Waarom wel naar het Beursplein?

ProtestIn navolging van Occupy Wall Street wordt aanstaande zaterdag, 15 oktober, het Beursplein in Amsterdam bezet. Wie zich nog afvraagt waarom dat nodig is, hier een kleine bloemlezing van redenen om boos genoeg te zijn en aan te sluiten bij de vele demonstaties die over de hele wereld gaande zijn. Je kunt natuurlijk je eigen redenen om naar het Beusrplein te gaan, in de reacties kwijt.

Socioloog Merijn Oudenampsen werkt op Joop.nl vijf redenen uit, die hij uit het manifest van  de Naamloze Vennootschap vond. Vijf redenen om wel baar het Beursplein te gaan.
1. De kosten van de reddingsoperatie van de banken worden verhaald op de bevolking. Zo’n 20 miljard van de leningen die als staatssteun aan banken is gegeven komt niet terug. Precies het bedrag dat nu wordt verhaald op het pgb, de sociale werkplaatsen en alle andere bezuinigingsdoelen.
2. De pensioenfondsen worden slecht beheerd. De fondsen hebben miljarden minder in kas, wegens slecht beheer, Het geld is verdwenen door risicovolle beleggingen, gebrek aan controle en gewoonweg mismanagement.
3. Er is niets fundamenteel veranderd. Een ingrijpende verandering van het financiële stelsel blijft tot nu toe achterwege.
4. De crisis wordt gebruikt om een radicale bezuinigingsagenda door te drijven, waarbij voornamelijk de onderkant van de samenleving het moet ontgelden. Een toplaag van 10% van de Nederlandse bevolking bezit 60% van het vermogen bezit. Voor kapitaalkrachtigen is veel mogelijk: de hypotheeksubsidie, een extra korting op de overdrachtsbelasting van 1.3 miljard, en voor bedrijven is er nog een korting op de winstbelasting. Tegelijkertijd wordt er heftig gekort op kwetsbare groepen.
5. Er is geen oppositie. Regering en oppositie steken elkaar naar de kroon met het maken van nieuwe en steeds verdergaande bezuinigingsvoorstellen. Het waarom van die bezuinigingen is geen onderwerp van discussie, net als de financiële crisis geen onderwerp van discussie is.

Een paar redenen uit het genoemde manifest van de Naamloze Vennootschap (pdf).
– Wij zijn woedend dat wij ons leven in dienst moeten stellen van het in standhouden van de eeuwigdurende economische groei in plaats van het verbeteren van ons leven en dat van de mensen om ons heen.
-Wij zijn woedend omdat onze privégegevens handelswaar geworden zijn.
– Wij zijn woedend omdat een financiële crisis misbruikt wordt om verwoesting te legitimeren.

Op Sargasso citeert Bram Zieck de 10 + 1 beweegredenen van één van de deelnemers aan Occupy Walls Street. Om er een paar te noemen:
– omdat behoorlijke kinderopvang meer kost dan ik verdien met mijn full-time baan;
– omdat er op mijn openbare bibliotheek wordt gesnoeid;
– om de kwaliteit van het zorgstelsel;
– omdat er altijd oorlog is.

Het gaat dus niet om de financiële crisis alleen. Het gaat om het verband tussen het economisch stelsel en politieke en maatschappelijke zaken. Het gaat om onevenwichtige verdeling van geld en macht, onrechtvaardige bezuinigingsmaatregelen. Veel mensen zijn daar boos en verdrietig om. Veel mensen zijn het eigenlijk wel zat dat er geen adequate oplossingen komen.

De economie en het financiële stelsel zijn geen zelfstandig levende organismen. Er komen mensen aan te pas die de spelregels opstellen, de processen uitvoeren en de fouten maken, moedwillig of niet. De crisis begon in Amerika, waar onder het groeiend aantal daklozen geen enkele slecht presterende bankdirecteur zit.
Die crisis veroorzaakte een kettingreactie, waardoor ook hier overheidsgeld, ons geld, naar falende banken ging. Dat overheidsgeld is voor het grootste gedeelte terugbetaald. Alleen ABN Amro laat nog op zich wachten, maar Gerrit Zalm heeft al aangekondigd dat er een gerede kans is, dat die staatssteun niet terugbetaald zal worden.
En Mark Rutte vind het dan logisch dat iedereen er wat van zal moeten voelen. Iedereen, dus ook de mensen die er geen schuld aan hadden.  Dat is ook een reden om zaterdag naar het Beursplein te trekken.

En wat is mijn reden? Ach, ik heb mijn werk (dak- en thuislozenopvang) nog. Booming business op dit moment, maar een bonus? Ho, maar.
Verder heb ik altijd redelijk sober geleefd, heb geen risicovolle leningen, dus ik zal er alleen in mijn portemonnee en aan een slechtere cao wat van merken. Nog wel. Want ik ben al drie collega’s kwijtgeraakt. In januari raak ik er nog eens twee kwijt. Zij hadden allen een tijdelijk contract. Vorige maand kondigde de directie aan dat er een kans bestaat dat volgend jaar ook mensen met een vast contract uit moeten. Allemaal omdat de gemeente fiks bezuinigt, omdat de regering bezuinigt en ook onze directie de kaasschaafmethode een rechtvaardige methode vindt.

Ondertussen staan er hier wekelijks nieuwe daklozen voor de deur, Waaronder mensen die in de bouw hebben gewerkt, door de crisis in de WW raakten en nu op de bijstand zijn aangewezen. In korte tijd liepen hun schulden zo hoog op dat ze uit hun huis worden gezet.
Je begrijpt misschien mijn redenen. En heb jij redenen om naar het Beursplein te gaan?

De jeugd vreest de toekomst.

cc Flickr dirk huijssoon's photostreamDe jeugd heeft de toekomst. Deze wandtegeltjeswijsheid is dik achterhaald. De vergrijzing komt er aan. Er worden maatregelen getroffen om bijkomende problemen voor te zijn. Maar dan ineens lees je: de jeugd vreest de toekomst. Het pensioenakkoord is nadelig voor de oude dag van de jongeren van nu. Gelijk hebben ze, de jeugd van links tot rechts. Waarom zouden zij meer premie moeten betalen en minder ontvangen?
Eén klein puntje van kritiek op het manifest van Pensioen opstand: de AOW-leeftijd sneller verhogen? Ik wil ze nog eens horen tegen de tijd dat ze 65 zijn en nog toen jaar moeten doorwerken.

De bevolking wordt grijzer en groeit gestaag door. Het wordt druk in Nederland. Heel Nederland? Nee, vooral de Randstad barst in 2025 uit zijn voegen, heeft het CBS berekend. De zorgen van de jeugd en het CBS herinnerden me aan een artikel van 12 oktober vorig jaar. Als de jeugd nog een beetje toekomst wil hebben, moeten de ongeborenen de ruimte krijgen. Ik laat je dat artikel, in een samengevatte versie, nu nog eens lezen.

Welke toekomst die jeugd zal hebben, is niet zeker. We leven wel in een tijd waar depressieve gedachten over gevolgen van klimaatveranderingen, vergrijzing van de bevolking of economische rampspoed een al te positieve levensverwachting ondermijnen.

Je hebt optimisten die denken dat het wel mee zal vallen en je hebt optimisten die tal van oplossingen bedenken om lustig voort te leven. Ik hoop dat de eersten gelijk krijgen en de tweede groep zou eens te rade moeten gaan bij de demografen die in PNAS, het Amerikaanse tijdschrift voor ontwikkelingen in de wetenschap. VPRO’s Noorderlicht haalt de demografen aan: “Het afremmen van de bevolkingsgroei, concluderen zij, kan tot 2050 16-29% van de reductie in uitstoot van broeikassen realiseren die volgens het IPCC nodig is om een gevaarlijke opwarming van de aarde te voorkomen”.
Ofwel: ongeborenen zijn het milieuvriendelijkst, kopt Noorderlicht vrolijk.

Een waarheid als een koe. Wie niet geboren wordt, kan ook niets fout doen. Louter onze aanwezigheid veroorzaakt onmiddellijk milieuschade. Dat kan beperkt worden door simpelweg met minder te zijn.
Ondanks dat god met natuurgeweld en mensen met oorlogsgeweld daar het nodige aan bijdragen, groeit de wereldbevolking gestaag. De problemen die mensen veroorzaken groeien in sommige gevallen nog sneller. Voorbeeldje: tussen 2000 en 2006 groeide de Nederlandse bevolking met vijf procent. De zorgkosten stegen in diezelfde tijd met ruim 56 procent.

Andere problemen, als de schaarste aan voedsel, grondstoffen en gezond drinkwater, zijn zeker op te lossen als de verdeling wat beter wordt geregeld. Als de wereldbevolking maar zeer beperkt groeit. De huidige noden kunnen voor een groot deel geledigd worden via betere politieke beslissingen en wetenschappelijke vooruitgang. Maar bijna niemand leeft meer bij brood, water en frisse lucht alleen. Huizen, wegen, scholen, kantoren en fabrieken zijn onmisbaar onderdeel van de existentie geworden.
Blijft de bevolking groeien, dan zal er ergens een omslagpunt komen en is er te weinig ruimte is voor de brood, water en schone luchtvoorziening.

Kortom: willen we nog een lange, mooie toekomst, dan zullen we de ongeborenen de ruimte moeten geven.

Het wordt weer tijd te bepalen waar het allemaal om gaat.

Protest 2.0Drie berichten zijn aanleiding om de OnrustMonitor 2011 weer van een update te voorzien. Op het weblog Stroomopwaarts een nostalgische verzuchting als reactie op de internetpetitie die jongerenorganisaties zijn begonnen om handtekeningen te verzamelen tegen het pensioenakkoord. De schrijver begrijpt dat een internetpetitie van deze tijd is, maar hij mist het elan waarmee 400.000 mensen demonstreerden tegen kernwapens, in 1981.

Er lijkt meer gemis aan bevlogenheid. In De Volkskrant ziet Rutger Bregman, docent geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht, een gebrek aan bezieling. Nog wel het meest bij de sociaaldemocraten.

Daar herkent niet iedereen zich in. Op het weblog Sargasso wordt in één bericht een actie aangekondigd, die op 15 oktober aansluit bij wereldwijde acties tegen de crisismaatregelen. Een vervolg op de Spaanse Indignados (verontwaardigden) en de Occupy Wall Street Movement.
In een ander bericht roept Sargasso de lezers op voorbeelden van hedendaagse actiebereidheid en bevlogenheid aan te dragen. In samenwerking met Vrij Nederland zoekt het weblog naar “nieuwe politieke initiatieven, vooral gedreven door jongeren”. Ze zijn er wel, meent Sargasso en stelt de programmeurs van Het Nieuwe Stemmen en Hack de Overheid als voorbeeld.

Heimwee naar een bepaald soort actief verleden is van alle tijden. Mijn opa vond de Spoorwegstaking een veel heldhaftiger verzet, dan de demonstraties tegen de kernwapens. En in de toch bepaald zeer actieve zeventiger jaren zong Neerlands Hoop: In de jaren zestig had iedereen zo’n smoel, nu eten we gebakken peren met een triest gevoel. Een kwart van toen is aan de drugs, een vierde gesaneerd, de rest is ofwel ingepakt ofwel genuanceerd.
Toch had het illustere duo de hoop dat het met de acties tegen het Wereldkampioenschap Voetballen in Argentinië wat zou worden. Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat, zongen Freek en Bram, met als resultaat 60.000 handtekeningen en tot op vandaag zijn we goed bekend met de beroerde mensenrechten in het Argentinië van die tijd.

Vandaag zijn on-line petities, socialer media en hackeracties middelen waarmee een bezuinigende overheid sterk rekening moet houden. Maar de ouderwetse actiemiddelen zijn nog lang niet uitgestorven. Mensen zoeken elkaar nog steeds op bij manifestaties, demonstraties en tal van andere acties. De OnrustMonitor houdt het allemaal bij. (Klik op het plaatje voor verdere details).

OnrustMonitor

 

De 260 gesignaleerde acties tonen aan dat er flink wat onrust onder Rutte is. Ruim 73% van de acties waren gericht tegen de bezuinigingen, 15% bestond uit arbeidsonrust (o.a. stakingen) en de overige maatschappelijke onrust (ruim 11 %) kende, onder andere, acties tegen een nieuwe kerncentrale en de bouw van een kolencentrale in de Eemshaven. Waarom al de acties met het kabinetsbeleid te maken hebben, wordt in dit artikel uitgelegd.

Op een paar grotere landelijke acties na, is het wel erg lokaal en gefragmenteerd. Nog steeds is niet iedereen er van overtuigd dat het beleid van Rutte I vooral de uitvoering is van politiek gebaseerd op onderbuikgevoel en ziet het kabinet kans zich af te reageren op die mensen in de samenleving die al jaren verdacht worden van luilakkerij, a-sociaal gedrag en frauduleus teren op de centen van de belastingbetaler. Hardnekkige vooroordelen, die op dergelijke minimale cijfers zijn gebaseerd, dat het deze megabezuinigingen absoluut niet rechtvaardigen.

Daar moet een beter antwoord op gegeven kunnen worden, dan de talrijke versplinterde acties. Met een iets andere tekst kan dat liedje uit 1978 wel weer van stal: Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat.

Plagiaat of hommage

BeyonceIn popmuziek wordt flink gejat. Dat is lang niet altijd met voorbedachte rade. Simpele, toegankelijke muziek ontkomt er niet aan dat riffjes, akkoordenschema’s en zanglijnen al gauw op iets  lijken dat je eerder hebt gehoord.  Bovendien kent elk genre zo zijn eigen stijlregels, waardoor songs sterk overeenkomstige elementen bevatten. En dan speelt de geschiedenis ook een rol. De songwriter die zit te zwoegen op een nieuwe compositie, zal niet alle teksten, akkoordenschema’s, riffjes en solo’s paraat hebben en niet snel doorhebben dat zijn nieuwe hit grote gelijkenis heeft met welk ander liedje dan ook.

Bewust jatten is ook niet ongebruikelijk. Denk aan de vele covers, oude songs in een nieuw jasje. En er wordt veel gebruik gemaakt van wat men in de serieuze kunsten ‘citeren’ noemt. In r&b, hiphop en rap is dat zelfs een hele cultuur geworden. Zowel in de teksten, als in de muziek en in de beeldtaal (de clips) wordt lustig geciteerd en gesampeld. Nu dreigt een van de r&b-iconen aangeklaagd te worden wegens plagiaat.
Het nieuwe nummer Countdown van Beyoncé, dat conform de r&b-traditie stijf staat van de citaten, wordt verdacht van plagiaat. Het Belgische nieuwsblad De Morgen stelt dat in de clip fragementen worden geplagieerd uit de balletvoorstelling ‘Rosas danst Rosas’, van Anne Teresa de Keersmaeker. Als bewijs zet het nieuwsblad een aantal fragmenten uit de clip, naast scenes uit de voorstelling. Het nieuwtje wordt ondertussen flink ‘geciteerd’ in andere media.

Beyoncé weet waar de bedoelde danspasjes vandaan kwamen. Al voor de clip uitkwam vertelde de co-regisseur van de clip, Adria Petty. aan MTV News hoe de clip van de grond kwam. “I brought Beyoncé a number of references and we picked some out together. Most were German modern-dance references, believe it or not. But it really evolved”, verklaart Petty.
MTV News laat verder zien dat Anna Teresa de Keersmaeker niet de enige is die wordt geciteerd. De clip is een aaneenschakeling van verwijzingen naar dansgeschiedenis, film, beeldende kunst en muziek. Danspasjes en bewegingen van Audrey Hepburn, Fred Astaire, Josephine Baker komen voorbij. Citaten uit dansfilms als Flashdance en Fame passeren de revue. Er zit een verwijzing in naar het ballet Glass Pieces (op muziek van Phillip Glass).

De beeldtaal van Beyoncés clip refereert ook aan films als Blow Up en de beeldende kunst van Andy Warhol en Piet Mondriaan. MTV News zette het allemaal op een rij. De clip kan ook worden gezien als een hommage aan de geciteerde bronnen. Bronnen waaraan ook de hedendaagse popcultuur schatplichtig is.
Dat sommige critici twijfelen aan eerbare bedoelingen van Beyoncé, komt misschien door het feit dat in de clip geen verklaring is opgenomen dat het hier om een eerbetoon gaat. Geen tekst in intro of aftiteling, waar dank wordt uitgesproken aan Beyoncés grote voorbeelden.

Als het tot een serieuze aanklacht komt dan zal uitgezocht moeten worden of Beyoncé de grenzen van het citaatrecht heeft overschreden. Zakelijk gezien zullen de vertegenwoordigers van Beyoncés imperium en van Anna Teresa de Keersmaeker er wel uitkomen.
Artistiek gezien is het jammer dat het tot rellerig rumoer komt. Hier hadden de culturele verschillen tussen de artistieke milieus overbrugd kunnen worden. Anna Teresa de Keersmaeker had kunnen weten dat r&b louter copy-and-paste cultuur is. Beyoncé had kunnen weten dat commerciële kunst de opbrengsten van  geleend materiaal moet delen, ook met non-commerciële kunstbroeders- en zusters.

Maar bovenal: hier hadden dansers elkaar kunnen begrijpen. Iedereen is schatplichtig aan iedereen. De moderne dans komt niet uit de lucht vallen, maar is het resultaat van een lange geschiedenis. De clip van  Beyoncé mag gezien worden als een ode aan een tijdsgewricht en een hommage aan de voorbeelden waar zij haar bestaan aan te danken heeft.
Dat het, naar mijn smaak, een oppervlakkig, muzikaal oninteressant en absoluut niet vernieuwend produkt is geworden, doet er niet toe. Beyoncé had haar citaatkunst wel wat explicieter duidelijk mogen maken aan haar fans. Want wie kent tegenwoordig nog de geschiedenis uit het hoofd?

Zorgen om zorgmijders

DakloosMeer verslaafden, zwervers en psychotische personen op straat, voorspelt Hans Slijpen van de politie Utrecht, in De Volkskrant. Hij spreekt namens de landelijke ggz-expertgroep van de politie en uit zijn bezorgdheid over de gevolgen van de bezuinigingen op de GGZ.

In het artikel legt hij uit dat er de laatste jaren veel is geïnvesteerd in het begeleiden en opvangen van een uiterst lastige doelgroep. Als professional in de opvang voor dak- en thuislozen, kan ik dat bevestigen. We lijken wel een filiaal van de GGZ, verzuchten we wel eens. Tien jaar geleden was de typische dakloze een alcoholist of junk. Nu is de doorsnee dakloze een psychiatrische patiënt. Het werk is daardoor sterk veranderd. Een alcoholist of en junk, krijg je nog wel van de drank of drugs af. Een psychiatrisch patiënt krijg je niet van zijn ziekte af. De meeste mensen in deze ‘doelgroep’  zijn namelijk chronisch ziek. En niet zo’n klein beetje ook.

Kenmerkend voor veel van deze mensen is, dat ze zorgmijdend zijn. Dat wordt niet altijd goed begrepen door het publiek. Als je wat mankeert, dan laat je je toch helpen? Gelukkig doen veel mensen met een psychiatrische kwaal dat ook.  Dat hangt dan wel af van de mate waarin iemand ziek is en nog een beetje zicht heeft op zijn eigen situatie. U kunt het zich misschien niet voorstellen, maar iemand die continu in contact is met de beschaving op Mars, raakt in paniek als hij wordt opgesloten in een GGZ-instelling of in de daklozenopvang zijn zendapparatuur (opgevist uit de vuilnisbakken op straat) niet mee naar bed mag nemen.

Iemand die meent dat hij zelf de wereld heeft geschapen en nu druk bezig is de fouten in zijn creatie te herstellen, heeft al een drukke dagbesteding. Die zie je dus niet in de reïntegratie- en dagbestedingsprojecten. Dwing je hem daartoe, dan vlucht hij, in de heilige veronderstelling dat het anders nooit meer goed zal komen met de wereld.
Dat zijn dan nog mensen met een missie. Er lopen er heel wat meer rond, die in de hele schepping een complot zien, gericht tegen hun hoogst individuele vrijheid. Dus is de hulpverlening op hun geld uit, zijn de hulpverleners spionnen van de complotfabriek en zijn politieagenten de securitymedewerkers van het complex.

U ziet daar alledaagse herkenbaarheid in? Maar natuurlijk! Er zijn wel meer mensen die in buitenaards leven geloven (Mars of God) en iedereen heeft in een depressief momentje wel eens gedacht dat het niet toevallig is dat alles tegen zit. Toch zwerft niet iedereen knettergek op straat. Een idioot idee: was dat maar wel zo, dan werd het probleem niet gezien.

Er zijn 160.000 zwaar zieke psychiatrische mensen, wordt in het Volkskrantartikel gesteld. Dat is dus 0,96% van de totale bevolking. Volgens de GGZ-tabellen 2009 (pdf) heeft, op jaarbasis, 13.4% van de 18 jaar en oudere bevolking een psychiatrische stoornis. Dat is net iets meer dan in België (12,7%) en een stuk minder dan in Amerika (26,2%).
In de top10 van kostbaarste ziekten staan hart- en vaatziekten en spijsverteringskwalen op de eerste en tweede plaats. Psychiatrische aandoeningen staan op de achtste plaats,

In dat perspectief gezien, gaat het er dus om te voorkomen dat een uiterst klein deel van de psychiatrische patiënten op straat de expressie van hun kwaal in overlast voor de overige burgers omzetten. Mark Rutte herhaalt regelmatig dat mensen die hulp het hardst nodig hebben, gespaard zullen blijven. Hij mag de zorgen die politie en GGZ nu uiten, als een uitnodiging zien zijn beloftes eens in harde cijfers te presenteren.

Gemeenten verwijten Rijk onbehoorlijk bestuur

LogosHet kabinet houdt zich niet aan de Code voor interbestuurlijke verhoudingen, schrijft de VNG in haar magazine. De verenigde gemeenten kijken misnoegd terug op een jaar samenwerking met Rutte I. Daar is alle reden toe, want de ergste storm rond het bestuursakkoord lijkt voorbij te zijn, maar de partners zijn er nog lang niet helemaal uit.

In 2004 werd de Code voor interbestuurlijke verhoudingen opgesteld, waarin werd afgesproken dat de het Rijk beleidsvoornemens die van invloed zijn op het lokale bestuur, de gemeenten zo vroeg mogelijk met de gemeenten bespreekt.
Het kabinet Rutte brengt die beleefdheid niet op. “Zo kregen de gezamenlijke gemeenten welgeteld zes weken om de Wet werken naar vermogen te beoordelen”, schrijft de VNG.  En dat niet alleen. Het kabinet verzuimt ook vaak de financiële consequenties duidelijk te maken.
Zo kan er niet gewerkt worden. Afspraak is afspraak, stelt het VNG. Dat moet ook voor Rutte I gelden.

De gemeenten worden door het Rijk zwaar onder druk gezet. Meer taken, minder geld. En dan ook nog eens geschoffeerd worden. Het kabinet lijkt zich te gedragen als een directeur die een irritant gebrek aan communicatie vertoont of omgangsvormen geheel naar eigen inzicht hanteert.
Daar moet Rutte I toch een beetje mee oppassen. Zure boodschappen zijn al lastig te verteren, als die ook nog eens van de een op de ander dag door de strot worden geduwd, ontstaat er vanzelf verzet.

De gemeenten zijn zeker niet tegen bezuinigingen, maar wel tegen onbeleefdheid. Is dat de boodschap van de VNG?
Dat is dan enigszins gedwongen. Het kabinet bleek lang doof voor inhoudelijke argumenten tegen het Bestuursakkoord. We horen weinig meer over de ontwikkelingen op dit moment, maar ga er rustig van uit dat het kabinet die doofheid zo lang mogelijk vol wenst te houden. Misschien dat daarom de VNG het over een andere boeg gooit: onbehoorlijk bestuur.

Als Rutte er al op gaat reageren, valt zijn antwoord te voorspellen. Het is misschien allemaal niet zo netjes, dus sorry, maar we gaan wel zo door, omdat er nog een heel land terug gegeven moet worden aan de burgers. Daarmee suggererend dat hij niet anders kan.

Bezuinigen? Het mag wat kosten.

BijsluiterDetailhandel Nederland doet een beroep op het kabinet om uiterst terughoudend te zijn met lastenverzwaringen. Wat krijgen we nou? Het kabinet heeft toch lastenverlichtingen beloofd voor ondernemend Nederland? De winkeliers zien dat toch iets anders. Bovendien vrezen zij de gevolgen van bezuinigingsmaatregelen.

Detailhandel Nederland legt het uit. De plannen in de Miljoenennota en de vakbonden veroorzaken forse loonstijgingen. De regering kondigt toch lastenverzwaringen aan. Werkgeverspremies voor werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en kinderopvang worden hoger in 2012. De kleinebanenregeling, die voor de detailhandel een lastenverlichting betekende, loopt eind 2011 af.
De vakbonden reageren op de kabinetsplannen met looneisen die de afnemende koopkracht moeten compenseren. Die eisen alleen al betekenen een kostenstijging van 300 miljoen euro per jaar, volgens Detailhandel Nederland.

Dat is één sector die voorrekent welke negatieve effecten de bezuinigingen kunnen hebben. De huisartsen protesteren deze week tegen Rutte’s snoeimes. De voorzitter van de LHV (Landelijke Huisartsenvereniging), stelt dat de bezuinigingen tot een kostenexplosie zullen leiden. “Huisartsen zullen als gevolg hiervan meer ondersteunende taken zelf moeten gaan doen. Hierdoor kan de huisarts niet anders dan vaker doorverwijzen naar de specialist. Resultaat? Oplopende wachtlijsten bij ziekenhuizen, hogere zorgkosten in de tweede lijn en uiteindelijk een hogere zorgpremie in 2013”, voorspelt de LHV.

De NPCF (Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie) looft de plannen van het kabinet voor gezonde zorg dichtbij: preventieve zaken als meer groen en sportmogelijkheden in de wijken. De Federatie vraagt zich wel af waarom er dan ook op preventie wordt bezuinigd. Dat kan, op de lange termijn, alleen maar tot hogere zorgkosten leiden.

Vakbond FNV, ook deze week in actie, heeft laten uitzoeken wat het rendement is van de bezuinigingen op de Wajong, de uitkering voor jongeren met een handicap. Epsilon Research legde diverse studies naast elkaar (pdf) en concludeert dat de gewenste effecten (meer jongeren aan het werk) tegen zullen vallen en dat de hele operatie misschien wel 750 miljoen euro aan extra kosten met zich mee zal brengen.

Eerder liet Kunsten ’92 uitzoeken of de bezuiniging op cultuur ook de samenleving duur zal komen te staan. Het antwoord was natuurlijk: ja, tegenover een besparing van € 200 miljoen op de Rijksbegroting, kan op lange termijn een maatschappelijk verlies staan, oplopend tot € 15 miljard euro, aldus Atlas voor Gemeenten, die het onderzoek (pdf) verrichtte.

De schade voor de samenleving bedraagt bijna 16 miljard euro, als we alleen de bovengenoemde bedragen bij elkaar optellen. Weten de onderzoekers het beter dan het kabinet? Rutte en zijn ministers zijn toch niet achterlijk? Ze zullen heus wel hun rekenwerk hebben gedaan. Helaas blijken die berekeningen alleen het staatshuishoudboekje van vandaag te betreffen. Goed, met wat speculaties voor volgende week en het jaar daarop. Geen calculaties van de risico’s.

De belangenonderzoeken zijn voor een deel ook speculatief. Scenario’s schetsen, heet dat. Het is wel jammer dat de scenario’s amper worden ingezet in het debat tussen volksvertegenwoordiging en kabinet. De Tweede Kamer kan op zijn minst vragen of het kabinet niet alleen doemscenario’s voor Griekenland opstelt. Het kabinet heeft de bezuinigingen uitstekend berekent, maar de gevolgen niet. Daar mag, nee, moet het kabinet ook naar worden gevraagd. Als het kabinet al die onderzoeken kan weerleggen, heeft het een uitstekende kans de bezuinigingen extra te verdedigen.

Blijken de scenario’s waar, dan is het echter een extra reden niet te bezuinigen. De Miljoenennota liet ook zien dat het Rijk al dik 1 miljard heeft verdiend aan de staatsleningen aan banken als ING en Fortis. Dan mag er wel wat minder worden bezuinigd, Als de schadeposten kloppen, dan moet er ook anders en voorzichtiger worden bezuinigd.

Het pepernotenbeleid

KruidnotenDe publieksprijs van de Blogparel 2010 bestaat uit het eenmaal per maand plaatsen van een blog, geschreven door de winnaar. In dit geval een winnares. Tot en met december plaatsen we hier elke maand een blogje dat eerder verscheen op Trudy Schrijft. Ze snijdt een heikel thema aan, waarvoor vorig jaar, in België, nog celstraf werd geëist. Het lijkt wat vroeg er al over te bloggen, maar in maart werden al de eerste tekenen gespot.

Ze liggen alweer ruim een maand in de schappen, de pepernoten. Doorgaans te vinden in een sfeervolle Sinterklaaspresentatie pal naast de barbecuekooltjes. Jong grut wat plots weer de tandjes gaat poetsen, de slaapkamer opruimt, of spontaan begint te bedplassen. Want zijn er pepernoten, dan zullen er elders ook wel een aantal zwarte pieten verdekt opgesteld staan.
Wat een kinderleed…

Wat het pepernotenbeleid betreft, is het volk verdeeld in twee gelijke kampen. Tegenstanders kunnen natuurlijk wel met een beschuldigende wijsvinger naar de grootgrutters wijzen, maar ik vrees dat we eerder de schuld bij onszelf moeten zoeken, oftewel het tweede kamp: De voorstanders van de pepernoot. De schappen worden tenslotte niet gevuld met producten die uiteindelijk afgestoft zullen moeten worden. Het is een kwestie van vraag en aanbod. Ondertussen razen de zakken pepernoten momenteel in grote getale langs de scanners van de kassa’s, terwijl de marshmallows een tijdelijke nederlaag zullen moeten erkennen.

Willen wij dus de pepernoten jaarrond kunnen verkrijgen, net als sla en zuurkool? Het antwoord is; nee. Al zullen voorstanders van de pepernoten nu anders beweren, zij eten doorgaans pepernoten vanwege de sentimentele waarde wat er aan het kleine koekje kleeft. Al knabbelend aan een pepernoot proberen zij de feestmaand naar zich toe te eten. En niet omdat het receptuur zo goddelijk is. Want in de maanden januari tot en met augustus raak je de pepernootjes aan de straatstenen niet meer kwijt. Genoeg bewijs lijkt mij.

Desalniettemin maakt het mij niets uit, en zie ik geen reden tot kamervragen, ik loop zonder morren langs de Sinterklaasdisplays. Tegen de tijd dat de goedheiligman ons land met een bezoek zal verblijden, klap ik een zakje in mijn winkelwagen. Niet omdat ik de pepernoten zo lekker vind.
Maar uit pure jeugdsentiment…

De bijlagen en de linklijst

LinklijstDe blogosfeer is minstens zo veranderlijk als het weer. Met het weer loop ik nooit achter. Het weer dient zich aan en daar heb ik het dan mee te doen. Met het blogwereldje ligt dat anders. De vele veranderingen zijn amper bij te houden, tenzij je er een dagtaak van maakt. Laat ik er nu maar eens een dagje aan wijden.

Om te beginnen: de trouwe lezers weten inmiddels dat ik niet alleen hier schrijf, maar ook op Sargasso. Na jaren op GeenCommentaar.nl een bijdrage geleverd te hebben, is GeenCommentaar per 1 oktober opgegaan in Sargasso. Onder het pseudoniem P.J. Cokema (tevens mijn twitternaam) ga ik daar onder andere de rubriek KOZ (Kunst Op Zondag) verzorgen. Het eerste artikel verscheen gisteren (Kunstenaars die zich in het zweet werken). Je kunt alle Cokema-artikelen op Sargasso hier vinden.

Sargasso is niet de enige plek waar mijn keutels zijn te lezen. Al enige tijd verschijnen er ook (al dan niet speciaal bewerkte) artikelen op Joop.nl. Alle tot nu toe gepubliceerde artikelen vind je hier. Alleen al vanwege de reacties leuk om eens na te lezen.

De linklijst naar andere weblogs (zie rechterkolom onder ‘Ook de moeite waard’) is aan revisie toe. Sommige blogs bestaan niet meer, anderen waren verdwenen omdat er problemen met de host (web-log.nl) waren. Anderen heb ik er aan toegevoegd, omdat ze zo vriendelijk zijn af en toe nieuws van Codes, keuzes en maakbaarheid te publiceren. Om een paar van de wijzigingen toe te lichten:
Het roemruchte Panzerfaust is dood. Er wordt nog sporadisch een boertje gelaten, maar dat heeft zo weinig te betekenen dat ik de link nu heb verwijderd. Ook het PF-onderdeel Apostolov’s  Architectuur Magazine moet daarom van de lijst worden geschrapt.

RobHamilton stond hier vanaf het begin al op, maar verdween wegens de perikelen met web-log.nl. Gelukkig heeft hij een alternatief gevonden en is nu weer te vinden op Rob Schimmert.
Het weblog ‘De naakte mens’ van Dimitri Tokmetzis is ter ziele, maar hij is nog te volgen op zijn eigen webstek.

Toegevoegd zijn weblogs die over de Blogparel schreven, zoals Aboutblank, een magazine die de blogwereld probeert te volgen en Madbello, een van de redacteuren van Aboutblank.
Een ander blog neemt zo nu en dan berichten van Codes, keuzes en maakbaarheid over, met name materiaal dat past bij hun redaktiestatuut, namelijk “artikelen die een bijdrage kunnen leveren aan de inhoudelijke discussie over normen en waarden, de sociale cohesie en de fundamentele rechten en vrijheden van alle Nederlanders en mensen die in Nederland verblijven”. In die context heb ik natuurlijk geen enkel bezwaar dat Krapuul stukken overneemt of er naar verwijst (zie de oogst tot nu toe).

In de linklijst verwelkom ik eindelijk ook Ximaar, die als Xinix een uitstekende leverancier van bijdragen aan de Blogparel was. Verder het satirisch magazine De Speld en het weblog Verbazing  over Nederland. Ik kwam er per toeval achter dat daar een link naar dit blog stond, vandaar de tegenprestatie.

Verdwenen zijn een aantal links naar weblogs die de link naar deze plek hebben weggehaald en waar verder ook geen uitwisseling mee is.
De komende weken zullen er misschien nog meer wijzigingen volgen.

Het linklijstje blijft, wat mij betreft, toch de moeite waard. Ik hoop dat jij dat ook vind.

Verdeel en heers

KantorenHet kabinet wil één miljoen vierkante meter kantoorruimte ontruimen. Niet meer nodig, omdat er minder ambtenaren zullen zijn. De kantoorruimte die behouden blijft, wordt geconcentreerd in twaalf plaatsen. Met de ouderwetse ‘spreiding van rijksdiensten’ nog een beetje in het hoofd,  worden de ambtenaren te werk gesteld in ‘concentratielocaties’ van noord tot zuid, van west tot oost. Alleen Drenthe. Flevoland en Zeeland zullen het zonder ambtenarenwerkgelegenheid moeten doen.

Volgens het persbericht uit de ministerraad heeft het Rijk 11% van alle kantoorruimte in gebruik. In het kader van het Uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst moet er flink worden gesnoeid in de 1800 kantoorlocaties, die nu in 130 plaatsen te vinden zijn.
De Randstad houdt de meeste concentratiesteden: Amsterdam, Rotterdam Den Haag en Utrecht. In het noorden mogen Groningen, Leeuwarden en Zwolle meedoen. In het uiterste zuiden worden Maastricht en Heerlen als één concentratielocatie geteld. Brabant zal sterk vertegenwoordigd zijn met Den Bosch, Breda en Eindhoven. In het oosten denkt het kabinet aan Arnhem genoeg te hebben.
Niets dus in Assen, Lelystad. Middelburg of Nijmegen.

Ooit was de tewerkstelling van rijksambtenaren onderdeel van sociaal-economisch beleid. De gedachte was de dichtgroeiende Randstad te ontlasten en de gebieden elders in het land te steunen in hun economische ontwikkeling. Na adviezen uit 1961 van de Commissie Spreiding Rijksinstellingen, onder voorzitterschap van de oude Drees, werden een aantal rijksdiensten verplaatst naar Apeldoorn, Groningen, Zwolle, Enschede, Heerlen.
In 1972 verscheen de nota “De ontwikkeling van de Haagse agglomeratie en de afremming van de groei van de kantorensector” en moesten bepaalde Haagse diensten verhuizen naar het noorden en Zuid-Limburg. Het mocht wat kosten, want de winst zou in de economische bloei van de regio’s zitten.

In die tijd werd er nog rekening gehouden met groei van het ambtenarenapparaat en werd er ook besloten nieuwe diensten vooral buiten de Randstad te vestigen (een stukje geschiedenis in dit rapport uit 1980, pdf). Het was een soms zo pijnlijke geschiedenis dat de Rijks Psychologische Dienst onderzoek deed naar “de sociaal-psychologische gevolgen voor de meeverhuisde ambtenaar en zijn of haar gezin”. Emotionele taferelen speelden zich af rond de verhuizing van de PTT en diverse diensten van de ministeries van Landbouw en Onderwijs.
Onder de kabinetten Balkenende werd de groei van het ambtenarenapparaat taboe verklaard. Voor de vestiging van rijksdiensten ligt de primaire focus niet langer op ontlasting van de Randstad en ondersteuning van regionale economie. Kostenbesparing, afslanking en efficiency zijn de sleutelwoorden. Een moderniteit als “het nieuwe werken” wordt een van de middelen om gebouwen efficiënter te gebruiken.  Calculaties met reistijden en eventuele verhuiskosten zijn doorslaggevend in de bepaling van locaties.

Een mooi voorbeeld daarvan zien we in de brief aan de Tweede Kamer (pdf) van de vorige minister van Landbouw, Gerda Verburg (februari, 2009). Drie diensten, gehuisvest in 53 locaties,  worden samengevoegd tot één nieuwe VWA (Voedsel en Waren Autoriteit), die nog maar 20 locaties ter beschikking krijgt. Den Haag, Groningen, Weert en Zutphen verliezen locaties aan Utrecht, Zwolle, Eindhoven, Wageningen. De sociale consequenties voor de medewerkers worden berekend in het aantal verhuisbewegingen en als dat gunstig uitvalt voor werkgever (minder uit te betalen compensaties) is de keuze snel gemaakt. Voor medewerkers wiens verhuizing al te problematisch is, staat het “sociaal flankerend beleid van het Rijk” ter beschikking.

De nieuwe keuzes leiden alleen buiten de Randstad tot onrust. In het vorige kabinet vielen ministers nog over collega Ter Horst, toen ze aankondigde ministeriële gebouwen samen te voegen. Minister Eurlings (Verkeer en Waterstaat) was niet van plan te verkassen en noemde het plan  “haagse spelletjes”. Minister Van Middelkoop (Defensie) wilde zijn kantoor ook niet opgeven. “Defensie zit al eeuwen aan het Plein. Wij hebben daar wortel geschoten”. In mei werd de samenvoeging opnieuw gelanceerd door het kabinet Rutte, deze keer zonder interne onenigheid.
Elders in het land is men minder gerust. Gedeputeerde Staten van Groningen vindt dat Zwolle wordt voorgetrokken : “niks spreiding rijksdiensten maar hopeloze scheefgroei”. De VVD Friesland meende te weten dat er in Zwolle al voorbereidingen werden getroffen gebouwen op voorraad te gaan bouwen, hetgeen door minister Donner werd ontkend, in antwoord op Kamervragen van de PvdA (pdf).

Andere provincies en gemeenten zullen ongetwijfeld reageren als de plannen concreet worden uitgewerkt. Het kabinet wil er tien jaar de tijd voor nemen. Zo zal in ieder geval de onrust worden verspreid.
Een andere vraag is wat het kabinet denkt te doen aan de structurele leegstand van kantoren. Het EIB (Economisch Instituut voor de Bouw) leverde in januari een rapport af en constateerde dat 14% van de kantorenvoorraad leeg staat. Als er niets verandert, zal er structureel 4 miljoen vierkante meter onbenut blijven. De 1 miljoen vierkante meter die het kabinet er aan toe wil voegen, zullen geen stimulans zijn voor kantorenmarkt.