De koningin wenste het land een stabiele regering toe, in haar jongste troonrede. Ja, dat zouden we allemaal wel willen, toch? Ondertussen groeit het aantal twijfelaars. Zal de coalitie, die nu zo goed als gereed is, vier jaar in stabiele samenwerking kunnen regeren?

In de digitale editie (betaalde toegang) van het NRC, wijst journalist Oscar Vermeer, op oude wonden die de eendracht kunnen verstoren. Oude politieke vetes ontbranden snel, kopt het artikel. Verwijzend naar wat de huidige onderhandelaars elkaar in het verleden hebben verweten, vraagt Oscar Vermeer zich nu al af hoe groot de levensvatbaarheid zal zijn van een coalitie waarin een draaikont, een relschopper en een lafaard het met elkaar moeten zien te vinden.

In het artikel wordt natuurlijk het historische kabinet Den Uyl genoemd als voorbeeld van een regering dat minstens net zoveel tijd aan ruzies besteedde, als aan regeren. Balkenende IV ging tenonder aan een smeulende veenbrand, die in de kwestie Uruzgan, ineens weer oplaaide. Je kan een verleden, waarin men elkaar soms fikse kopstoten uitdeelde, niet zomaar vergeten, zegt Arie Slob (CU) in het artikel.

Hoogleraar politicologie Rinus van Schendelen verklaart in het NRC-artikel dat oude vetes geen obstakel hoeven te zijn. Maar “bij het grote publiek en de media blijven de oude beelden hangen. Die komen steeds weer terug, waardoor de oude wond elke keer opengaat”. Toch meent hij dat de politici wel een stootje kunnen hebben. “Ik ken geen sector die zo hard is. Er wordt veel eelt gekweekt”.

Eind 2008 vroeg ik de lezers hun oordeel over de binnenbrandjes van Balkenende IV. Nog voor de uitslag binnen was, telde de coalitie al een gloeiend conflictgehalte van 1, 25 binnenbrandjes per maand. Velen waren het er uiteindelijk over eens dat het kabinet hoe dan ook zou vallen. Als het niet over de kwestie Uruzgan was, dan toch zeker over de begrotingsonderhandelingen die nog moesten volgen en waar de meningsverschillen over de aanpak van de crisis een rol zouden spelen.

De combinatie Rutte, Wilders, Verhagen kent al potentieel brandgevaar, nog voor het aan de slag kan. Het smeult binnen het CDA en de gedoogvariant is geenzins een fraai voorbeeld van brandpreventie. De PVV zal geen ministers in het kabinet hebben en kan op elk gewenst moment een vuurtje opstoken. Dat Rutte de koelbloedigheid zelve lijkt, is nog geen garantie dat hij elke brand meester zal zijn. Hoewel hij in het verleden moeiteloos meewerkte aan het verwijderen van onruststokers binnen de VVD. Wilders en Verdonk kunnen daarover meepraten.

Het wordt dus een coalitie van oud zeer. Maar elke andere coalitie zou dat toch ook zijn? Het verschil is wel dat Rutte I een gedoogpartner heeft, die in staat is gebleken minder op inhoud en meer op persoonlijke aanvallen de boel kan opstoken.
Krijgen we de meest instabiele coalitie ooit?