Tag archieven: geschiedenis

Tijd is een ogenblik.

Drosteblik Het moment dat je het leven in een ogenblik aan je voorbij ziet trekken, is misschien het enige moment waarop tijd het meest waarheidsgetrouw in beeld is. Hetzelfde moment omvat verleden en heden. De toekomst(verwachting) is op dat bijzondere moment ook duidelijk.

Tijd stellen we ons voor als een continu proces, waar de zon de dagen markeert en de draaiing van de aarde de seizoenen regelt. Daar hebben we wat kunstmatige zaken aan toegevoegd om een eigen orde daarin te scheppen. De kalender en de klok.
Wat er binnen die natuurlijke en kunstmatige tijd gebeurt, wordt beschreven en zo ontstaan verhalen van verleden en heden. De toekomst zou gedeeltelijk voorspeld kunnen worden, door verleden en heden grondig te analyseren. We gaan er wel van uit dat er een toekomst is.

Van het verleden wordt gedacht dat die niet van deze tijd is. Het kan gewoon niet in het heden plaatsvinden. Net zoals het heden morgen geschiedenis is en vandaag dus niet in de toekomst kan bestaan.
Het grappige is, dat niemand tijd als een onafhankelijk, op zichzelf staand verschijnsel ziet. Voor gelovigen begint de tijd bij de schepping. Maya-adepten menen dat tijd uit kosmische cycli bestaat. En wie niet zo spiritueel is ingesteld, hangt gewoon het heden-verleden-toekomst-lijntje aan, zonder toeters en bellen.

Het komt er op neer dat er a). zonder tijd geen leven is en b). zonder kunstmatige duiding van de tijd geen zin van het leven.
Toelichting bij a).: Al de zon alsmaar aan de hemel staat, zonder op- of onder te gaan, zouden wij zeker niet bestaan. Zoveel heeft de wetenschap wel bewezen.
Toelichting bij b).: Zonder menselijke ingrepen in de tijd, zouden we geen glorieuze of dramatische geschiedenissen kennen, geen heden hebben om geschiedenis van te maken en geen toekomst kennen om naar onze hand te zetten. Dan valt eigenlijk alle zingeving weg.

Onze alledaagse perceptie van tijd geeft heel wat houvast. Dus moeten we die maar laten voor wat het is. Bovendien: als iemand met een totaal andere perceptie komt, kun je de klok er op gelijk zetten dat-ie naar de GGZ wordt doorverwezen. U snapt het al: ik ga dat risico nemen.
Waarom? Omdat perceptie en werkelijkheid zelden hetzelfde zijn. Iemands perceptie is op zijn minst de onwerkelijkheid van iemand anders zijn perceptie. Hoewel we een mensengeschiedenis lang er niet zijn uitgekomen, blijf ik de vraag interessant vinden of er buiten ieders perceptie nog een werkelijkheid op zich is.

Zou er buiten onze perceptie van tijd, ook een werkelijke tijd bestaan? Ik waag een gokje. Ja, die is er.
Tijd is een blik. Een ruimte waarbinnen alles zich herhaalt. Het wiel wordt telkens opnieuw uitgevonden, tal van processen voltrekken zich in cyclische herhaling, ofwel: de geschiedenis vertoont gedaantewisselingen, maar is in de kern zijn eigen replicatie. Tijd lijkt meer op een Drosteblikje, dan op een door de eeuwigheid snellende lijn.
Tijd is een opeenstapeling van gebeurtenissen, geen lineair continuüm van oorzaak en gevolg.

Tijd is niet meer dan hier en nu. Eén ogenblik. Dat maakt het mogelijk naar een verleden te kijken en naar een toekomst uit te zien. Dat gebeurt allemaal wel in dat hier en nu. En omdat tijd niet meer is dan dat, herhaalt alles zich ook.
Deze opvatting van tijd kan alleen maar waar zijn, als het ook echt waar is dat alles zich inderdaad herhaalt. Daar heb ik wel een mening over, maar geen keiharde bewijzen. Dat is dus iets om nog over na te denken, als ik daar de tijd voor heb.

Geef een reactie

Culturele acceptatie versnelt?

Snelheid Zo’n tweehonderd jaar aan culturele ontwikkeling staat binnenkort on-line. Ruim 5 miljoen boeken zijn gedigitaliseerd en je hoeft du niet meer alle bibliotheken over heel de wereld af te lopen om de cultuurverschijnselen na te pluizen.

Maar ook digitaal kost dat veel tijd. Die hebben mensen steeds minder. Een conclusie die wetenschappers al uit die enorme hoeveelheid materiaal hebben getrokken. Hebben zij dan wel al die boeken gelezen?
Nee, dat hebben ze aan computers overgelaten, lezen we op VPRO’s Noorderlicht, waar ook een paar aardige voorbeelden staan, die uit computerresearch in de digitale rijstebrij zijn gehaald. Opmerkelijke conclusies, die binnenkort via Google’s culturomics op te halen zijn. Een soort cablegate van de menselijke cultuur.

In deze moderne tijden vergeten we het verleden sneller. In steeds rapper tempo wisselen we die in voor noviteiten. De wetenschappers denken dat te bewijzen, omdat uit het computeronderzoek bleek dat in de 19e eeuw jaartallen en bijbehorende gebeurtenissen veel langer werden genoemd, dan in de 20e eeuw. Nieuwe technologieën worden nu veel sneller geaccepteerd ,dan twee eeuwen geleden.Noorderlicht haalt een wat grappiger voorbeeldje aan. Mensen worden sneller beroemd, maar zijn dat sneller beroemdheid af. Kunnen we nu concluderen dat we in het algemeen van alles sneller vergeten?

Het idee in tijden te leven waar ontwikkelingen zich in rap tempo voltrekken, zullen velen wel herkennen, denk ik. Als dat ook echt zo is, verklaart dat misschien waarom we sneller zaken vergeten. De geheugenruimte in onze eigen harde schijf, kent blijkbaar zijn grenzen. Wie al het nieuwe tot zich wil nemen, zal wel oude troep moeten opruimen.

Ik zie een veel interessantere mogelijkheid van het culturomics project. Misschien zijn hedendaagse ontwikkelingen te duiden met observaties uit het verleden. De acceptatie van een nieuwigheden is toch niet alleen een kwestie van tijd? Wie weet is er uit te vogelen wat er nog meer bij komt kijken. Het zou al leuk zijn te weten hoe lang het duurt voor nieuwkomers in een samenleving worden geaccepteerd. Nog aardiger wordt het, als we weten welke factoren een rol speelden in die acceptatie.

Geef een reactie

Welke cold case wil jij openen?

Cold case Dankzij hedendaagse technologie zijn twee zaken uit 1991 opgelost. In een geval leidde dat tot een veroordeling, in een ander geval tot vrijlating van een man die al 18 jaar vastzat.

Cold cases. Zonder het forensische DNA-onderzoek van deze tijd zouden oude zaken voorgoed in de vergetelheid raken, een spoor achterlatend van teleurgestelde slachtoffers en vermeende daders. Maar nu de techniek is gevorderd kan de speciale cold case eenheid van het Openbaar Ministerie nog eens diep graven in de geschiedenis.

De politie is zelfs ingeschakeld om de moord op Willem van Oranje opnieuw te onderzoeken. Een akkefietje van ruim 400 jaar geleden. Nu is dat geen echte cold case, omdat er geen redenen zijn aan te nemen dat Balthasar Gerards ten onrechte is veroordeeld. Het onderzoek bracht wel enkele details aan het licht, die niet overeenkwamen met de geschiedschrijving van de aanslag. Veel meer komen we niet te weten omdat het graf van Willem niet open mag.

Een zaak van 18 jaar geleden, een zaak van 400 jaar geleden. Dat is nog niks vergeleken bij een kwestie van bijna 1700 ruim 3300 jaar geleden. Toetanchamon is niet vermoord door een klap op het hoofd, maar gestorven aan een botziekte en malaria. Ook hier wordt de geschiedschrijving achterhaald door DNA-onderzoek en andere moderne technieken (zie artikel van NRC).
Veel eerder wist een wetenschapper zelfs de joodse geschiedenis te wijzigen met (onder andere) behulp van DNA-onderzoek (lees meer in dit artikel van Trouw).

Zou het wat uitmaken als we wisten dat Napoleon niet naar Elba was verbannen, maar dat een plaatsvervanger op het eiland terecht is gekomen? Wat verandert er als we erachter komen dat Jezus een en dezelfde persoon blijkt te zijn als Boeddha en Mohammed?
DNA kan de toekomst bepalen door de geschiedenis te veranderen. Welke cold cases zou jij graag heropend willen zien? En wat zou het moeten opleveren voor een toekomst die jij voor ogen hebt?

Geef een reactie

De Turing-excuses

De Turing-excuses In mijn gastlog, vorige week bij GeenCommentaar (Beeldende standpunten), vroeg ik de lezers welk standbeeld zij graag even tot leven gewekt zouden zien. Na het lezen van een artikel in het NRC, bedacht ik dat het hier links afgebeelde standbeeld van Alan Turing wel genoemd had kunnen worden. De man had dan de excuses in ontvangst kunnen nemen, die velen hem nu gunnen.

De man die de Britten hielp de Enigma-code te ontrafelen en als één van de grondleggers van het informaticatijdperk geldt, is al 55 jaar dood. Dus wat heeft hij nu aan excuses? De geschiedenis rechtzetten is onbegonnen werk. Achteraf vaststellen dat er vreselijke fouten zijn gemaakt, kan natuurlijk wel. Heeft dat enige zin?

Tja, slachtoffers van vervolging, oorlogen, of welke historische onverkwikkelijkheden dan ook wek je er niet mee tot een nieuw leven. Excuses zijn dan ook niet meer dan symboolpolitiek. Dat kan zin hebben als het symbool krachtig en waarachtig is. Niet zozeer een mea culpa, maar een 'dat nooit meer'. Erkennen dat vandaag de dag historische onzin zich niet zal herhalen.

Alan Turing is het slachtoffer geworden van een al te lang durende Britse wetgeving tegen homoseksualiteit. Wilde hij zijn wetenschappelijke werk voortzetten, moest hij kiezen tussen gevangenisstraf of chemische castratie. Hij koos voor dat laatste en vermoed wordt dat die keuze uiteindelijk tot zelfmoord heeft geleid.

Overigens werd hij bij leven wel degelijk geëerd voor zijn werk. In 1945 kreeg hij de Order of the British Empire, als dank voor zijn werk tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1951 erkende men zijn wiskundig genie door hem tot Fellow van de Royal Society te benoemen. In 1952 volgde echter zijn arrestatie wegens homoseksuele activiteit.

Na zijn dood werd de hoogste onderscheiding in de informatica naar hem genoemd, de A.M. Turing Award, in 1966 voor het eerst uitgereikt.
Zit Alan Turing dan nu nog op excuses te wachten? Ach, kon dat standbeeld maar tot leven worden gewekt. We zouden het dan van hem zelf kunnen horen.

Geef een reactie

De boosheid van de macht

De boosheid van de macht

Het CDA congres zit er op, de toekomst is weer vastgelegd en men gaat weer aan het werk. In dit artikel en in dat gastlogje, heb ik iets geschreven over de dialoog die het CDA met de samenleving voert. Dat moet ik even rechtzetten, want ik heb een woordje over het hoofd gezien. Het CDA voert geen dialoog, het CDA gaat het debat aan.

Da's heel wat anders. Men voelt zich sterk genoeg in een debat de normen en waarden te verdedigen die het CDA zo graag door heel de gemeenschap ziet overgenomen. Al die mopperende Limburgse kroegbazen die hun boterham in het rookverbod zien opgaan, al suffe blowers die individuele vrijplaatsen zien verdwijnen, zelfs al die critici binnen het CDA die hun partij te weinig zien schitteren in de media, kunnen rekenen op een stevig debat onder leiding van een boze Balkenende.

Zijn gezinsleven, hoeksteen van een goed functionerende MP, ligt aardig aan grabbels. Want hij heeft het vreselijk druk, achter de schermen. Of we daar eens een beetje rekening mee willen houden?

Voor wie zich afvraagt met welke legitimiteit Balkenende zo hoog uit het van de torentje blaast, even een geheugenopfrisser.

Vanaf 1945 hebben 27 kabinetten dit land bestuurd. Van christelijke huize hebben 22 informateurs en 26 formateurs 10 minister-presidenten in het zadel geholpen en nam men deel aan 25 kabinetten.

Men zwalkte 13 keer aan de rechterkant van het politieke spectrum, 6 keer avontuurde men ter linkerzijde en ook 6 keer hield men meer het midden.

Slecht 2 keer stond het CDA buitenspel, maar ook mocht men het slechts 2 keer geheel op eigen kracht doen (zie hier een overzichtje, xls-document, met dank aan Wikipedia).

Dat het CDA een voorkeur heeft voor samenwerking met de liberalen is opvallend, omdat bij 6 van de 13 kabibetscrissen de liberalen de trigger waren. Twee keer kwam de val uit eigen hoek en 3 keer waren sociaaldemocraten de oorzaak.

De arrogantie van de CDA-macht is historisch verantwoord. Altijd te klein om het alleen voor het zeggen te hebben, maar groot genoeg om altijd de baas te spelen. Met dank aan de kiezers, die dat ook mogelijk hebben gemaakt. En natuurlijk dank aan de verdeeldheid onder alle overige partijen.

Met zo'n geschiedenis en god aan je zijde, is het begrijpelijk dat men andersdenkenden als klagers afschildert.

Op het CDA-congres hield Balkenende zijn gehoor voor (pdf'je) dat het nu op aanpakken aankomt. De tijd van aanmodderen is voorbij, de spades moeten de grond in!
Daar is men al druk mee bezig. In een reactie op een Sargasso-artikel over één van de CDA-doelen, presenteerde Perik al een leuke lijst met wapenfeiten:
De ID-plicht (Donner), de registratie van medische gegevens (Klink), de abortuscoaching (Rouvoet), het rookverbod in private bijeenkomsten (Klink), komend verbod op gereguleerd cannabis-gebruik (Van Geel), religie in het openbare onderwijs (Van der Hoeven en Marcouch), internetbewaarplicht (Hirsch Ballin), de cartoonistenrel (Hirsch Ballin), de overheid als opvoeder (Rouvoet), de sexregels (vandaag weer, Rouvoet), De regeling ‘Ruimte voor De Lange Tenen Gods’ (voorstel art 137c, Hirsch Ballin) en tot slot de stelling dat een religieuze overtuiging zwaarder telt dan een niet religieuze overtuiging en dus wettelijk beter beschermd moet worden (opnieuw, art 137c, Hirsch Ballin).

Waarom is het CDA toch zo boos op ons?

Geef een reactie

Nabeschouwing kersttoespraak

ToespraakVeel mooie woorden gehoord in de verschillende kersttoespraken. Als de toehoorders die kerstboodschappen net zo serieus nemen als de inkopen die ze voor de kerst hebben gedaan, dan komt het allemaal wel weer goed.
In de toespraak van onze moeder des vaderlands was een zeer intrigerende zin te horen: “Gelukkig is hier in de loop der eeuwen veel tot stand gebracht”. Wat zou ze hiermee bedoeld hebben?
Zou ze aan haar duits-franse voorvaderen hebben gedacht, die de erfelijke positie van haar familie hier stevig in neerlands bodem hebben geworteld?
Of wil ze dat kleine franse potentaatje herdenken, die met behulp van diezelfe voorvaderen hier is weggejaagd, maar waar we wel ons burgerlijk wetboek en de gemeentelijke burgerregistratie aan te danken hebben?
Of bedoelt ze met “eeuwen” slechts de moderne tijd, waarin het wat pas werd met dit land toen we door amerikanen waren bevrijd en de grenzen open gingen voor auto's, koelkasten, televisies en kauwgum?
Of heeft ze gedacht aan de hele nederlandse geschiedenis? Vanaf de eerste landbouwers, veehouders en vissers, afkomstig uit alle delen van europa, ja zelfs tot uit Azië toe. Mensen die de moerasdelta hebben ontsloten met de eerste houten wegen en veenbruggen. Die rond het jaar 1000 de eerste dijken aanlegden. Een infrastructuur die door de Italianen, onder leiding van Julius Ceasar, werd verbeterd en waarvoor ze als dank door de Bataven er weer uit werden geranseld.
Of denkt Beatrix met dezelfde weemoed waar Balkenende zo'n last van heeft, aan de VOC, die chinese waren hierheen haalde, veel later gevolgd door de Chinezen zelf die het spul hier in hun restaurants voor ons gingen koken? Daarmee de aardappel langzaam verdringend, in 1730 hierheen gebracht uit Zuid-Amerika door de West-Indische Compagnie.
Grootse tijden, zeker, want zonder die varende handelaars hadden we nu geen reisburo's gehad en hadden we nooit beseft dat vooruitgang niet zonder slachtoffers kan. Wat we dan weer goed maken met een slavenmonument waarmee we de helden herdenken die bijgedragen hebben aan de bloei van deze natie.
Bedoelde ze soms de uitvinding van de boekdrukkunst, zowel hier als elders geclaimd en waar binnen haar familie nog steeds de nodige ruzie ontstaat als haar duitse neven en nichten op verjaardagsbezoek zijn? Een uitvinding die dit volk geletterd heeft gemaakt en daarmee wereldwijs?
“Gelukkig is hier in de loop der eeuwen veel tot stand gebracht”. Wat zou Beatrix daar nou eigenlijk mee hebben bedoeld?

Geef een reactie