Cijfers van de Nationale Ombudsman tonen aan dat de overheid er maar matig in slaagt zichzelf te verbeteren. Sterker nog: het vorige jaar is de situatie sterk verslechterd.
Gisteren presenteerde de Nationale Ombudsman zijn jaarverslag over 2012 aan de Tweede Kamer en stelt dat de burger begrijpt de overheid niet meer begrijpt vanwege slecht werkende bureaucratie, complexiteit van wet- en regelgeving en gebrek aan inlevingsvermogen.
Dat is niet nieuw, zei Alex Brenninkmeijer, dat is een boodschap die u elk jaar wel van me hoort. In het jaarverslag over 2012 laat de Ombudsman zien dat er vorig jaar meer klachten waren op gebied van financiën. De crisis treft steeds meer mensen en vooral lager opgeleiden zijn de dupe van onbegrijpelijke procedures en documenten.
Het aantal klachten bij de Nationale Ombudsman is, na een lichte daling in 2011 vorig jaar weer gestegen.
De Nationale Ombudsman bestaat nu ruim dertig jaar. Net zo lang als de overheid probeert de regelgeving op orde te krijgen en te vereenvoudigen. Nadat de commissie wetgevingsvraagstukken in 1985 met het rapport ‘Orde in de regelgeving’ kwam, volgde een gestage stroom commissies, werkgroepen en initiatieven die de regeldruk moesten verminderen en vereenvoudigen.
De Nationale Ombudsman heeft desondanks alleen maar meer werk gekregen De grafiek onderaan dit artikel laat het stijgende aantal klachten over de laatste dertig jaar goed zien.
Het lijkt er nu sterk op dat we terug zijn in 1991, toen het kabinet Lubbers III (CDA, PvdA) in de ‘Nota zicht op wetgeving’ verzuchtte: “Naast tal van wetten van goede kwaliteit zijn er mede hierdoor ook veel wetten die op één of meerdere punten tekort schieten: te beknellend voor burgers en maatschappelijke organisaties, soms niet of nauwelijks uit te voeren of te handhaven, onvoldoende samenhang tussen de wetten onderling”.
Bijna exact de kritiek van de Nationale Ombudsman nu, die kabinet en parlement opriep de rem te zetten op ontwikkeling van regelgeving. Stop met steeds weer nieuwe wetgeving.
Maar de burger vraagt toch zelf om meer regels zodra er problemen zijn? Vraagt de burger een vergunning voor een dakkapel aan, vindt men de overheid lastig, heeft de burger een hekel aan de dakkapel van de buurman, dan vindt de burger de regels niet goed genoeg. En bij calamiteiten als de Moerdijkbrand, wordt ook om meer regelgeving geroepen.
Een stelling die kabinet Lubbers III al poneerde in de ‘Nota zicht op wetgeving’: “Niet zelden is er evenwel grote maatschappelijke en politieke druk om maatschappelijke problemen door middel van wetgeving op te lossen”. Een opvatting die vorig jaar in een opiniestuk in De Volkskrant werd herhaald door Thomas von der Dunk: “Veel bureaucratie bij de overheid is het gevolg van een concrete vraag uit de samenleving. Die verwacht, door alarmerende krantenkoppen wakker geschud, voortdurend dat de staat structureel en voor altijd een onwenselijk verschijnsel uit de wereld helpt”.
De burger vraagt niet om meer bureaucratie, zegt de Nationale Ombudsman. De burger heeft ook geen hekel aan regels, maar behoefte aan duidelijkheid en helder, meelevend contact met de overheid. De burger wil de regels begrijpen en goed te woord worden gestaan. Die service heeft het afgelopen jaar flink kwaliteitsverlies geleden.
Bovendien zijn er steeds meer regels gekomen die uitgaan van wantrouwen in de burger. Dat begrijpt de door Rutte zo geroemde hardwerkende Nederlander natuurlijk niet. De Nationale Ombudsman riep ook op nu eens een einde te maken aan dat wantrouwen.
Aantal klachten bij de Nationale Ombudsman: