Tag archieven: overheid

E-volksraadpleging

Niet zeuren, maar meedoen. Zo nodigde minister Schippers in het tv-programma Buitenhof de belanghebbenden in de zorgsector uit, zelf bezuinigingsvoorstellen te doen. Blijkbaar heeft de online  ‘keukentafeldiscussie’, die de minister vorig jaar is begonnen, niet veel opgeleverd.  Het is één van de ‘doe mee’-projecten die de rijksoverheid heeft lopen.

Doe mee, roept de rijksoverheid haar burgers toe, want ze ‘is geïnteresseerd in meningen, ideeën en initiatieven vanuit de samenleving”. De Rijksoverheid doet aan E-consultatie, met opmerkelijke inhoudelijke en kwalitatieve verschillen tussen de diverse online initiatieven, waar burgers en organisaties hun stem mogen laten horen.

Het kan allemaal zonder af te moeten reizen naar inspraakbijeenkomsten met lauwe koffie. Reageren op wetsontwerpen op internetconsultatie. Met online formulieren Green Deals voorstellen of ideeën ter vermindering van de regeldruk insturen.. Lid worden van LinkedIngroepen en meepraten over een nieuwe Elektriciteits- en Gaswet of over het Europese landbouwbeleid. En via Facebook kun je minister Schippers aan briljante ideeën helpen om de zorg betaalbaar te houden.

Ooit een overheid meegemaakt die zo intensief het volk raadpleegt? Het kan natuurlijk makkelijker dan vroeger, dankzij deze vormen van e-consult. Het volk reageert enthousiast, zou je denken.

Dat lijkt af te hangen van de mate waarin dat onderwerp in de publiciteit is én van het internetmedium dat is ingezet. Een overzicht onderaan dit artikel (details in dit exceldocument):

De cijfers geven een groffe indicatie van de levendigheid op de diverse online platforms. Ze zijn afkomstig van beschikbare evaluaties (Internetconsultaties en Green Deals), antwoorden op vragen van Sargasso aan beheerders van de website Toekomst glb (Gemeenschappelijk landbouwbeleid) en eigen tellingen op LinkedIn-, Facebook- en Twitterpagina’s (Elektriciteit- en gaswet, Betaalbare zorg en Vermindering Regeldruk).

Wat ook opvalt is dat de “zwaardere kost” het beter doet dan de wat populaire items. Op Internetconsultatie moet je wetteksten doorploegen. De toekomst van een gemeenschappelijk landbouwbeleid raakt vele facetten en de Europese regelgeving op dit gebied is ook geen flauw kost. En wie zich wil verdiepen en meepraten over een nieuwe Elektriciteits- en gaswet zal op zijn minst een beetje kennis moeten hebben van het complexe stelsel oude wetten.

Toch scoren juist deze drie initiatieven goed. Het ligt voor de hand het succes van Internetconsultatie te verklaren door een paar grote klappers, die dankzij belangenorganisaties flink in de publiciteit zijn geweest. De Natuurwet van voormalig minister Bleker en de Wet Passend Onderwijs leidden tot duizenden reacties.

Maar publiciteit verklaart niet alles. De twee slechtst lopende projecten betreffen items die ook op ruime mediabelangstelling mogen rekenen. Het project ‘Van regels naar ruimte’ (vermindering regeldruk) wordt vooral door het kabinet zelf in de spotlights gezet. De betaalbaarheid van de zorg is bijna niet uit het nieuws te branden.

Misschien dat deze twee projecten minder deelnemers en reacties telt vanwege de manier waarop het is opgezet. “Van regels naar ruimte’ kent wel een serieuze component (voorstellen indienen die tot projecten verheven kunnen worden), maar Twitter is natuurlijk geen goed platform om degelijk uitgewerkte voorstellen te doen.

Dat geldt ook voor de Facebook-keukentafel van minister Schippers. Daar staan vier vragen waarop je kan reageren. Meer niet. Juist de belangrijkste vraag (Wat is volgens jou de beste manier om te besparen in de zorg?) levert de meeste reagerenden (59) en reacties (68) op.

De andere drie vragen vinden mensen amper de moeite. Vijftien mensen gaven evenveel reacties op de vraag ‘Denk je dat door meer eigen betalingen de mensen ook minder snel naar de dokter gaan?’
Twaalf mensen gaven veertien reacties op de vraag welke keuzes ze bereid zijn te maken. Op ‘Het is fijn om een eigen kamer te hebben in het ziekenhuis. Wil je dan ook nog de laatste technologie in het zorgpakket?’, gaven slechts acht mensen elk één reactie.

Kortom: Publiciteit en populaire media zijn niet voldoende. Publiciteit werkt alleen als grote groepen belanghebbenden de trom roeren en niet als het vooral de pr-vlaggen van het kabinet zijn. Sociale media en online projecten werken alleen als er content op staat, die er toe doet. Het volk heeft donders goed door wanneer ze serieus geraadpleegd wordt.

EconsultRijk

Het zit niet mee met 112

problemen 112Met ons aller veiligheid, volgens het regeerakkoord een kerntaak van de overheid en waar dus een speciaal ministerie voor bestaat (Veiligheid en Justitie), wordt te vaak een loopje genomen.

Daar kom je pas achter als er ergens een spreekwoordelijk kalf verdrinkt. Of eigenlijk kom je er dan nog niet achter, maar als je maande of jaren later eens op de plaats van het ongeval gaat kijken, zie je dat de even spreekwoordelijke put niet is gedempt.

Dat blijkt het geval te zijn bij het landelijke alarmnummer 112. Met behulp van de WOB (Wet Openbaarheid van Bestuur) kwamen redacteuren van Sargasso erachter dat er al jaren problemen zijn met de bereikbaarheid van het nummer, maar dat er laks wordt omgegaan met het vinden van oplossingen.  Ook KRO’s Brandpunt besteedt aandacht aan de perikelen.

Op mijn werk (dak- en thuislozenopvang) bellen we een paar keer per jaar 112. Soms omdat er iemand onwel is geworden, soms omdat we met uit de hand lopende agressie te maken hebben. Dat ging tot voor kort redelijk goed. We kregen snel de bedoelde hulpinstantie aan de lijn en hulptroepen waren ook meestal snel ter plekke.

De laatste tijd is dat ineens anders. Het is lang wachten tot we de centrale aan de lijn krijgen en ook lang wachten tijdens de doorschakeling. Je denkt da: het is zeker druk. Dat kan en ook van 112 kun je niet verwachten dat je bij topdrukte even snel wordt geholpen, als in rustige tijden.

Maar het gebeurt nu bijna bij elk telefoontje, ongeacht dag en tijdstip. Naspeuren in de media en op internet levert geen informatie op aangaande drukte of een mogelijke storing. Dus wat zou er dan aan de hand zijn geweest?

Het vermoeden rijst dat het met de op Sargasso beschreven problemen te maken kan hebben. Volgens de regels moet je binnen tien seconden iemand aan de lijn hebben als je 112 belt. Dat is te vaak niet het geval en daar liggen problemen aan ten grondslag, die natuurlijk niet in tien seconden zijn verholpen. Het ziet er naar uit dat het echter tien jaren gaat duren.

Het ministerie heeft het verantwoordelijke bedrijf wel op het matje geroepen, maar tot nu toe zonder het gewenste resultaat, Zijn dat de gevolgen van een ‘terugtredende overheid’? Of heeft het te maken met complexe ICT-producten, die zelfs de overheid niet goed weet in te kopen of zelf te beheren. Denk bijvoorbeeld aan het recente incident met DigiD, dat een dag lang plat werd gegooid omdat er een veiligheidslek bleek te zijn.

Misschien mogen we geen totaal onfeilbare hulpverlening verwachten. Het blijft mensenwerk. Maar beloof dan ook niet dat er levens gered kunnen worden, die nu door in gevaar zijn omdat afspraken niet nagekomen worden.

De schuld van alles.

SchuldHet lijkt wel of Nederland gebukt gaat onder een tsunami aan misbruik, Corruptie tiert welig. Wat jammer dat dit kabinet is gevallen. Zo krijgen we fraude het land niet uit.

Volgens kabinet Rutte wordt Nederland wordt te gronde gericht door misbruik van wetten en regelingen. Misbruik van de bijstand, het pgb, de studiefinanciering, de kinderopvangtoeslag en, als altijd, de belastingen zijn of worden aangepakt met hogere straffen. Het kabinet spaart niemand. Bedrijven die de mazen in de wet exploiteren en onterecht allerlei overheidssubsidies binnenslepen, moeten zwaarder bestraft worden en slachtoffers van mensenhandel moeten zelf met keiharde bewijzen komen. Zo niet, dan heet een aangifte misbruik.

De aantallen ritselaars en regelaars, sjoemelaars, zwendelaars, subsidiedieven en fraudeurs zijn niet zo groot of volslagen onbekend, maar het gaat om miljoenen euro’s waarvan, zoals bekend, we miljarden tekort komen. Een tekort dat door een systeemfoutje is ontstaan en een systeem kun je natuurlijk nergens de schuld van geven. Het systeem laten we dan ook ongemoeid.

Mensen kun je wel de schuld geven of de schuld laten betalen. Logisch, want al iemand de schuld heeft aan alles, is dat wel de mens. Een erfelijke kwestie sinds de zondeval van Adam en Eva. Christelijke politici weten daar alles van en het is niet zo vreemd dat zij de mens een gebrek aan goed gedrag verwijten. Maar hoe ze de mens ook op het goede pad willen brengen, van Van Agts “Ethisch Reveil” tot Balkenendes “normen en waarden”-offensief, de mens wil niet deugen.

De schuld van de mens is geen louter christelijke hobby. Ook onder Ruttes liberaal reveil is de mens schuldig. De zondaars zijn vooral mensen die “hun hand ophouden” en asielzoekers. Wie werkloos is, wil blijkbaar niet werken, dus straf. Wie asiel aanvraagt moet wel een oplichter zijn, want waarom anders maakt zo iemand gebruik van een fraudegevoelige procedure?

Ik beken schuld: dat is allemaal veel te kort door de bocht geformuleerd. Maar mogen we alstublieft verlost worden van een mentaliteit die alle schapen over een kam scheert? Het land bestaat niet uit miljoenen fraudeurs. Daar past geen beleid van nog meer regelingen bij. Regelingen die door hen die dat willen, opnieuw misbruikt zullen worden. Als er geen regelingen zijn, kunnen ze ook niet misbruikt worden.

Er zijn geen miljoenen vraatzuchtigen en rokers die de gezondheidszorg zo duur maken. Dat kan dus niet de reden zijn waarom iedereen er voor moet boeten met verhoogde tarieven en eigen bijdragen. Er zijn geen miljoenen asielzoekers die verhaaltjes verzinnen en procedures oprekken. Ook dat is dus niet de reden waarom het voordeel van de twijfel uit de wet geschrapt moet worden.

Ik ben bereid mee te betalen aan oplossingen voor de crisis, ook al is die mijn schuld niet. Maar ik pas er voor bij voorbaat en zonder enig bewijs verdacht te zijn. Met zulk beleid zaait het kabinet slechts angst en wantrouwen. Op die fundamenten zijn heel vervelende staten gebouwd.

Kabinet maakt slechte wetten.

Raad van StateBijna alle zaken die het kabinet voor advies naar de Raad van State stuurt, rammelen aan alle kanten. Die indruk krijg je als je de conclusies van de Raad doorleest van de laatste 30 onderwerpen die de Raad kreeg voorgelegd.

Van de 30 voorstellen die de laatste 9 maanden naar de Raad gingen kreeg 60% kreeg een negatief advies en 40% een positief advies onder voorbehoud. De Raad formuleert een negatief advies meestal zo: De Afdeling advisering van de Raad van State geeft U in overweging het voorstel van wet niet te zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal dan nadat met het vorenstaande rekening zal zijn gehouden.

Bij positieve adviezen schrijft de Raad: De Afdeling advisering van de Raad van State geeft U in overweging het voorstel van wet te zenden aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, nadat met het vorenstaande rekening zal zijn gehouden. Dat betekent dat de Raad een aantal kritische vragen en kanttekeningen heeft geplaatst. Het wetsvoorstel is dus voor verbetering vatbaar. Met andere woorden: er is niet één voorstel volledig goed gekeurd door de Raad van State.

Wie denkt dat het kabinet minder last heeft van de Raad nu Piet-Hein Donner onderkoning is geworden, komt vooralsnog bedrogen uit. Hij is nog maar 25 dagen aan het werk als vice-voorzitter, maar de vijf adviezen waar zijn handtekening onder staat, zijn net zo vaak negatief als alle 30 adviezen van de laatste 9 maanden.

Dat kan natuurlijk veranderen. Voorwaarde lijkt wel dat het kabinet wetsvoorstellen beter voorbereidt. Van de 27 wetsvoorstellen die het kabinet aan de Raad voorlegde, is ruim 83% na het Raadsadvies gewijzigd naar de Tweede Kamer gestuurd. Slechts in drie gevallen ging een wetsvoorstel ongewijzigd door, maar wel met aanpassingen in de memorie van toelichting.

Gezien de hoeveelheid gewijzigde voorstellen lijkt de Raad dus een zinvolle functie te hebben. Als een clubje dat het huiswerk van het kabinet nakijkt. Prima, want wetgeving moet zorgvuldig gebeuren. Maar hoe kan het dat de Raad, volgens RTL Nieuws,  60 procent meer wetsvoorstellen negatief beoordeelt, dan ten tijde van het kabinet Balkenende IV het geval was?
B
ovendien lijkt het kabinet de Raad niet volledig serieus te nemen. Daar waar de Raad het kabinet adviseert een wetsvoorstel te heroverwegen,volstaat het kabinet met het overnemen van wat wijzigingen en stuurt de zaak toch naar het parlement. Het kabinet slaat de adviezen van de Raad stelselmatig in de wind.

Gemiddeld gaan er 4 tot 5 maanden overheen voor de Raad een definitief advies kan publiceren. De Raad neemt gemiddeld 2,3 maanden de tijd zich over een ingediend wetsvoorstel te buigen. Het kabinet doet er vervolgens ongeveer net zo lang over om op het advies te reageren. Eenmaal terug bij de Raad duurt het gemiddeld 10 dagen tot we kennis kunnen nemen van advies en reactie. Voor indiening bij de Raad is er al wat tijd besteed aan het opstellen van een wetsvoorstel en na publicatie van het advies begint het traject door Tweede en Eerste Kamer. In dit exceldocument een overzicht van de laatste 9 maanden.

In één geval duurde het adviestraject slechts drie dagen. Toen de rechter besloot dat gemeenten de identiteitskaart gratis moesten verstrekken, was het kabinet er als de kippen bij om dat met een spoedwetje te repareren. De Raad was het kabinet ter wille door razendsnel het advies op te stellen.
Een wetsvoorstel over lesbisch ouderschap was pas na 181 dagen gereed voor publicatie. Het kabinet deed er 166 dagen over om op het Raadsadvies te reageren. Dat advies was negatief, toch ging het wetsvoorstel naar de Kamer.

Op zich is het niet erg dat er de tijd wordt genomen voor een wet praktijk kan worden. En wet moet jaren mee kunnen. Het hele traject zou korter kunnen als de Raad van State zich er niet mee zou bemoeien. Sommige politieke partijen vinden dat de controle van de Eerste Kamer voldoende is. Anderen vinden de Raad van State het geschikte orgaan en schaffen liever de Eerste Kamer af.

Zolang er blijkbaar rammelende wetteksten worden opgesteld en Raadsadviezen worden genegeerd, is het misschien beter het kabinet op te heffen en te vervangen door meer deskundige lieden.

Van wie is de postcode?

PostodePostNL heeft vorige week ruim 36 duizend euro èn de postcode verloren in een rechtszaak tegen de Staat.

Vorige week streed PostNL voor de rechter tegen haar voormalige eigenaar om de rechten van de postcode. In de tijd dat PostNL nog PTT heette, werd de postcode uitgevonden. Toen de PTT werd geprivatiseerd, moest natuurlijk een deel van de inboedel mee. En daar zat de postcode bij. PostNL stichtte een dochteronderneming die de postcode ging beheren.

Ondertussen ging de overheid haar basisadministraties opknappen (de wet BAG). Niemand zal er van opkijken dat de postcode in die registraties voorkomt. Tot op vandaag hadden Staat en PostNL afspraken over het eigendom en beheer van de postcode. Die lagen dus bij PostNL.
Vorig jaar  stelde de overheid voor het Kaderconvenant Postcodes te wijzigen, in die zin dat ook de overheid de postcodes aan derden mocht verstrekken. PostNL weigerde, waarop de Staat het convenant op eigen houtje opzegde.

Nu vreest PostNL dat de de overheid een concurrent wordt in de handel met postcodes. Dat kan PostNL niet gebruiken, want zo florissant staat het bedrijf er niet voor.  Op naar de rechter, in de hoop dat met een beroep op het databankenrecht de Staat 750.000 euro af te troggelen zou zijn.
Helaas, de rechter vond dat de Staat rechtmatig heeft gehandeld en per 1 februari 2012 met de postcode mag doen wat ze wil. PostNL mag als verliezende eiser de proceskosten betalen. Bronnen: Emerce en boek9.nl.

Wat een beetje vreemd is aan de uitspraak is dat de rechter wel oordeelt dat PostNL kans maakt op een schadevergoeding, omdat de Staat haar verantwoordelijkheden geeft verzuimd door voor 1 februari 2012 postcodegegevens te verstrekken.
Verder zegt de rechter dat het Kaderconvenant Postcodes correct is opgezegd door de Staat. Dat wil zeggen; blijkbaar is de opzegtermijn in acht genomen. Maar er was nog een andere voorwaarde: als de opzegging een situatie veroorzaakt die bezwaarlijk kan zijn voor de andere partij, dan moeten de partijen met elkaar overleggen.

De Staat stelde voor het convenant te wijzigen, PostNL ging niet akkoord en vervolgens zegt de Staat eenzijdig het convenant op. Is dat een vorm van overleg? Voor de Staat wel, zoals we ook hebben kunnen zien bij het Bestuursakkoord en de gemeentelijke herindeling Goeree-Overflakkee. Daar waren (sommige) partijen niet akkoord en de Staat zei: bekijk het maar, we gaan door.

De rechter oordeelde ook dat PostNL onvoldoende kon hard maken dat de Staat postcodegegevens uit de databank van PostNL heeft gebruikt. Op dat punt krijgt PostNL de rekening gepresenteerd voor het feit dat met de postcode lucratieve handeltjes zijn op te zetten. Postcodes komen net alleen voor in de databank van PostNL, maar ook die van postorderbedrijven en marketingbureaus.
In het databankenrecht is bepaald dat als een deel van een databank in de handel is gebracht, er geen rechten meer zijn op die kopie.

PostNL overweegt een hoger beroep en maakt dus weinig kans, omdat het bedrijf zelf de postcode al aan jan en alleman ter beschikking heeft gesteld,
Het wordt vervolgens afwachten of Rijk en gemeenten na 1 februari inderdaad handel gaan drijven met postcodegegevens. Als dat tegen een veel lagere prijs gaat, dan loopt de geprivatiseerde PTT kans een volgende financiële tegenslag te krijgen. De doodsteek voor PostNL?

Pikant detail: voor de basisadministraties van de overheid geldt de postcode niet als een authentiek gegeven en hoeft dan ook niet verplicht opgenomen te worden in een databank van adressen en gebouwen. Burgers en bedrijven zijn ook niet verplicht postcodes op hun post te vermelden. Waarom postcodes dan op tal van formulieren (fysiek en digitaal) wel verplicht zijn, is een raadsel.
De postcode is uitsluitend een middel om de postbezorging te vergemakkelijken. Als PostNL het daarbij had gehouden, zat het bedrijf nu niet tegen een dikke 35 duizend euro proceskosten aan te kijken.

CDA streeft naar wetteloosheid

De illusie dat de overheid met wetten in staat is maatschappelijke problemen op te lossen en het samenleven van mensen te regelen, leidt tot veel regels. Regels zijn zeker nodig, maar ze kunnen mensen niet moreel vormen en hun voorkeuren niet sturen. Een citaat uit het rapport De ontregelde samenleving van het wetenschappelijk bureau van het CDA.

Een van de doelen van het huidige kabinet is minder overheidsbemoeienis, minder regelgeving en minder administratieve druk. Het wetenschappelijk bureau van het CDA doet een poging uit te leggen wat er mis is met veel wetten en regels: “De overheid handelt in de praktijk vaak alsof de samenleving maakbaar is. De samenleving is niet maakbaar, maar de overheid handelt alsof dat wel zo is”, is een stelling uit het rapport (pdf).

De klaagzang over de Nederlands bureaucratie zal velen als muziek in de oren klinken. In het rapport staan een aantal praktijkvoorbeelden, die doorgeschoten bureaucratie illustreren. Voor velen herkenbaar. Wie heeft niet het gevoel gehad een formulier teveel in te moeten vullen, of werd bij een vergunningaanvraag geconfronteerd met regels waarvan het bestaan onbekend was? Gekoppeld aan een soms wat al te strikte regelnaleving van een enkele rigide ambtenaar, zijn die voorbeelden smakelijk voer bij menig borrelpraatje.

In 2004 verscheen, op verzoek van kabinet Balkenende, een onderzoeksrapport (Alle regels tellen, pdf) naar de productie van wetten, algemene maatregelen van bestuur (AMvB) en ministeriële regelgevingen. Voor het onderzoek werden wetten en regelgevingen geteld van 1975 tot en met 2003. Conclusie: “Jaarlijks krijgen gemiddeld 86 nieuwe zelfstandige wetten en 128 nieuwe zelfstandige AMvB’s rechtskracht. Het aantal nieuwe zelfstandige ministeriële regelingen dat jaarlijks wordt geproduceerd neemt wel toe. De schommelingen in de regelproductie hangen samen met het kabinetsjaar. Gedurende een kabinetsperiode neemt de wetgevingsproductie geleidelijk toe, om bij het aantreden van een nieuw kabinet weer te dalen”.

Er waren wel een uitzonderingen op deze regel. Het tweede kabinet-Lubbers had een geringere regelproductie dan in de voorafgaande jaren en in het tweede kabinet-Kok lag de wetgevingsproductie weer wat lager. De politieke cyclus geldt niet voor de  ministeriële regelingen omdat deze tot stand komen zonder inmenging van kabinet en Kamer.
Nog een conclusie: “De ministeries van Verkeer en Waterstaat en Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit zijn de naar aantal bezien grootste producenten van regelingen. De bulk van de regelingen die deze ministeries produceren bestaan uit ministeriële regelingen. De grootste producent van wetten is het ministerie van Justitie”.

Het wetenschappelijk bureau van het CDA lijkt het jaarlijkse gemiddelde van 86 nieuwe zelfstandige wetten en 128 nieuwe zelfstandige AMvB’s aan de (te) hoge kant te vinden. Voor een deel wijt men dat dus aan het maakbaarheidsstreven van de overheid. Het CDA pleit ervoor niet alles dicht te timmeren. Bijvoorbeeld door niet op elk incident of elke onvolkomenheid in de samenleving te reageren met het wijzigen van wetgeving of nieuwe regeltjes te bedenken. De overheid zou meer vertrouwen in de het oplossend vermogen van de burgers moeten hebben.
De burgers krijgen ook een veeg uit de pan. Ze moeten hun ziel en zaligheid niet in handen van de overheid willen leggen.

We zijn er aan gewend en we klagen er graag over, maar zouden we zonder een overheid kunnen? Als de overheid het probleem is, waarom schaffen we die dan niet af?
Dat is de vraag van vandaag. Schiet er eens op los en ik kom er later op terug.

Van onderop of van Donner op?

GoereeHet CDA vindt dat herindeling alleen kan als de gemeenten er zelf voor kiezen. Het mag dus niet van bovenaf opgelegd worden. Dat staat in het rijtje standpunten waar het CDA voor staat. Het komt overeen met wat het regeerakkoord over gemeentelijke fusies zegt: Gemeentelijke herindeling komen alleen van onderaf tot stand.
Het VVD-verkiezingsprogramma, onder het kopje ‘kleine overheid’: gemeentelijke herindeling wordt gestimuleerd.

Daar zit dus een meningsverschil met het CDA. Maar het CDA kent eigenheimers. Hoewel heel Goedereede, van burgemeester tot de bevolking, tegen herindeling met Flakkee is, laat minister Donner  de gemeente weten dat “het draagvlak onder de bevolking hoeft niet uniform te zijn” en omdat het vreselijk urgent is gaat de herindeling dus door.
Slikken of stikken. Een motto waar Donner wel ervaring mee heeft. Eerder hield hij er ook zo’n standpunt op na, toen een grote meerderheid van de Nederlandse gemeenten dwars lagen bij het Bestuursakkoord. Nu schoffeert hij de VVD-burgemeester van Goedereede, de complete gemeenteraad (in zetels: SGP 5, Verenigd gemeentebelang 3, CDA 2, VVD 2, PvdA2 en CU 1) en het overgrote deel van de bevolking.

Tijdens de verkiezingen voor de Tweede Kamer verkondigden vooral de christelijke partijen dat gemeentelijke herindelingen alleen ‘van onderop’ tot stand moesten komen. Ook de SGP en de CU huldigden dat standpunt. Geen gedwongen fusies.
In april liet Donner nog weten de opvattingen van een aantal gemeenten te respecteren, die betrokken waren bij controversieel verklaarde herindelingen. Drie voorgenomen fusies werden controversieel verklaard, nadat het kabinet Balkenende was gevallen. Dat betekende dat het demissionaire kabinet er geen definitieve besluiten over mocht nemen. In een brief aan de Tweede Kamer (pdf) deelde Donner mee twee fusies af te blazen, omdat een paar gemeenten (Renswoude, Bergen (L), Mook en Middelaar) tegen waren en één fusie door te laten gaan, maar daar waren alle betrokken gemeenten het wel over eens. Dit besluit was dus geheel conform het principe dat fusies voldoende draagvlak moesten hebben.

In juli kwam het kabinet met het beleidskader gemeentelijke herindelingen (pdf). Dat was nodig omdat de ervaring van de laatste jaren leert dat “gemeentelijke herindeling die niet kan rekenen op steun van de betrokken gemeenten al snel een averechts effect kan hebben”, zo schreef het kabinet in dat beleidskader.
Het beleidskader stelt drie criteria voor gemeentelijke fusies: draagvlak bij de gemeenteraden, de inwoners en de regio; inhoudelijke noodzaak (zoals de mate waarin maatschappelijke opgaven kunnen worden gerealiseerd) en urgentie. Van urgentie kan sprake zijn als een gemeente grote moeite heeft de financiën op orde te krijgen of wegens krimp het hoofd amper boven water kan houden.

Donner vindt dat er in het geval van Goedereede sprake is van een inhoudelijke noodzaak en een urgentie. Als de gemeente niet fuseert kan ze de zware maatschappelijke taken onvoldoende uitvoeren, meent Donner.
Daar denken de Goedereeders anders over. Burgmeester van de Velde-Wilde legt dat uit in een brief aan Donner. De gemeente heeft een goede bestuurskracht en is financieel gezond. Het kan de maatschappelijke taken prima aan. Van urgentie is ook geen sprake omdat er al een uitstekend samenwerkingsverband is, waarin veel is bereikt. “We delen soms werknemers, we zorgen voor vervanging indien nodig, we hebben op veel dossiers al gezamenlijke inkoop, en nog veel meer. De voorziene efficiency is dus al lang ingeboekt en uiteindelijk heeft de provincie dat in hun definitieve ontwerp ook aan u toegegeven”, zo schrijft de burgemeester.

Toevallig reis ik vandaag af naar Goedereede. Mooie gelegenheid om zelf een te kijken wat Donners arrogantie rechtvaardigt om Goedereede anders te behandelen dan Renswoude, Bergen en Mook en Middelaar. Waarom zou het doordrukken van de fusie nu geen averechts effect hebben? In ieder geval lijkt Donner absoluut geen vrees te hebben zijn christelijke broeders in Goedereede van zich te vervreemden.

Verenigde geheime gemeenten.

VNGDe VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) zijn niet verplicht te voldoen aan de Wob (Wet openbaar bestuur). Dat besliste vandaag de Raad van State.

Aanleiding was een zaak van journalist Brenno de Winter tegen de VNG. De journalist had een wob-verzoek gedaan om stukken te krijgen over een actieplan voor een open-ict bij de overheid. De VNG wilde die stukken niet prijsgeven. Terecht, stelt de Raad van State, omdat de VNG geen bestuursorgaan is. De journalist moet maar bij gemeenten zelf proberen de informatie te achterhalen.
De Winter legt zich daar niet bij neer en gaat de zaak nu voorleggen aan het Europees Hof in Straatsburg (meer op Webwereld.nl).

Strikt juridisch zal de Raad van State gelijk hebben, dat een vereniging niet Wob-plichtig is. De VNG vertegenwoordigt wel de gemeenten. Lang niet altijd naar tevredenheid van haar leden, zoals is gebleken bij de ondertekening van het bestuursakkoord. De VNG komt wel op voor de gemeenten die de Wob maar een dure aangelegenheid vinden. Als een burger om beleidstukken vraagt, zou de gemeenten daar een vergoeding voor mogen vragen. Een standpunt dat door de rechter is veroordeeld en door minister Donner wordt ondersteund, die de Wob het liefst ontmanteld ziet.

Er valt wel iets af te dingen aan de uitspraak van de Raad van State. De journalist probeert waar dan ook beleidsstukken te pakken te krijgen. Maakt het wat uit waar die stukken zich bevinden? Deze uitspraak zet de deur open om stukken over te hevelen van het gemeentearchief naar een kast op het kantoor van de VNG. Straks moet er nog geprocedeerd worden of het beheer van documenten wel fatsoenlijk is geregeld.

De VNG is een club waar gemeenten ook gezamenlijke afspraken maken. De meesten daarvan zijn bij de VNG wel terug te vinden in publicaties op de website. Maar als gemeenten bepaalde informatie nog onder de pet willen houden, kan dat dus bij de VNG. Zo wordt het onmogelijk mee te denken en te praten over bestuursontwikkelingen.
Stel dat de burgemeesters een rapport opstellen voor het kabinet over een nieuwe rol voor hun ambt, en men besluit het stuk een tijdje geheim te houden, dan zou het toch mogelijk moeten zijn zowel bij kabinet als bij het Nederlands Genootschap voor Burgemeesters zo’n rapport op te vragen? Dat laatste is nu onmogelijk gemaakt door de Raad van State.

Overheid niet gemachtigd namens burger te spreken.

StemWij kiezen de overheid niet. Dat wil zeggen: niet rechtstreeks. Wij kiezen alleen onze volksvertegenwoordigers.  Juridisch gezien vertegenwoordigen het kabinet of colleges van B&W, ons niet. Als we willen dat een kabinet of een college van B&W namens ons spreekt, dan moeten we ze daarvoor een machtiging geven.

Wie denkt dat hij of zij met het rode potlood een machtiging afgeeft, heeft het mis. Dat blijkt uit een voorvalletje tijdens een zitting bij de Raad van State. De gemeente Bergen had een zaak aangespannen tegen het ministerie van Economische Zaken en het bedrijf Taqa. Inzet was het opslaan van gas in de Bergense gronden. De gemeente vindt dat Taqa meer gas injecteerd, dan in de vergunning is afgesproken.

Tijdens de zitting zei het bedrijf Taqa dat “de gemeente het recht niet heeft om in deze zaak te procederen. Het eigen directe belang van de gemeente wordt door de gasopslag namelijk niet geschaad”.De advocaat van de gemeente stelde de gemeente optreedt namens zijn burgers. De voorzitter van de Raad zei toen “dat daar dan wel een machtiging van die burgers voor nodig is’”. Die ontbrak.

Nou ontbreken er ook machtigingen om allerlei zaken uit te voeren, die de burger niet zo ziet zitten. Hebben we hier een gat in de wet, om overheden voor de rechter te slepen, omdat ze door de burger niet gemachtigd zijn brandweerkazernes te sluiten? Om maar eens één van de vele bezuinigingsmaatregelen te noemen.

We moeten meer naar elkaar (af)luisteren.

Afluisteren Oh oor, o hoor (Lucebert).

Lieverd, ik hoop dat je dit berichtje nog hoort, voor je boodschappen gaat doen. Het wordt wat later want die etterbak van een … (naam verwijderd op last van het College Bescherming Persoonsgegevens) heeft net een spoeddebat aangevraagd om een no-fly zone voor muggen in te stellen, omdat in de Koran staat dat Allah het niet onwaardig vindt, die stekebeestjes als voorbeeld te stellen. Ik eet dus niet mee vanavond, sorry schat.

Een van de vele berichtjes die zijn uitgelekt, nu iedereen weet hoe je de voicemails van politici
kan afluisteren. Het levert interessante informatie op. Morgen zullen we bijvoorbeeld meer weten over hoe Mark Rutte de luis in de pels denkt aan te pakken. Of niet, want de voicemails zullen nu wel onbereikbaar gemaakt zijn voor de nieuwsgierige burger.

Sinds Balkendende’s normen en waarden is ‘luisteren naar elkaar’ een van de zaken die prioriteit heeft gekregen bij de overheid. Bij Balkenende begon dat met de 100-dagen-luistertour en groeide uit tot het afluisteren van meer dan
2000 telefoongesprekken van burgers. Waaronder een paar Telegraafjournalisten, die dat maar niks vonden. De rechter besloot dat de AIVD het journaille terecht heeft afgeluisterd.

Nu blijkt dat de transparantie van de overheid op slordige beveiliging van de voicemails berust, wil men de boel weer op slot gooien. Dat lijkt een terechte maatregel, maar het zal geen zoden aan de dijk zetten.
Er wordt op een immens grote schaal afgeluisterd. In de openbare ruimte kun je meegenieten van de vele telefoongesprekken, waaronder het inspreken van voicemails. Dat doen de sprekers geheel uit eigen, vrije wil. Het afluisteren van die 2000 telefoongesprekken valt daar niet onder, maar is volstrekt legaal verklaard.

Maar waarom zouden de mogelijkheden van de digitale communicatie alleen door de overheid benut mogen worden? Diezelfde overheid die wil dat we meer naar elkaar luisteren en ondertussen Kamervragen maar half beantwoord. Dat kan beter, sneller en veel openlijker. De
Dagelijkse Standaard sluit zich aan bij het koor dat de voicemail-lek een schande vindt. Maar in een van de reacties staat een voorstel, waar ik me bij aansluit: “Ik stel zelfs voor om het wettelijk te regelen dat ministers en ambtenaren zulke communicatieapparatuur krijgen dat die openlijk via bijvoorbeeld een internetsite, af te luisteren zijn. Zeg maar een uitzending gemist, maar dan voor gesprekken van ambtenaren”.

We moeten meer naar elkaar (af)luisteren.