In november 2007 ging er een schok door het land. “Explosieve groei aantal criminele bejaarden“, kopte, onder andere, Elsevier. Aanleiding was een documentaire van Zembla, met de even afschrikwekkende titel “Bejaarden op het dievenpad“.
Harm Brouwer, opperhoofd van het OM (Openbaar Ministerie) wilde snel een onderzoek naar bejaarden die het rechte pad niet langer konden volgen. In de Zembla-uitzending wist een hoogleraar Forensische Psychiatrie te vertellen dat de toename aan geriatrische criminaliteit, te verklaren valt uit de degeneratie van de hersenen.
Het is 9 april 2009 en het onderzoek is klaar. Meteen opgepakt door de pers die nu constateert dat het goed mis is op hoge leeftijd. “Een forse toename van het aantal criminele ouderen“, zegt de een. “Criminaliteit onder 65-plussers neemt snel toe“, zegt een ander.
Het OM stuurde het bericht de wereld in onder de vette kop: “OM-studie: seniorencriminaliteit is een bescheiden probleem“.
Waarschijnlijk dementeren journalisten en persvoorlichters van het OM in rap tempo. Want hoe kan het anders dat journalisten die vette kop over het hoofd hebben gezien? Evenals het zinnetje: “Het aandeel van de 65-plussers in de totale criminaliteit blijft gering“.
Het kan ook zijn dat de journalisten ernstig in verwarring zijn gebracht door de eerste regel van het OM-bericht: “Het aantal oudere verdachten is de laatste jaren fors gestegen“.
Ja, wat is het nou? Zuchten we onder een terreur van bejaarde bendes of zijn slechts een paar oudjes het spoor bijster?
De explosieve groei waar Elsevier het in 2007 over had blijkt 0,5 procent te bedragen. In 1996 bedroeg het aandeel van bejaarden op de totale score aan verdachten slechts 1,8 procent. Dat is tot 2007 gegroeid naar 2,3 procent. In elf jaar dus gemiddeld 0,045 procent per jaar gestegen.
Wie dat een forse en snelle toename noemt, moet zich toch eens op ouderdomskwaaltjes laten onderzoeken.
Hoewel? In het OM-onderzoek staat dat veroudering wel tot achteruitgang van een aantal cognitieve functies leidt, maar dat het emotionele domein een opvallend positief effect laat zien. Of, zoals het OM schrijft: “Het oudere brein is beter in staat tot zelfbeheersing dan het jongere. Dat zou als effect kunnen hebben dat senioren minder snel over de schreef gaan“.
Maar goed, er gaan dus wel iets meer ouderen in de fout. Moord en doodslag? Inbraken en zakkenrollerij? Nee, “uit het onderzoek blijkt dat de senioren van tegenwoordig maken zich in de eerste plaats schuldig aan verkeersdelicten, op afstand gevolgd door gewelds- en vermogensdelicten“, zo meldt het OM.
Conclusies? Vrees niet voor je oude dag. Er zal van alles anders zijn, maar je wordt niet zomaar een bejaarde crimineel. Vrees wel de pers die blijkbaar zondebokken te weinig heeft om de kolommen te vullen. Met een beetje dank aan het OM, die ook wel eens de aandacht wil afleiden van de criminaliteit die we dagelijks in voorgeschoteld krijgen.