Een meerderheid van de 2e Kamer is zich kapot geschrokken van de uitgaven die het rijk kwijt is om externe adviezen en diensten in te huren. Het Algemeen Dagblad wist een berekening van het Regiobureau Inkoop Rijksoverheid te bemachtigen en meldde dat er in 2006 ruim 2,6 miljard euro werd besteed aan externe adviseurs en personeel.
Het rijk gaf in dat jaar 141 miljard in totaal uit. Daarvan is dus 1,8 procent uitbesteed. Is dat veel?
Geen idee hoe uw huishoudbegroting er uit ziet, maar als je in één jaar de loodgieter nodig had, een adviesje bij je dokter ging halen en een notaris raadpleegt over een testament of scheiding, denk ik dat je zo 1,8 procent van je budget kwijt bent. Zeker als je de telefoonkosten erbij rekent die je aan helpsdeks en informatienummers hebt uitgegeven.
Zo abnormaal zijn kosten aan externe diensten en adviezen dus niet.
Het AD meldt dat er aan ict-diensten en advies 800 miljoen euro werd uitgegeven. Ofwel zo'n 0,6 procent van de totale uitgaven. Zou het rijk daarmee duurder uit zijn dan andere sectoren?
De ict bij mijn werkgever is grotendeels uitbesteed aan een externe organisatie. Ik kan me niet voorstellen dat die goedkopere rekeningen stuurt dan men aan het rijk zou doen.
Verder ging 0,5 procent op aan uitzendkrachten. Ik vermoed dat menig andere organisatie ook dicht in de buurt van dit percentage komt.
Dan ging er nog 0,3 procent naar beleidsondersteunend onderzoek en advies. Op zich geen alarmerend gegeven, want ook hiermee verdienen adviesbureau's en consulants een aardige boterham bij andere organisaties.
Bij het rijk is dat wel een tikkeltje vreemd. De overheid laat zich door 6 hogere colleges bijstaan (waaronder de Raad van State) en zeker 52 adviesorganen- en commissies. Het ministerie van Volksgezondheid. Welzijn en Sport scoort hoog met 18 adviesorganen, waarvan 4 extern.
Daarbij komen dan nog 12 kleinere commissies. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen telt 8 adviesorganen en maar liefst 52 commissies.
Sinds 2005 moet de overheid openbaar maken welke commissies het rijk met raad en ondersteuning terzijde staan en wat de commissieleden verdienen met dit eervolle werk.
Een paar steekproeven leert dat de websites van diverse ministeries die geheimen niet zomaar prijsgeven. Bij vier ministeries kun je redelijk snel en makkelijk een overzicht van commissies vinden. Bij een aantal anderen vind je helemaal niks.
Bij mijn wat oppervlakkige onderzoekje ( 7 ministeries niet bekeken wegens moeilijk vindbare gegevens) stuitte ik op 57 adviesorganen en 123 commissies. Je zou dus kunnen stellen dat de overheid helemaal geen externe adviseurs nodig heeft. Hooguit af en toe wat uitzendkrachten als de vaste notulisten van al die commissies ziek zijn.
Nu wil minister Ter Horst flink snoeien in rijk's adviesstelsel. En wat doet het parlement dan? Die gaat op de rem staan. De 1e Kamer wil eerst een nadere analyse. En bepaalde adviesorganen moeten buiten schot blijven. PvdA en CDA vinden dat de SER gevrijwaard moet blijven van een bezuiniging van 20 procent.
Het eigen adviescircus inkrimpen lijkt mooi. Echter, de heersende bezuinigingscultuur in Nederland (ook bij het bedrijfsleven) is dat wat intern wordt weggesneden, extern wordt ingekocht.
Als het rijk die cultuur handhaaft dan is die afschrikwekkende 2,6 miljard waar de 2e kamer zich nu druk over maakt nog belachelijk weinig.
De regering mag nog blij zijn dat duizenden burgers ongevraagd en gratis hun adviezen spuien. Stel je voor wat het gaat kosten als al die webloggers en ingezonden brievenschrijvers ook de rekening presenteren voor hun weldoordachte hersenspinsels.
Mag ik de overheid (gratis!) adviseren eerst eens wat efficiënter te werk te gaan? Want hoe is het toch mogelijk dat de 2e kamer in 2008 een hartverzakking krijgt van gegevens uit 2006?
Is er een consultant in de zaal die daar iets zinnigs over kan zeggen?