(eerder verschenen bij Sargasso)
De gemeente Nijkerk vatte het plan op voor een periode van 2,5 jaar een noodopvang voor 350 vluchtelingen te organiseren. In een gebouw in Hoevelaken. Meteen reuring, opgestookt door een in Hoevelaken woonachtig Eerste Kamerlid van de PVV.
De Lokale Partij wil de ‘Rutte-strategie’ toepassen: een besluit uitstellen tot na de zomer. Onder andere om het college van B&W zodoende tijd te geven om met het COA (Centraal Orgaan opvang Asielzoekers) te onderhandelen over een lager aantal asielzoekers.
Daar zit het Nijkerks college van B&W dus klem tussen lokaal ongenoegen en het COA / staatssecretaris Van der Burg. De Spreidingswet is nog volop in behandeling, dus Van der Burg heeft weinig in handen waarmee hij de Hoevelakers tot bezinning kan brengen.
Of de wensen en eisen die sommige Hoevelakers nu inbrengen ook gehoor krijgen, is zeer de vraag. In mei liet de staatssecretaris weten klaar te zijn met gemeenten die allerlei eisen stellen.
Spreidingswet nog lang niet klaar
Op 1 juni ging de vaste Kamercommissie voor Justitie en Veiligheid in gesprek met elf bestuurders en organisaties, die hun reactie gaven op de Spreidingswet. Vluchtelingenwerk Nederland, de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB), de Adviesraad Migratie en VNG / G40-stedennetwerk vinden de verdeling van opvangplaatsen zoals in het wetsvoorstel is geformuleerd te complex. Ze sloten aan bij het advies van de Raad van State: pas een eenvoudiger systematiek toe, analoog aan de procedure voor huisvesting van statushouders: taakstelling naar rato van aantal inwoners gemeente.
De VNG en G40-stedennetwerk stellen bovendien:
In lijn met de Uitvoeringsagenda en de Bestuurlijke afspraken is afgesproken dat er versneld uitvoering wordt gegeven aan het mogelijk maken van kleinschalige opvang.
Structurele, kleinschaliger opvang kan
Een structurele en kleinschaliger opvang, is dat mogelijk? De Initiatiefgroep Huisvesting Asielzoekers Nederland denkt van wel. De groep lanceerde oktober vorig jaar het ‘Plan Kan’.
Alle gemeenten (en niet slechts een selectie) krijgen de wettelijke taak om structureel een (door de minister vast te stellen) taakstelling van asielopvangplaatsen naar rato van het inwonertal te realiseren.
Hoe dan? De Initiatiefgroep stelt een taakstelling van structureel 30 plekken per 10.000 inwoners voor. Het resultaat:
Bij een gemiddelde omvang van een gemeente van 50.000 inwoners, zijn dat 150 plaatsen per gemiddelde gemeente. Dat levert (in totaal) 342 * 150 = 51.300 plaatsen op (structureel)
De consequenties van Plan Kan
Van de 102 gemeenten die nu enige vorm van opvang hebben, moeten 36 (35%) een aantal plaatsen erbij nemen (opschalen). De overige 66 gemeenten kunnen wat afschalen.
Bijvoorbeeld:
Amsterdam heeft nu een capaciteit van 3200 bedden. Bij Plan Kan zijn dat 446 bedden minder.
Den Haag heeft nu een capaciteit van 654 bedden. Bij Plan Kan zijn dat 1035 meer.
Oirschot heeft nu 150 bedden ter beschikking. Bij Plan Kan worden dat 92 bedden minder.
De gemeente Wierden heeft nu een opvang voor 56 mensen. Volgens Plan Kan moeten daar nog 19 plaatsen bij.
Uitvoering van Plan Kan betekent dat bij de gemeentelijke inwonersaantallen per 1 januari 2023 (CBS) een totaal capaciteit van 53.434 bedden ontstaat. Dat zijn 4.763 meer plaatsen dan de huidige capaciteit (48.671, inventarisatie per 14 juni 2023, via locatiezoeker van het COA).
Maar niet genoeg als blijkt dat er volgend jaar 77.100 plaatsen nodig zijn. En het is ook wat minder dan in de Spreidingswet is voorgesteld: 55.000 plaatsen. In die gevallen zijn er respectievelijk 43,29 of 30,87 bedden per 10.000 inwoners nodig.
| Per 10.000 | Resultaat | |
| uitvoering Plan Kan | 30 | 53.434 |
| Spreidingswet | 30,87 | 55.000 |
| Prognose | 43,29 | 77.100 |
Lees het complete Plan Kan en zie hier alle gemeenten op een rij, waarvan 102 met huidige capaciteit, het aantal inwoners per 1-1-2023 en het aantal opvangplekken volgens de Plan Kan-systematiek (ook als Word versie).
Eerlijk delen
Nog even terug naar Hoevelaken. Dat valt onder de gemeente Nijkerk. Als gemeente (44.975 inwoners) zou Nijkerk volgens ‘Plan Kan’ 135 opvangplaatsen moeten bieden. Aanzienlijk minder dan de 350 waar nu sprake van is. Maar moet er geen rekening worden gehouden met het feit dat Hoevelaken een klein onderdeel van de gemeente is?
De plaats Hoevelaken telt zo’n 9.745 inwoners (in 2022, volgens deze bron). Volgens de voorgestelde systematiek van ‘Plan Kan’ komt dat neer op een opvang van 29 bedden.
Dat is ook toevallig! De meeste erg kleinschalige opvang is tot nu toe vooral bedoeld voor AMV’s: alleenstaande minderjarige vreemdelingen. Bijvoorbeeld in Tilburg (24 plaatsen), Veenhuizen (gemeente Noordenveld, 25 plaatsen) en Vries (gemeente Tynaarlo, 28 plaatsen).
Maar ja, dat is nou net een doelgroep die de Hoevelakers juist niet willen ontvangen. Dan toch maar 135 plaatsen voor gezinnen, alleengaanden en (echt)paren? Kom op Hoevelaken, het kan: eerlijk alles delen.