Ik schrijf maar weinig over het werk waar ik mijn boterham mee verdien. Zo rond de kerst staan dak- en thuislozen traditioneel in warme belangstelling. Het moment dus om er weer iets over te schrijven.
Sinds eind 1999 werk ik in een dak- en thuislozenopvang. Een onderdeel van het hulpverleningscircuit, die op last (=subsidie en voorwaarden) van de overheid tot taak heeft elke dakloze aan een woning te helpen en alle dak- en thuislozen de maatschappij in te participeren.
Lukt dat? Toen ik begon, amper kennis van zaken,adviseerde een collega mij geen hoge verwachtingen te koesteren. “Als je er eens in de twee jaar eentje voorgoed op de rails krijgt, mag je blij zijn”, zei hij.
Veertien jaar later is dat nog steeds zo. Ondanks alle reïntegratieprojecten, dwangmaatregelen bij sociale diensten, tegenprestaties, ontschotting tussen de vele hulpverlenende instanties en eindeloos veranderende methodieken en aanpak.
Het houdt mij en mijn collega’s flink aan het werk. Het levert de dak- en thuislozen nagenoeg geen enkele volwaardige baan, zelfstandig wonen of een werkloos, maar geregeld bestaan op. In al die jaren dat ik er nu werk, heb ik tien echte “succesverhalen” meegemaakt. Twee daarvan redden het geheel op eigen kracht. Blijven er dus acht over, eentje meer dan mijn collega destijds voorspelde. We gaan vooruit!
We hebben wel ideeën over hoe dat beter kan. Veel worden gedwarsboomd door bezuinigingen of hardleerse managers. In die omstandigheden doen we ons best, maar erg tevreden zijn we niet over de resultaten. Dat is niet terecht, stellen de mensen die onze opvang bezoeken. Ze zijn blij dat we er zijn, ze zijn ook blij met de schaarse hulp en ondersteuning die we ze bieden.
Maar waarom leidt onze aanwezigheid, waarom leidt ons werk, niet tot het gestelde doel: elke dakloze een huis, alle arme sloebers een waardig bestaan, al dan niet met werk? Waarom bestaat mijn baan nog steeds? Zouden we voor honderd procent slagen, dan is het met mijn werk immers gedaan?
Op die vragen zijn er genoeg antwoorden te vinden in de maatschappij en de economie zoals we die kennen. Daar zullen niet die veranderingen plaats vinden, die nodig zijn om dakloosheid en armoede met ingang van 1 januari 2014 uit te bannen. Misschien de hulpverlening toch eens nader bekijken?
We geven de “doelgroep” alles. Dat wil zeggen: brood, bad, kleding en talloze verplichtingen die tot herstel zouden moeten leiden. Eén ding geven we ze niet. Gratis geld.
Op De Correspondent las ik: “Als je mensen zomaar geld geeft dan doen ze niks meer, denken we vaak. Maar een berg aan wetenschappelijk onderzoek wijst inmiddels het tegendeel uit: gratis geld helpt. Het is tijd voor een radicale hervorming van de verzorgingsstaat”.
Een uitgebreid artikel met voorbeelden uit heel de wereld, waar een bom duiten, zonder verplichtingen, tot mooie resultaten hebben geleid. Dat geeft te denken. De meeste daklozen hebben zo hun dromen over hoe hun bestaan er op vooruit zou kunnen gaan, Ze praten er weinig tot niet over, in de wetenschap dat ze nog jaren vast zitten aan schuldhulpverlening, methadonverslaving, reïntegratietrajecten, begeleid wonen en andere hulpverleningsprocessen. Gevangen in het web.
Het artikel in De Correspondent verhaalt van dromen die dankzij gratis geld zijn waargemaakt. Ik ga de in het artikel genoemde voorbeeld nader bestuderen. Want ja, “het is tijd voor een radicale hervorming van de verzorgingsstaat”. Niet de soort radicale middelen die de huidige regering in praktijk wil brengen. Dat is vooral werk voor de traditionele hulpverlening en daar moeten we eens van af
Mooi artikel. “Gratis geld” gaat als idee zo wars tegen de controlemaatschappij in die we hier hebben ingericht, dat het nog wel een tijdje gaat duren voordat zoiets geprobeerd wordt. Maar je hoort het aan de andere kant wel steeds vaker roepen. We hadden het zelf over het basisinkomen deze zomer op Sargasso, de Correspondent volgt met verschillende interessante artikelen. Volgens mij is de key naar dat succes: mensen in hun waarde laten, ze zelf regie geven. Wanneer mensen iets moeten, gaat vanzelf de kont tegen de krib. Ik herken die neiging trouwens ook bij mezelf. Maak iets wat ik leuk vind een verplichting, en ik kap ermee. Hoe dwingender hoe sterker die neiging. Of “gratis geld” de enige manier is om dat te bewerkstelligen? Misschien niet, maar de proeven die geweest zijn vielen verrassend positief uit, als ik de Correspondent bv mag geloven…
De samenleving post 2008 zal uit de volgende hoofdgroepen gaan bestaan (over 25-100 jaar):
1. De nieuwe elite.
De nieuwe elite zal blijven voortbestaan. Hun rijkdom zal na 2008 exponentieel stijgen en almaar toenemen. Hun macht zal daardoor ook toenemen. Wel zal het moeilijker worden om compleet buiten het zicht te blijven van andere groepen.
De rest van de vroegere elite zal verarmen. Denk aan: allerlei mensen met hogere functies in het bankwezen, politiek, overheid en andere afgeleide organisaties. Hun aanwezigheid in de samenleving wordt overbodig. Zij zullen gewoon moeten gaan werken. Hun vermogens zullen verminderen in de loop van de tijd. Er is geen plaats meer voor deze manier van parasitair leven, ook niet voor hun kinderen.
2. De werkers (voorheen de belastingbetalers).
De grote bedrijven zullen de rol van de overheid toevoegen aan hun reeds bestaande activiteiten voor hun werknemers. Denk hierbij aan: onderwijs, gezondheidszorg, oudedagsvoorziening, wonen, veiligheid. De werknemers van de grote bedrijven worden de bevoorrechte burgers van de samenleving. Tussen de nieuwe elite en de grote bedrijven zal een intensieve samenwerking zijn op het gebied van kapitaalverschaffing en investering. Beiden zullen profiteren.
De kleine bedrijven en ZZP-ers worden werkers die ten dienste staan van de grote bedrijven en particulieren. Hun status zal toenemen in de nieuwe samenleving.
3. De inactieven.
De inactieven zullen verdwijnen. Er komt geen geld meer beschikbaar voor deze groep. Herverdeling van belastinggelden kan niet meer, simpelweg vanwege het feit dat deze vorm van onteigening niet meer bestaat bij afwezigheid van een overheid. Iedereen zal moeten werken of verarmen/verhongeren.
Drop-outs.
Natuurlijk zullen er altijd mensen blijven bestaan buiten de bovengenoemde groepen in de samenleving. Deze drop-outs zullen samenklonteren in bepaalde gebieden waar de andere groepen niet aanwezig zijn. Een soort van reservaten maar dan zonder structuur. De enige structuur die er heerst in de reservaten zal de structuur van het recht van de sterkste zijn. Als je dat een vorm van structuur kan noemen tenminste. Je kan spreken van een Mad-Max scenario in deze gebieden. Als het aantal bewoners van deze reservaten te snel zal groeien, zullen de machthebbers ingrijpen. Met geavanceerde kleinschalige vernietigingswapens (drones) en andere machtsmiddelen zal het inwonertal worden teruggebracht tot acceptabele niveaus. Voorzichtigheid voor zulke drastische maatregelen is wel geboden. Veel burgers zullen moeite hebben dit soort acties goed te keuren vanuit menselijk oogpunt.
DE WERKENDE KLASSE.
De mensen met betaald werk zullen behoren tot de bevoorrechte burgers. Deze mensen werken onder andere bij grote bedrijven met allerlei secundaire arbeidsvoorwaarden. De werkers zijn gericht op henzelf en hun kinderen/gezinnen. De werkers bij de grote bedrijven behoren tot de toekomstige bedrijfselite.
Naast deze bedrijfselite is er een grote groep mensen die voor zichzelf werken. Freelancers, ZZP-ers. Zij hebben een eigen onderneming en zijn uiterst flexibel en spelen in op een snel veranderende samenleving. Zij behoren niet tot de bedrijfselite, maar hebben wel aansluiting tot deze groep en de grote bedrijven.
De grootste groep van mensen zijn de inactieven. Deze mensen zijn de vroegere uitkeringstrekkers, gepensioneerden, studenten etc. Deze mensen hebben geen toekomst in de moderne samenleving en zullen gaan leven van dag tot dag. Zij leven een armzalig en marginaal leven. Overleven is hun enige optie. Dit gebeurt op straat/opvanghuizen en in goedkope pensions, afhankelijk van hun financiële mogelijkheden. Na de erosie en het uiteindelijk verdwijnen van de socialistische overheidsmachine kunnen deze mensen niet meer mee in de moderne samenleving. Hun consumptiefunctie is gedegradeerd tot het absolute nulpunt. The jobless people. In de toekomstige samenleving zullen deze mensen grotendeels zijn verdwenen.
@Jan Toekomst: het is aardiger als je hier geen nep mailadres opgeeft.
Verder: een doemscenario? Heb je enige argumenten of bewijzen voor dit scenario?
Op dit moment komen er meer armen in Nederland. Ik zie ze dagelijks onze opvang binnenkomen. Zeker een gevolg van de crisis en dat zal nog wel even duren. Maar hier hebben we crisissen altijd weer overwonnen? Waarom zou dat deze keer niet zo zijn?