Werken is niet zomaar wat doen. Je moet het ook goed doen. Gaat het fout dan kom je akelig in het nieuws. Dat wil zeggen: de sector of bedrijf of organisatie waar je werkt. De crisis danken we aan “de banken”. Jaarlijks overlijden er nog teveel mensen omdat iets niet goed gaat in “de zorg”. In het nieuws is de menselijke fout geïnstitutionaliseerd.
Begrijpelijk dus, dat de “individuele verantwoordelijkheid” zo vaak ter sprake komt? In welk zorgzaam, efficiënt, foutloos paradijs zullen we leven, als iedereen die verantwoordelijkheid neemt?Wie geen verantwoordelijkheid neemt, draagt schuld. En schuld leidt tot boete. Dat vindt niemand leuk, dus zie je dat mensen geneigd zijn de schuld overal te leggen, behalve bij zichzelf.
Voor alle duidelijkheid: mea culpa! Ik meen een hoog verantwoordelijkheidsgevoel te hebben, ik vind dat ik mijn stinkende best doe op mijn werk, toch maak ik wel eens een fout. En ja, dan zijn de rapen gaar. Als de gemeente niet bezuinigt, werk ik niet onder stress en maak ik geen fout. Als de managers wat meer op de werkvloer rondlopen, zouden ze besluiten nemen waadoor ik geen fouten kan maken. Enzovoorts. Met andere woorden: ik ben best bereid een fout toe te geven, maar de oorzaak van die fout ligt noooooit bij mijzelf.
Hulde dus aan de individuele verantwoordelijkheid? Maar natuurlijk! Als niemand een fout maakt, heeft ook niemand er last van. Van de klaagcultuur blijft dan alleen cultuur over. Wie in een foutloze maatschappij nog klaagt, kan dan terecht verweten worden een mauwende misantroop te zijn.
Geen Youp van ’t Heks meer, die foute helpdesks aan de schandpaal nagelen. Geen rapportenlijstjes meer van beste en slechtste ziekenhuizen. Nooit meer een crisis en iedereen altijd een flinke bonus, omdat iedereen het altijd goed doet.
Zover is het nog niet. Elke dag gaat er ergens wat mis. En dat wordt aangepakt ook. Klagen beschuldigen en straffen is de meest voorkomende methode. Daarnaast de positivistische tegenhanger: beloon de goede voorbeelden. Prijs degenen die met eigen initiatief en verantwoordelijkheid een bijdrage leveren aan de verwezenlijking van het aardse paradijs.
Het ministerie van VWS stimuleert de eigen verantwoordelijkheid en laat het publiek stemmen op de Zorgheld van het jaar. Zorghelden zijn medewerkers in de zorg, die ideeën verzinnen om ondanks de administratieve rompslomp, toch meer tijd te creëren aan het directe patiëntencontact. Tot 22 november kun je op een van de drie genomineerden stemmen.
Belangenvereniging Ypsolon, beloonde het Utrechts Medisch Centrum, voor hun verbeterde begeleiding van familie van patiënten.
Op de hier linksboven afgebeelde sokkel staat een vraagteken. Moet daar nou een schandpaal staan voor de foutenmakers of een standbeeld voor alle helden die het goed doen?
De een zal zeggen: goed voorbeeld, doet goed volgen. Een standbeeld dus. Een ander beweert dat je van je fouten kan leren. Zet de schandpaal dus in het zonnetje. De relativisten op christelijke grondslag zullen wijzen op de balk en de splinter. De nihilisten zullen zeggen: als niets helpt, doe niets.
In een wereld waar zo vaak zaken misgaan, lijkt het percentage helden op sukkels, erg klein. De mensen die het wel goed doen, zijn dus al gauw een held. Dat heldendom vervlakt natuurlijk, als niemand meer fouten maakt. Voorlopig zullen we het met die helden moeten doen. Ook met de helden die hun dagelijks werk gewoon goed doen, ondanks bezuinigingen, ondanks de fouten van anderen.
Ik zet een vraagteken op de sokkel. Waarom hebben zoveel mensen gestemd op politici die nu die “eigen verantwoordelijkheid” prediken om een boekhoudkundig tekort weg te werken? Foute vraag natuurlijk.
Helden op sukkels
Geef een reactie