Denk je aan kunst en tanden, schiet je natuurlijk meteen het gebit te binnen dat in een glas water op oma’s nachtkastje stond. Protheses dragen vaak het voorvoegsel ‘kunst ’, om te benadrukken dat het om namaak gaat. Je wordt een stuk minder jaloers op iemands mooie tanden, als op de tanden het woordje kunstgebit te zien zou zijn.
Ik kom hier op toen ik las dat een kies van John Lennon bij een veiling 22.500 euro heeft opgebracht . De nieuwe eigenaar, een tandarts, wil de rotte kies tentoonstellen in zijn praktijk. Niet omdat het kunst is. Op veilingen brengt echte kunst vaak heel wat meer op. Drie dagen geleden werd een schilderij van Gustav Klimt voor 29,5 miljoen euro geveild.
Lennons kies is overigens niet voor een ongebruikelijk bedrag over de toonbank gegaan. Er bestaat een soort tandenkunst, waar bepaalde verzamelaars dol op zijn: scrimshaw. Vooral bekend als ets- en grafeerwerk op tanden van zeezoogdieren. Een bezigheid waar vroeger walvisjagers hun schaarse vrije tijd mee vulden. Er zijn voorbeelden bekend die op veilingen 21 tot 44 duizend euro opbrachten.
Bestaat er hedendaagse scrimshaw? Jazeker, wil je John Lennon op een tand of kies? Dat kan door een kroon te laten zetten met Lennons smoel er op. De Amerikaanse tandtechnici Ron Grant en Steven Heward, vinden tandtechniek al een hele kunst op zichzelf, maar de kroon op hun werk vinden ze toch miniatuurplaatjes van beroemdheden op de tanden van hun klanten.
Het haalt het niet bij het ets- en grafeerwerk van de walvisvaarders, want de tatoeage is er ook snel weer af te halen. Maar het is weer eens wat anders dan een gouden kroon.
Dat Amerikanen wat meer last van de crisis hebben dan wij, heeft ongetwijfeld te maken dat ze elke vondst tot het uiterste uitmelken om er dollars uit te peuren. Het zal je niet verbazen dat er dan ook een “Do-It-Yourself Home Kit” is, waarmee je zelf tandenkunst kan maken (zie op de Jijbuis dit reclamefilmpje).
In tijden waar de kunst flink van zich af moet bijten om weerstand te bieden tegen bezuinigingen, is het wel aardig om te zien dat kunst op de meest uiteenlopende manieren is geïmplanteerd in de samenleving. Kunst in de mode, in design van alledaagse gebruiksvoorwerpen, in architectuur en dus ook in tandtechniek.
Dat kunst wel nuttiger toegepast kan worden, valt vandaag te lezen in mijn artikel in Kunst op Zondag, op Sargasso. Over hoe creativiteit van kunstenaars een bijdrage kan leveren aan de duurzaamheid van het aards bestaan.
Tot slot: Over kunst en tanden verscheen in 2008 een aardige serie artikelen van Ine Poppe op het cultuurblog van het NRC. Onderaan het eerste artikel kun je doorklikken naar de rest. Tussen het tweede en derde artikel en het zevende en achtste artikel moet je even doorklikken, want daar staan stukjes die er niets mee te maken hebben.