Tag archieven: politiek

Opwaartse spiraal.

EscherDe neerwaartse spiraal zit tussen de oren. Logisch, want door de zwaartekracht weten we niet beter dan dat elk opgegooid balletje ook weer naar beneden komt. Het neerwaarts denken is dus niet makkelijk te doorbreken.

Zo bekeken is optimisme tegennatuurlijk. Aan de zwaartekracht valt alleen te ontkomen door miljarden te besteden aan een reisje in de ruimte. Maar zelfs ruimtevaarders willen niet verder, ze willen ook weer een keer terug. Mensen voelen zich toch het comfortabelst, als ze beide benen op de grond weten.

Zonder optimisten zouden we nooit ergens vooruitgang hebben geboekt, Zonder zwartkijkers zou de schade van al die vooruitgang onnoemelijk veel groter zijn geweest. Want welk balletje we ook opgooien, alle mooie dingen die er uit voortvloeien hebben altijd minstens één negatief effect. Zwartkijkers remmen de optimisten af door op die effecten te wijzen. Optimisten voelen zich daardoor vaak gedwarsboomd, maar ik durf de stelling aan dat “De Vooruitgang” door deze wisselwerking in een aanvaardbaar tempo verloopt.

Dat moet je natuurlijk niet zeggen tegen mensen die erg weinig van vooruitgang merken. Maar op de vraag waarom een hardwerkende Aziaat minder welvaart kent dan de hardwerkende Nederlander, zijn heel verklaarbare antwoorden te vinden. Oplossingen lijken minder voor de hand te liggen. En, zoals gezegd, ook de mooiste oplossing zal ergens een negatief effect hebben.

Dar mag geen reden zijn achterover te leunen en van 2012 het jaar van de opwaartse spiraal te maken. Zo zijn er genoeg dingen nog niet uitgeprobeerd, omdat er altijd wel bezwaren waren. Dat gratis onderwijs voor iedereen onbetaalbaar zou zijn, hebben we vaak genoeg gehoord. Onbetaalbaar is onhaalbaar, dus overweegt het kabinet maar de volledig geleende studiebeurs.

Van heel Nederland een 80-km zone maken, in plaats van de Afsluitdijk tot racebaan promoveren, is ook zo’n idee waar veel tegen in te brengen is. Maar zijn er ook argumenten vòòr? Dat niemand meer dan 200 duizend euro per jaar verdient, zou hele ladingen talent naar het buitenland doen vluchten. Er komt dan wel plaats vrij voor andere talenten en er komt geld vrij om aan andere zaken uit te geven.

Elke nieuwe woning een zonnepaneel op het dak? Belastingvrij rijden voor elektrische auto’s? Geen vettax, maar een gewoon een verbod op productie en import van ongezond voedsel? Flinke investeringen in alles dat eigen opwekt? Elk voorstel dat in de ideeënbus van bedrijven en organisaties wordt gedaan, moet zonder morren worden uitgeprobeerd, het nieuwe human resource management.

In het jaar van de opwaartse spiraal moet alles mogelijk zijn. Behalve zaken waar we al genoeg van hebben. De geest moet waaien, zoals de dichter sprak, dus kom maar op met uw ideeën en zet de opwaartse spiraal in werking.

WOZ-waarde openbaar

BekochtStaatssecretaris Frans Weekers hoopt dat minder mensen een bezwaar zullen indienen tegen de bepaling van de WOZ-waarde van hun huis, als informatie hierover openbaar en makkelijker toegankelijker wordt.

Bij ons in de buurt is de WOZ-waarde al jaren openbaar. Elk jaar, als de ozb-aanslag in de brievenbussen valt, vraagt elke buur:aan de ander: is-ie bij jou ook zo hoog? We kijken nog eens naar onze huizen, we kijken nog eens naar de aanslag en dan kijken we elkaar aan. In ieders ogen valt te lezen: hoe komen ze erbij?

Dat gaat de staatssecretaris dus uitleggen. Hijzelf niet, maar de bedoeling is dat we zelf mogen neuzen in de gegevens van andere woningen. Maar als de staatssecretaris denkt dat er zodoende minder bezwaarschriften komen, met welke woningen kunnen we de onze dan vergelijken? Als ik de waarde van ons huis vergelijk met een villa in Bloemendaal, ja, dan krijg ik bijna medelijden met de eigenaar. Zou ik dan ook denken: het valt wel mee, ik stuur dus geen bezwaar?

Ik denk dat onze buurt komend jaar massaal bezwaar zal indienen. Dat is niet eerder vertoond. De landelijk trend is juist dat er elk jaar minder bezwaren worden ingediend. Adviesbureau Thorbecke houdt dat al sinds 2000 bij met de bezwarenmeter. In 2009 stond de teller nog op 2,39 procent bezwaren. In 2011 was het gedaald tot 2,04 procent. Ongeveer de helft van de bezwaarmakers krijgt nog gelijk ook. De staatssecretaris wil natuurlijk naar nul procent.

Dat kan. Een kleine wijziging in de Woz-wet zou heel wat bezwaren weg kunnen nemen. De peildatum voor de waardebepaling ligt namelijk een jaar voor de aanslagen worden opgesteld en verstuurd. U begrijpt het al: de woningen zijn ondertussen minder waard geworden.
De overheid hoeft alleen maar het CBS te raadplegen. De waarde van koopwoningen is gemiddeld 3 procent gedaald. Dat kunnen de gemeenten dus alvast in mindering brengen.

Het kabinet besloot de crisis- en herstelwet permanent te maken. Met deze wet kunnen allerlei regelingen aangepast of opzij worden gezet. Misschien moet staatssecretaris Weekers deze kans maar aangrijpen om de peildatum voor de WOZ-waarde meer naar de actualiteit te verleggen.

De gemeenten en de belastingdienst lopen dan wel wat inkomsten mis, maar wie weet helpt het de woningmarkt weer een beetje in beweging te krijgen. Veel burgers moeten al aardig wat inleveren en wie koopt er nou een woning, waarvoor hij een te hoge WOZ-aanslag krijgt?

Extra ingrepen.

MinisterraadExtra ingrepen op dezelfde patiënt zijn taboe.

Na de ministerraad van vandaag wilde premier Rutte niets zeggen over de extra ingrepen die nodig zouden zijn, omdat volgens het CPB de economie aan decemberblues lijdt. In februari 2012 bekijken we wel of er meer moet worden bezuinigd.

Eerder deze week was het voor schatkistminister De Jager geen vraag of er meer bezuinigd gaat worden. Alleen de omvang en de reikwijdte van nieuwe bezuinigingen zal in februari worden besproken. Lichtpuntje: bij die besprekingen is niets taboe, volgens De Jager.

Kijk, daar kunnen we wat mee. Om het zwaargeplaagde kabinet een handje te helpen, kunnen we wel wat extra ingrepen bedenken. Vooral om te voorkomen da het kabinet denkt dat extra ingrepen betekent nog meer bezuinigen op de onderwerpen waar al fiks op wordt gesnoeid. Je kan tenslotte maar één keer dezelfde patiënt van alle ledematen ontdoen. Het extra zal dus op andere terreinen moeten liggen. Een paar schoten voor de boeg.

De Raad van State, de nieuwe werkplek van Donner, vindt de bankenbelasting een visieloos gedrocht. Het kabinet wil de wet toch doorvoeren, onder andere om “een bijdrage te leveren aan het bestrijden van perverse prikkels in het beloningsbeleid”. Het idee is om banken die hun bestuurders toch bonussen kado doen van meer dan 1x een jaarsalaris, een soort boete te geven: 5 procent belasting op de winst.

Extra ingreep? Zoiets moet je niet beperken tot de banken. Elk bedrijf, elke organisatie die zulke extraatjes uitdeelt, krijgt te maken met een “perversie belasting”.
Maar dan vluchten al die bestuurders naar het buitenland! Extra ingreep? Geef ze een gratis uitreisvisum.  Ze maken dan plaats voor universiteit en HBO-geschoolde economie en bedrijfskundestudenten.

Het koningshuis kost 38 miljoen euro. Extra ingreep? Denk nu niet meteen aan afschaffen. Gek veel anders dan een koningshuis  zijn kunnen de Oranjes niet. Dat moet je ze niet te zwaar aanrekenen. Het is immers erfelijk. Maar is er niet ergens een rijkje dat zonder monarchie zit of problemen heeft met de erfelijke opvolging? Zo ja, biedt het koningshuis te koop aan. Voor ongeveer de helft van wat het kost. Dat levert dan in totaal 57 miljoen euro op.

Het CPB voorspelde 90.000 werklozen voor volgend jaar. Het prikkelende blog Krapuul rekende voor dat het 1,9 miljard euro aan uitkeringen gaat kosten. Volgens Krapuul net zoveel als de bezuinigingen op sociale zaken en werkgelegenheid.

Extra ingreep? Verminder een aantal bezuinigingsmaatregelen, die direct invloed hebben op de daling van de koopkracht. Op Prinsjesdag liet het kabinet zelf zien dat iedereen er in koopkracht op achteruit zal gaan, op twee groepen na. De groep mensen “modaal + ½ x modaal met kinderen” blijven op 0 procent staan. Behalve huishoudens die gebruik maken van kinderopvang. Hun koopkracht ligt in 2012 gemiddeld 1 procentpunt lager.
De groep “modaal + modaal zonder kinderen” komen ook op 0 procent koopkrachtgroei uit.

De extra ingreep zorgt ervoor dat koopkracht behouden blijft en mensen dus niet de vinger op de knip zullen houden. Je voorkomt er in ieder geval wat ontslagen in het bedrijfsleven mee.

Zoals gezegd: minister De Jager verklaarde geen enkel onderwerp taboe, als er over extra ingrepen moet worden gesproken. Extra ingreep? Een taboe, nee, een verbod op extra ingrepen op dezelfde patiënt. Of zoals bij ons op de muur hangt:van een halfkale kip kun je niet alles plukken.

En weet u nog wat taboes te doorbreken met extra ingrepen?

Hebben wij Youp nodig?

TheaterAls iemand een biermerk kan slopen, dan moet een eind maken aan Ruttes rotzooi klein bier zijn. Youp van ’t Hek schreef in het NRC een column en nam het op voor de Alkmaarsche Courant, die van partijdigheid werd beticht, omdat de krant een actie startte tegen de uitzetting van de 10-jarige Yossef. Youp vond het geen vraag of de krant in deze kwestie partijdig mag zijn. Nee, stelde Youp, de krant moet dat nu zijn. Sterker nog: “Wij moeten dit allemaal. Wij moeten dit niet willen. Niet willen dat de ontwikkelingshulp bijna afgeschaft wordt, niet willen dat er een minister op zijn Joodse afkomst wordt aangesproken en niet willen dat er een kansloos kind het land uitgeschopt wordt”.

Twee dagen later verscheen in de Volkskrant en op Joop.nl een uitnodiging van Govert Schilling, die neerkwam op: Youp niet roeptoeteren, maar naar het Malieveld! Als iemand honderduizenden op de been kan krijgen, ben jij het wel.
De auteur bekende al maanden in vertwijfeling te zijn: “Al maanden vraag ik me af: als er honderdduizenden – misschien wel miljoenen – mensen zijn die dit gedoogkabinet niet willen, (…) waar blijft dat massale protest dan?”

Waarop Maina van der Zwan, landelijke coördinator van de Internationale Socialisten, ook op Joop,nl, schreef dat Youp van harte welkom is bij Occupy of een van de vele andere acties die gaande zijn.
Het is dapper je als socialist te afficheren, want wie neemt tegenwoordig een socialist serieus? Sociaaldemocraat is al een beladen stempel. Maar socialist? Die rode ster wenst zelfs Jan Marijnissen niet meer te dragen, verklaarde hij 10 november jl,. in een interview met De Pers. Een bezoedeld woord, omdat het socialisme in de Sovjet-Unie, Oost-Europa en Cuba is mislukt.

Daar heeft hij wel een punt. Nu veel mensen zich achter de oren krabben of het kapitalisme nou wel zo onbezoedeld is, zul je ze toch niet tot het socialisme zien bekeren. Dat hoeft ook niet. Maina van der Zwan heeft gelijk dat honderdduizenden mensen in de weer zijn tegen Ruttes rotzooi.  Al vanaf dat dit kabinet aan het werk toog, zijn velen in beweging gekomen om op te komen voor al dat prachtigs dat Rutte meent terug te moeten geven. Gemiddeld 28 acties per maand. Lokale acties, landelijke acties en de meesten waren tegen de bezuinigingen gericht.

In de OnrustMonitor 2011 zijn acties verzameld, die met name door maatschappelijke organisaties of ongeorganiseerde mensen zelf zijn gestart. Alle acties die door politieke (oppositie)partijen zijn georganiseerd, zijn buiten beschouwing gelaten.
Natuurlijk zou het indruk maken als al die mensen niet zo versplinterd en vaak op enkele doelstellingen gericht actie voeren. Maar is dat geen nostalgie naar tijden dat het woord socialisme nog zonder blikken of blozen kon worden uitgesproken? Is dat geen heimwee naar de dagen dat honderdduizenden, door alle gezindten heen, tegen kernwapens demonstreerden?

De tijden zijn veranderd. Je ziet het aan de actievorm die het meest word gebruikt. Petities en handtekeningenacties zijn veruit populair. Maar de wat ‘hardere’ actievormen namen in de loop van het jaar toe en werden hardnekkiger. Van de grote demonstratie van militairen en kunstenaars tot Occupy. Van demonstraties tegen de bezuinigingen op de sociale werkvoorzieningen tot de stakingen van schoonmakers en in het openbaar vervoer. Wie zich afvraagt wat er mis is met de actiebereidheid van de burgers heeft duidelijk iets gemist.

De ‘roep om Youp’ is goed bedoeld. Het zou ongetwijfeld wat meer mensen op de been brengen als BN’ers ook eens de straat op gingen, in plaats van een singeltje opnemen in de studio of vanaf de beschutte podia roeptoeteren. Ook goed dat het gebeurt, daar niet van. Laat Joop van den Ende eens wat organiseren op het Malieveld. Helemaal leuk als hij de koningin op de première weet te krijgen.
Maar het is niet nodig. Ik voorspel dat volgend jaar de acties onverminderd door zullen gaan en zelfs in intensiteit zullen toenemen. Meer nog dan dit jaar zullen in 2012 meer mensen daadwerkelijk voelen wat de gevolgen van dit kabinetsbeleid zijn. Wordt 2012 het jaar van de onbekende BN'ers?

Wordt dus vervolgd. De laatste update van de OnrustMonitor 2011 en details vind je in dit exceldocument.  We zullen zien wat december nog brengt.

OnrustMonitor11

Ik zeg U eerlijk.

RutteEn ik zeg het u eerlijk: ook als er geen financiële problemen zouden zijn, dan zouden wij deze maatregelen moeten nemen“.
Als enige krant lichtte het NRC deze belangrijke bekentenis uit Ruttes congresspeech. Ontging het overige aanwezige journaille dat Rutte hiermee uit de kast kwam en de eigenlijke drijfveren achter de 18 miljard hak- en snoeiwerk opbiechtte?

Met deze bekentenis antwoord Rutte op al die hardwerkende Nederlanders, die zich afvragen waarom ze moeten opdraaien voor falende banken en Griekse toestanden. Rutte geeft in zijn speech blijk van een goed luiserend oor. Hij somt die vragen nog eens op. Hij begrijpt dat de hardwerkende slager om de hoek, die zijn winkel wel voor elkaar heeft, het moeilijk te bevatten vindt er ook wat te moeten voelen als anderen hun toko niet op orde hebben.

Na de opsomming antwoord Rutte dan met bovengenoemd citaat (in dit youtube-filmpje te horen op 7 minuut 18). Geen crisis, toch bezuinigen? Waarom dan wel? Rutte vervolgde: “Simpelweg omdat wij Nederland fundamenteel sterker willen maken“. Waarna een opsomming volgt van waar Nederland nu al sterk in is.  Dat had hij beter achterwege kunnen laten, want als je die opsomming hoort, komt toch de vraag weer naar boven: waarom zo meedogenloos bezuinigen?

Je vindt ons amper op de wereldkaart, toch zijn we de 17e economie van de wereld, juicht Rutte trots. Bezuinigen om sterker te worden? Hij denkt toch niet dat we ooit de 10e, misschien zelfs de eerste economie ter wereld kunnen worden?
De Zweden vonden dat wij de beste zorg van Europa hebben, meldt Rutte met voldoening. Bezuinigen om sterker te worden? Moet je daarvoor eerst een deel van de zorg afbreken?

Het Concertgebouworkest hoort tot de besten van de wereld, roemt Rutte. Bezuinigen om sterker te worden? Waarom deed het orkest dan mee aan protestacties tegen die bezuinigingen? Waarom halen het orkest en thuisbasis (het Concertgebouw) nu toeren uit om de toekomst veilig te stellen?
De Unicef stelt dat kinderen in Nederland tot de gelukkigsten ter wereld behoren, spint Rutte. Bezuinigen om sterker te worden? Komt het kindergeluk dan niet in gevaar door bezuinigingen op onderwijs, jeugdzorg en voorzieningen als schoolzwemmen, jeugdbibliotheken en speelplaatsen?

Het gaat uiteindelijk om twee doelstellingen, die tot het fundamentalistisch gedachtegoed behoren van de liberalen. Volgens Rutte: solide overheidsfinanciën, een krachtige, maar kleine overheid en duidelijke grenzen, die duidelijk worden gehandhaafd.
Op zich zaken waar niemand iets op tegen zou hebben, als dat goed en rechtvaardig wordt ingevuld. De vragen die hardwerkende Nederlanders tellen blijven echter knagen als er wel veel geld verloren gaat aan naar falende ict-projecten bij de overheid. Is dat een voorbeeld van solide overheidsfinanciën?

Die hardwerkende Nederlander vraagt zich af waarom hij ineens voor gesloten overheidsloketten staat en alleen zijn paspoort kan verlengen op tijden, waarvoor hij bij zijn werkgever vrij moet aanvragen. En waarom gelden duidelijke grenzen niet voor bankiers die nog steeds met riante bonussen met pensioen gaan, terwijl hun bedrijf een paar duizend banen gaat schrappen? Of voor VVD’ers met teveel bijbaantjes of belangen in bouwondernemingen?

Ik hoor Rutte het antwoord op die vragen al geven: ook zonder dat soort zaken, zouden wij deze maatregelen moeten nemen. Het moge duidelijk zijn: Rutte is niet de premier van alle Nederlanders.

Beneden alle peil

PeilPeilingen zijn leuk aan de borreltafel. Het gekrakeel er om heen, is eveneens vermakelijk. Met name heer Wilders weet de lachers op zijn hand te krijgen. Het CDA zou nog verder zakken, als de coalitiepartij niet akkoord gaat met de stelling dat bij nieuwe bezuinigingen eerst ontwikkelingshulp zwaar de klos moet zijn. Zo niet, dan wordt het erg moeilijk om het met elkaar eens te blijven, dreigde heer Wilders.

CDA-fractievoorzitter Sybrand van Haersma Buma reageerde met dezelfde opmerking, die Rutte vrijdag al op zijn wekelijkse persconferentie gaf: er is (nog) geen sprake van nieuwe bezuinigingen. Het dreigement van Wilders is dus niet meer dan een plagerig geintje jegens zijn gedogende partner. Extra lollig, omdat we inmiddels weten dat de PVV hooguit dwars gaat liggen, als het om een tiental weigerambtenaren gaat, maar braaf meewerkt aan miljarden bezuinigingen. Waarvan ettelijke miljoenen de zorg betreffen, één van de speerpunten van de PVV.

Kortom: de PVV gooit principes net zo makkelijk in de prullenbak als het CDA, zolang er maar (mee)geregeerd kan worden. Niet zeuren, zeggen sommigen, regeren is nu eenmaal compromissen sluiten. Prima, maar roeptoeter dan geen zaken die je niet waar wil maken. Regeren is niet hetzelfde als een verkiezingscampagne voeren. Of staan er toch verkiezingen voor de deur?

Volgens de laatste peilingen zou de gedoogcoalitie nu op slechts 67 zetels kunnen rekenen. Een behoorlijke minderheid in het parlement. Gelukkig zijn peilingen zijn nooit een reden de regering te ontbinden. Toch geeft het te denken dat de gedoogcoalitie sinds 20 maart niet meer op 75 of meer zetels is gepeild. De dalende cijfers voor het CDA zijn de boosdoeners.

Laten we niet vergeten dat de huidige regering vorig jaar oktober geformeerd werd op basis van het historisch dieptepunt van  52 zetels. De gedoogconstructie was nodig om aan een nipte meerderheid van 76 zetels te komen. Een wanvertoning en beschamend voor de democratie. Het blijft nog altijd uiterst merkwaardig dat iedereen, inclusief koninklijke goedkeuring, zich daarbij heeft neergelegd.
Zelfs het aantal van 76 zetels is een historische zeldzaamheid. Rekenen we alle rompkabinetten niet mee, dan is het de eerste keer sinds 1945 dat een kabinet niet meer dan 50,7 procent van de zetels in de Kamer achter zich weet.

Het is beneden alle peil. De enige kabinetten die daar een beetje in de buurt kwamen waren Van Agt I (51,3%), Balkenende II (52%), Balkenende IV (53,3%) en Lubbers I en II (beide keren 54%). Rutte I heeft niet meer dan 34,7 procent partijgetrouwen in de Kamer. De steun van de PVV blijft keihard nodig. In de peilingen van Maurice de Hond maakt dat niet uit. Al negen maanden lang wordt de samenwerking tussen VVD, CDA en PVV op minder dan 50 procent van de zetels gepeild.
Heer Wilders kan wel een grote mond opzetten tegen het CDA, maar zonder het CDA redden VVD en PVV het ook niet. Heer Wilders gaat dus nooit de stekker eruit trekken, want de VVD en het CDA zijn de enige partijen die met hem willen regeren.

In de grondwet zou een bepaling moeten komen dat regeringscoalities op een minimum aantal zetels in de Kamer geabseerd moeten zijn. Ik stel voor een regeringsdrempel in te voeren van 60 zetels.

Gedelegeerde democratie

StemmenOnze democratie berust op het principe dat je om de vier jaar je stem inlevert en hem daarna kwijt bent. Om je stem te lokken worden beloftes gedaan, maar die hoeven niet nagekomen te worden. De situatie voor de verkiezingen kan immers verschillen met die van daarna. Het zou erg onpraktisch zijn om dan bij elke wijziging weer verkiezingen uit te schrijven of referenda te houden.

Wie betaalt, bepaalt.
Het werkt eigenlijk net als bij de loodgieter. Je hebt een lekkage, laat de deskundige komen en die beweert het goed te kunnen repareren. De loodgieter noemt een bedrag en als je ermee akkoord gaat, wordt de klus geklaard.

Eenmaal aan het werk komt de loodgieter onverwachte problemen tegen. Dat kan twee oorzaken hebben.  Of hij stuit op iets dat hij echt niet heeft kunnen voorzien, of hij maakt een foutje en er ontstaat nieuwe schade. In het eerste geval wordt er met de opdrachtgever overlegd. In het tweede geval draait de  loodgieter zelf voor de kosten op.

Je gaat er over, of niet.
Je gaat er wel vanuit dat de loodgieter verstand van zaken heeft. Maar omdat jij er voor betaald, ben jij ook degene die de uiteindelijke keuzes maakt. Vooraf: offerte niet naar je zin? Je zoekt een ander. Tijdens de uitvoerende werkzaamheden ben jij ook nog steeds degene die moet beslissen of er wordt bijbetaald of niet.

Je kan de loodgieter niet helemaal vergelijken met een kabinet en parlement, maar de essentie mag duidelijk zijn. De opdrachtgever gaat er over, de opdrachtgever betaalt.
Het vergelijk gaat daarna meteen mank. De kiezer mag er in een ‘split second’ over gaan, daarna niet meer. De belastingbetaler betaalt, maar bepaalt niet.

Het is misschien een comfortabele regeling. Hier heeft u mijn stem, hier heeft u mijn geld, doet u maar wat u er mee wilt. Ongemakkelijke keuzes aan een ander overlaten. Maar ja, als iemand belooft dat goed voor je op te knappen, waarom zou je het dan zelf doen?

Gaat het onderweg mis, kun je altijd nog je beklag doen. Dat vinden sommige politici niet leuk en verwijten de klagers dat ze teveel zeuren. Als jouw loodgieter zo reageert en weigert de boel goed op te knappen, kun je altijd nog naar de rechter. Dat kan, in ons soort democratie, niet als politici weigeren te luisteren.

Zowel de opdrachtgever als de loodgieter zijn beiden kiezer en belastingbetaler. Zouden zij zelf niet wat meer te zeggen moeten hebben, per aangenomen klus?De overheid is de opdrachtgever niet en zich niet als een klant-onvriendelijke loodgieter moeten gedragen.

Bezuinigen naar vermogen.

GoochelenGisteren hadden we het over de misrekeningen, die het kabinet soms dwingen de bezuinigingen bij te stellen. Er zijn sceptici die het kabinet geen menselijke foutjes, maar gegoochel met cijfers verwijten. Dat valt te begrijpen, gezien de vele bijstellingen van prognoses, stresssecenario’s en begrotingen  Als goochelen aan de basis van de staatsboekhouding ligt, dan kunnen we het kabinet we een handje helpen.

Het kabinet wil dat de burgers meer hun eigen vermogen inzetten. Niet alleen financieel vermogen. De burger moet minder op de overheid rekenen en meer op zichzelf. Maar hoe zit het met het eigen vermogen van de overheid?

Het Rijk heeft niets. Daarom moet er ook bezuinigd worden, zegt Rutte, die in de boekhouding van 2009 een staatstekort van 19 miljard euro ontdekte. De provincies doen het een stuk beter. Gezamenlijk hebben ze een eigen vermogen van 16,4 miljard euro (bron: CBS). De gemeenten hebben volgens het VNG een eigen vermogen van 34,3 miljard euro. Alle overheden bij elkaar hebben dus een eigen vermogen van 33,7 miljard euro.

Als we dat eens op een hoop gooien en opnieuw verdelen. Geef het Rijk 1 miljard en Rutte heeft ineens een batig saldo. De rest verdelen we dan onder de gemeenten (21,3 miljard) en de provincies (11,4 miljard). Dat is zo verdeeld naar het percentage aandeel in totaal eigen vermogen, zoals dat nu is. De lagere overheden hebben dan zo’n 38 procent minder eigen vermogen, maar houden nog aardige bedragen over, zoals je in deze tabel kan zien.

Vermogen

 

 

Nu is niet alle eigen vermogen vrij beschikbaar, maar je kunt die bedragen gebruiken om je boekhouding een beetje kloppend te krijgen. De overheid doet niet anders. Debet in credit zijn altijd precies in balans, zoals als dat heet. Zodra je echter wijst op dat eigen vermogen, roepen ze onmiddellijk dat we daar af moeten blijven. Het moet achter de hand gehouden worden om calamiteiten op te kunnen vangen.

En ik maar denken dat de crisis zo’n calamiteit is. Waarom zouden de burgers 18 miljard moeten bezuinigen, om het eigen vermogen van de overheid te laten groeien? Dat is riskant, zoals we uit de Icesave-affaire hebben geleerd. Heel wat vermogen van gemeenten en provincies verdampten in 2008.
Gelukkig krijgen ze voorrang bij het terugbetalen van de schuld en de meeste gemeenten en provincies hebben de klap aardig overleefd. Sommigen zagen hun eigen vermogen zelfs groeien. De gemeente Amstelveen zag 14,9 miljoen euro verdampen in de IJslandse geisers, maar had eind 2009 toch een eigen vermogen van ruim 163 miljoen in de boeken staan.

Ik ben het roerend eens met het kabinet dat ieder naar eigen vermogen moet bijdragen om de overheidsboekhouding kloppend te krijgen. Ik heb met wat gegoochel dus net laten zien, hoe de overheid zelf het voorbeeld kan geven.

Democratie dient oudheidkundige attractie te blijven.

EkklesiaGriekenland staat bekend als de moeder der democratie. In de Griekse oudheid ontstond een vorm van volksheerschappij waarbij rechts de vingers zou aflikken, als die vandaag zou worden ingevoerd,. Iedereen, behalve slaven, vreemdelingen en vrouwen, mocht stemmen over belangrijke publieke zaken. De term volksheerschappij was dus schromelijk overdreven.

De oude Grieken deden hun best wat te maken van hun democratie. Zo voerden ze de Ekklesia in. Een volksvergadering waar alle vrije burgers, rijk en minder rijk, zich mochten uitspreken over publieke kwesties en voorstellen voor wetten mochten indienen. De Ekklesia was wel aan regels gebonden, die de ondergang van de directe democratie inluidden. Het volk bepaalde niet wat er op de agenda stond, maar een raad van 500 volksvertegenwoordigers stelde de onderwerpen vast. Die raad bestond overigens uit vrijwilligers, die maximaal twee jaar zitting hadden in de raad. De voorzitter van de Ekklesia werd door loting bepaald. Allemaal nog redelijk democratisch, in de letterlijke zin van het woord. Maar hier werd wel de kiem gelegd voor het ontstaan van politieke kasten en daarmee de scheiding tussen wetgevers en stemvee.

Die vorm van democratie is ons bekend en hoe tevreden we er ook over zijn, het leidt regelmatig tot gemor onder het volk. De Mauro-kwestie en de Occupybeweging zijn daar actuele voorbeelden van. Een goede wetgever kijkt dat niet zomaar aan, maar luistert goed en komt tot compromissen waar een meerderheid van het volk mee kan leven. Zodoende kan de indirecte democratie, de regenteske variant van volksheerschappij, een lang leven beschoren zijn, zonder bestorming van regerings- en parlementsgebouwen te hoeven vrezen.

De eurocrisis is zeker een kwestie van groot publiek belang. En laat nou de Griekse premier George Papandreou, ineens op het idee komen het Griekse volk een stem te geven in de beslissing de Europese steun te accepteren of niet. De reacties op deze poging tot directe democratie zijn van tirannieke aard. De beurskoersen kelderden meteen. Aandeelhouders en hedgefondshouders chanteren de democratie met een nieuwe crisis. Collega’s van Papandreou schieten uit hun slof. Zij hebben immers al moeite genoeg hun eigen democratieën in het gareel te houden, omdat niet elke burger blij is met het Europese noodfonds en de hulp aan Griekenland. Ze hebben het net een eensluidend akkoord voor elkaar gekregen. Een Grieks referendum gooit roet in het eten.

Dat de politieke leiders onderling in discussie gaan om Papandreou te overtuigen dat een referendum hier en nu misschien niet het beste middel is, hoort tot de processen van de democratie zoals we die nu zijn gewend. Maar dat aandeelhouders buiten het stemhokje om hun invloed laten gelden, is ronduit bizar en antidemocratisch. De beurzen zijn dictatoriale jojos geworden.
Eigenlijk komen de reacties van de aandeelhouders en diverse Europese leiders hier op neer: beste Papandreou, haal het niet in je hoofd een Ekklesia te organiseren. Democratie is leuk, maar alleen als oudheidkundige attractie. De democratie is een ruïne en dat moet vooral zo blijven.

Buitenhuisje en wintertijd

OccupyHet is wat vreemd een paar dagen te ontspannen in een buitenhuisje, waar door een technisch mankement de verwarming niet uit kan, en dan over de vele buitenhuisjes te lezen van de Occupy-beweging, waarvan de autoriteiten hopen dat het snel afgelopen is, nu de wintertijd officieel is ingesteld.

Wat een verschil tussen de houding van de Nederlandse autoriteiten en de Amerikaanse. In Amerika worden buitenhuisjes ontruimd, worden hulpmiddelen voor water en warmte verwijderd en zijn de arrestaties niet van de lucht. In Nederland zijn de autoriteiten er natuurlijk niet echt blij, maar zelfs een buitenhuisje bij paleis Soestdijk mag voorlopig blijven staan.

De houding der Nederlands autoriteiten valt goed te verklaren. Men verwacht gewoon dat het weer zijn werk doet. Tot nu toe was het oktoberweer de autoriteiten niet gunstig gezind, maar november nadert en sommige meteogoeroes menen dat er dan al een strenge winter komt. De autoriteiten vergissen zich natuurlijk behoorlijk, als ze menen dat Occupy alleen op straten, pleinen en in koude tentjes plaats hoort te vinden. Het spreekt wel tot de verbeelding, maar geen zinnig mens laat zijn tenen er afvriezen, omdat een paar banken ons in de kou hebben gezet.

Nee, als het te koud wordt dan is er binnen nog genoeg ruimte. Te denken valt aan de grote hoeveelheid leegstaande kantoorruimten. En wat dacht u van een nader beroep op de nu zo tolerante medewerking van het gezag?
Nog even en het centrale gezag gaat alweer op Kerstreces. Ik zou zeggen: stel de kantoren, de Kamers en het Torentje tijdens dat reces ter beschikking aan de Occupy’ers.
Zomaar een gedachte vanuit een buitenhuisje, waar de verwarming waarschijnlijk van slag is, omdat de thermostaat niet is berekend op de wisseling van zomer- naar wintertijd.

Noot: op eerdere vakanties kwam het thema ‘Buitenhuisjehier aan de orde in relatie tot schuld, herindeling,filosofie en politiek.