De hoeveelheid schadelijke bacteriën, die hun neus ophalen voor antibiotica, neemt nog steeds toe. Soms gaat dat zo snel dat een gemiddelde huisarts op de feiten achterloopt en rustig een niet-werkend middeltje tegen gonorroe voorschrijft.

Het lijkt bijna niet te doen om duurzaam werkende antibiotica te maken. Bacteriën blijken een slim mechanisme in hun DNA te hebben, om weerstand te bieden tegen aanvallers. Die zijn er volop, want antibiotica spoelen we niet alleen door de wc als het kuurtje al na 2 dagen helpt, het komt ook in de natuur terecht omdat het als groeimiddel in veevoer wordt gebruikt.

Onderzoekers hebben bodemmonsters bestudeerd, afkomstig van vijf veldproeven, gedaan tussen 1945 en 2008. Men ging op zoek naar het DNA dat bacteriën resistent maakt en kon zo vaststellen dat steeds meer micro-organismen resistent zijn geworden (lees hier meer).
De oorzaken heeft men nog niet in kaart, maar “een effect van het gebruik van stalmest op de ontwikkeling van resistentie kon niet worden aangetoond”.

Kan iemand mij uitleggen hoe die conclusie zich verhoudt tot het wereldwijde beleid antibiotica in de veehouderij drastisch te beperken?
De gezamenlijke veedierenartsen willen zelfs een eigen toezichthouder oprichten, om in ons land het gebruik van antibiotica in de intensieve veehouderij met twintig procent omlaag te brengen. Voorlopig is het oppassen als u het ziekenhuis in moet en naast een varkensboer komt te liggen. Die kan wel eens met een MRSA-bacterie besmet zijn. Een bacterie die erg problematisch kan zijn voor mensen die ermee besmet zijn en een operatie moeten ondergaan.

Nu zijn de ziekenhuizen daar erg alert op en gelukkig is er een snelle methode gevonden, om die bacterie op te sporen. Gewoon een wattenstaafje door de neus halen en binnen anderhalf uur weet men of de eigenaar van de neus besmet is. De uitvinders van deze sneltest menen dat grootschalige toepassing van deze methode hier honderden levens per jaar kan redden. Over de hele wereld zelfs tienduizenden.

Voorkomen is beter dan genezen, heet het op de wandtegeltjes der volkswijsheid. Bacteriën verdedigen zich tegen antibiotica door resistent te maken. Maar dat doen ze alleen als ze ook echt worden aangevallen. Blijft de bedreiging weg, dan verandert hun DNA weer, nu zonder die afweer die hen resistent maakt.

Beleidmakers en wetenschappers zijn het er in ieder geval over eens dat het gebruik van antibiotica sterk met worden verminderd, wil het voorkomen van een groeiend leger resistente ziekteverwekkers nog een beetje kans van slagen hebben.

Als leek vraag je je dan af of het gebruik van antibiotica niet helemaal moet worden gestopt. Meer anti-idiotica. We hoeven tenslotte geen vegetariër te worden, om een gezonde bijdrage te leveren. Gewoon minder vlees op tafel en op brood. Eén keer per week, zou al veel schelen. Het zal menig veehouder zijn baan kosten, maar veel meer mensen hun leven. En waarom is het vandaag de dag nog nodig gonorroe op te lopen?

Minder antibiotica, meer anti-idiotica. Antibiotica is mooi spul, maar als het tegen ons gaat werken, moeten we er zo snel mogelijk van af.