Collectieve paniek! Geen nood, als de consument lijdt, kan hij zijn leed vermaken aan belangenbehartigers, die wel even een fikse schadevergoeding zullen regelen. Naast gerenommeerde belangenbehartigers als de Consumentenbond, de Nationale Ombudsman en vakbonden, bloeien er tal van nieuwe clubjes. Vaak gespecialiseerd rond een specifiek thema. Maar met het algemene kenmerk de gedupeerde consumenten rijker te maken.
Leedstichtingen. Zo noemt advocaat Jurien Lemstra ze, in het Financieel Dagblad. Juridische adviseurs die misbruik maken van consumentenleed. Ter meerdere eer en glorie van zichzelf. Als voorbeeld wordt genoemd de advocaten die een belangenstichting oprichten en vervolgens zelf de processen voeren. Goed voor hun eigen boterham, maar ook een vorm van belangenverstrengeling. Reden om te pleiten voor een keurmerk of een gedragscode voor die zogenaamde leedstichtingen.
Waar heeft meneer Lemstra het over? Bedoelt hij Pieter Lakeman met zijn Stichting Hypotheekleed? Dat hij klanten van de DSB-bank opriep al hun geld op te nemen, mag als een kwalijke actie worden gezien, maar Lakeman zal daar zelf financieel niet wijzer van zijn geworden.
Misschien wel van die Stichting Hypotheekleed. Die beoogt mensen met probleemhypotheken te steunen. Wel met het oogmerk de verantwoordelijken tot schadeherstel te dwingen.
Of juist de Stichting Lakemanleed? Volstrekt onduidelijk wie daar achter zitten, maar als je je inschrijft en 10 euro dokt, garandeert de club wel een 100% schadeclaim aan de mensen die menen gedupeerd te zijn door Lakeman’s acties rond de DSB-kwestie.
Nog een recent bekend geworden voorbeeld: advocatenkantoor Morand. Deze firma specialiseert zich in tal van zaken waar de consument mogelijk wordt getild, zoals de misleidende reclame van de Staatsloterij. Daartoe richtte het advocatenkantoor de stichting Loterijverlies op. Verder lijkt men te grossieren in diverse vormen van collectief onrecht en heeft zelfs een stichting Meldpunt Collectief Onrecht in het leven geroepen. Naast de loterij kun je ook door liften getild worden en natuurlijk heeft Morand daar dus een stichting voor.
Belangeloos leedvermaak? Natuurlijk niet. Dus een goede zaak om de vrije markt van belangenbehartigers aan een gedragscode te onderwerpen?
Lijkt normaal gesproken niet nodig. Juridische bijstand kost een lieve duit. De meest vermogenden kunnen zich zeker op eigen kosten elke dure advocaat veroorloven. De minder draagkrachtigen kunnen een beroep doen op rechtsbijstand. Bij een aanvraag voor rechtsbijstand kan de beoordelaar kijken of je een bonafide advocaat in de arm hebt genomen. Zo niet, geen rechtsbijstand.
Dat werkt bij individuele zaken goed genoeg. Het gaat echter om zaken waar grote groepen burger gedupeerd zijn. Dan is het natuurlijk aardig om als groep een advocaat er bij te halen, want de individuele kosten worden een stuk lager. Werkt doorgaans ook prima. Behalve dan dat de uitkomst van zulke zaken vaak lang op zich laat wachten en zelden tot een 100% schadevergoeding leidt. Zoals in de zaak van Dexia Lease. De mensen die aan de collectieve afhandeling meededen, moeten het met een schikking doen. Degenen die daar niet aan meededen, moeten volgens een advies van de Hoge Raad het volle pond krijgen.
Ook de kwestie van een vals spelende Staatsloterij heeft de cliënten van advocaat Morand geen cent wijzer gemaakt. Een gedragscode zou dus op zijn plaats zijn. Maar dat kan soms een vodje zijn met wel heel weinig waarborgen. Dus een wettelijke regeling is misschien beter. De deken van de Nederlandse Orde van Advocaten wordt in het Financieel Dagblad geciteerd: “Als goede voorlichting onvoldoende helpt, kan een code uitkomst bieden. Of misschien moet ook worden nagedacht over regelgeving, zoals in het verleden is gebeurd bij de colportagewet”.
In kwesties als de DSB-bank, Dexia Lease en de Staatsloterij zou eigenlijk eerst de hebzuchtige burger zich eens wat beter moeten gedragen. Excuus voor dit morele vingertje, maar er zou heel wat uit te buiten leed minder zijn geweest als men zich meer had geconcentreerd op de kleine lettertjes dan op de fictieve bergen geld. Wie er dan nu opnieuw instinkt, in de hoop dat allerlei stichtingen hun collectieve leed kunnen omtoveren in een riante schadevergoeding, moet het zelf maar weten. Wat dat oplevert? De wijsheid alweer niet wijzer te zijn geworden.
Code Leedvermaak
Geef een reactie