikel hoort in de reeks demissionaire besluiten van het laatste Balkenende kabinet. Eerder waren hier te lezen:25 februari: Demissionaire verzekering; 19 maart: Demissionaire steun en stabiliteit; 9 april: Regering gaat ondergronds; 17 april: De demissionaris; 26 mei: Ledigheid te huur; 28 mei: Er komt een inspecteur bij de dokter; 4 juni: Demissionaire sinterklaas; 25 juni: Groeten uit Sebaldeburen en 1 augustus: Het web afstoffen; 28 augustus: Demissionaire arbeidsparticipatie.