Categoriearchief: Maakbaarheid

De onderbuik regeert de hersenen.

Onderbuik Het onderbuikgevoel staat bekend als zwartgallig sentiment. Mensen die de onderbuik laten spreken, worden ervan beschuldigd niet zinnig na te denken. Ze zouden zich door negatieve emoties laten leiden en aan rationele feiten lak hebben. Onderbuiksprekers zijn bange mensen. Voor dat laatste lijkt nu wetenschappelijk bewijs gevonden te zijn.

Wetenschappers uit Zweden en Singapore hebben ontdekt dat als de
darmflora verandert, het gedrag ook verandert. Het werpt nieuw licht op de invloed van de bacteriën, die in onze onderbuik huishouden.
Het is al langer bekend dat de darmbacteriën een rol spelen auto-immuun ziektes, bij autisme en bij stress en angstsymptonen. Dat wil zeggen: onderzoek toonde aan dat bij deze kwalen specifieke bacteriën aanwezig bleken in het darmstelsel.
Het nieuwe onderzoek richtte zich op de invloed van de bacteriën op de ontwikkeling van de hersenen en het leverde opmerkelijke resultaten.

De wetenschappers kweekten muizen met bacterievrije darmen en vergeleken hun gedrag en hersenontwikkeling, met die van gewone muizen. En wat bleek? De muizen met een “lege” onderbuik waren actiever en bovendien beduidend minder gevoelig voor angst dan hun gewone soortgenoten.
Het is dat we niet zonder darmbacteriën kunnen, maar je zou zeggen: weg met die troep. Zonder al dat leven in de onderbuik, zouden we een stuk gelukkiger kunnen worden.

Nou niet meteen je darmen spoelen, want darmbacteriën lijken alleen in je allerjongste jaren invloed te hebben op de ontwikkeling van je hersenen. De wetenschappers waren nieuwsgierig of een volwassen, bacterievrije muis veranderingen zou tonen, nadat ze wat bacteriën in de darmen van het diertje aanbrachten. Resultaat? Geen noemenswaardige veranderingen in het gedrag. Maar deden ze dat bij erg jonge bacterievrije muizen, dan veranderde hun actieve en angstvrije gedrag wel.
Die eerste levensjaren zijn dus misschien nog crucialer, dan sommige ontwikkelingspsychologen stellen.

Een levendige onderbuik hebben we allemaal. Het zou pure discriminatie zijn alleen de darmflora uit chagrijnige angsthazen te zetten. De ontdekking van de wetenschappers zal hopelijk positieve gevolgen hebben voor de aanpak van serieuze ziektes. Het maatschappelijk onderbuikgevoel zullen we toch echt op een andere manier moeten aanpakken.

Dit artikel kwam tot stand na lezing van
dit artikel op Noorderlicht. Een beschrijving van het onderzoek is te lezen op scientificamerican.com (engelstalig).

We gaan gekken niet omhelzen.

Hug a clown Idioten moet je niet omhelzen. Je moet ze melden. Ingrijpen is nodig, met al die loslopende gekken. Een meldpunt voor familie en kennissen van rondlopende tikkende tijdbommen. Een keiharde maatregel om herhaling te voorkomen van het drama in Alphen aan de Rijn?

Het voorstel komt van PvdA-Kamerlid Lea Bouwmeester. Ze zou hebben gezegd: ‘Het is niet dat we ze willen omhelzen, er moet worden ingegrepen’. De
Telegraaf en het Algemeen Dagblad plaatsen dat tenminste als zijnde een citaat van het Kamerlid.
Op de PvdA-website staat het iets anders: ‘Iemand die zich vreemd of verward gedraagt, verdient aandacht en steun’. Het Kamerlid doelt op situaties waar familie of kennissen hulp vragen van politie of hulpverlening, mar te vaak horen dat er eerst iets ergs moet gebeuren voor men kan ingrijpen. Het meldpunt is bedoeld om die gevallen bekend te maken. Eén herkenbaar meldpunt, in plaats van de vele ‘noodlijntjes’ die er zouden bestaan.

Het is goed bedoeld van het Kamerlid, maar het riekt toch naar een wat populistisch initiatief, in de naweeën van het Alphense drama. Er is namelijk één herkenbaar meldpunt en dat is 112. Het klopt wel dat ongeruste familie, kennissen en zelfs hulpverleners te horen krijgen dat er niet kan worden ingegrepen, omdat er (nog) niets onwettelijks is gebeurd. Een mededeling die meestal volgt, nadat de politie poolshoogte heeft genomen.
En ja, dan gebeurt er dus even niets en in een aantal gevallen loopt het wat later toch ernstig uit de hand. Ernstig wil zeggen dat verwarde mannen hun huis in de fik dreigen te steken, van daken schreeuwen, in het water springen, zelf 112 bellen en dreigementen uiten of naakt over straat gaan wandelen.

Het is niet niks. Er zijn heel wat verwarde mensen die op extreme wijze om de aandacht en steun vragen, waar het Kamerlid op doelt. Dit jaar zijn verwarde mensen tot nu toe al verantwoordelijk voor 10 doden en 29 gewonden. Dat is inclusief de slachtpartij in Alphen en inclusief sommige daders, zoals de man die zich op de Dam in brand stak. Zouden familie en kennissen geweten hebben van de plannen en radeloos op zoek zijn geweest naar zo’n meldpunt of niet op het idee zijn gekomen 112 te bellen? Ik denk het niet.

In de meeste gevallen is de politie snel ter plaatse en weet men erger te voorkomen. Zodra de politie wel in actie moet komen zijn de media er als de kippen bij en zo kunnen we weten dat er dit jaar 44 incidenten met verwarde mensen zijn geweest. Dat is veel, vergeleken bij wat er aan incidenten in 2010 te vinden valt. Toen zouden er 57 zijn geweest, met de Damschreeuwer, de waxinelichtgooier en de ruitenvernieler bij Paleis Noordeinde als ‘beroemdste’ idioten.
Een overzicht van al die verwardheid vind je in dit exceldocument (update tot en met vandaag), gebaseerd op wat er al ‘googlend’ was te vinden.

Zoals ik op 10 april hier schreef, zijn deze aantallen niets vergeleken bij het aantal mensen dat lijdt aan psychische stoornissen die tot agressie kunnen leiden.
Ongeveer 100.000 mensen zijn schizofreen, nog eens 100.000 mensen zijn borderliners en 500.000 mensen zouden een antisociale persoonlijkheidsstoornis hebben. Dat zijn cijfers uitsluitend gemeten over de bevolking tot 65 jaar en dat betekent dat zo’n 4 procent van de bevolking aan deze ziektes lijden.

Zijn dat 700.000 tikkende tijdbommen? Niet dus. En is een speciaal meldpunt nodig voor de 0,01 procent waar het wel mis gaat? Ook niet. Er is ongetwijfeld wat te verbeteren in de aanpak van verwarde mensen, die dreigen te ontsporen. Maar dat zit niet in politiek goedkoop scorend meldpunt. Dat moet ver daarvoor zitten.

De prikklok moet bijgesteld worden.

Haast Het gedoe met winter- en zomertijd is bedoeld om ons met een zonnig humeurtje aan het werk te houden. Dat humeur wordt echter flink verpest, omdat werktijden teveel samenvallen. Daarom komt de SER morgen met een advies, om de maatschappelijke dienstverlening beter af te stemmen op de werktijden van de hardwerkende Nederlander. De SER wil een slimmere organisatie van de tijd en plaats van arbeid en dienstverlening.

Zowel de bedrijven als de werknemers moeten afstemmen op de dienstverlening en die moet zich ook wat aanpassen aan de tijden van noeste arbeid. Zo zouden gemeentelijke loketten minimaal één avond in de week open moeten zijn. Dat advies komt juist in een tijd dat veel loketten worden gesloten, omdat er ambtenaren worden wegbezuinigd.
Ook bij tal van dienstverlenende organisaties moet het werk met minder mensen worden gedaan. Het zal dus lastig zijn een advies op ieders maat op te stellen.

Het lijkt wat vreemd dat werkende mensen te weinig tijd hebben, om privé hun zaakjes te regelen. Er wordt steeds minder gewerkt. Nederland hoort,
volgens de OESO, bij de landen waar de mensen het laagste aantal arbeidsuren per dag kennen. De werkweek wordt ook steeds korter, meldt Elsevier. Onder andere omdat meer mensen part-time zijn gaan werken.
Maar ze hebben het wel drukker gekregen. Met allerlei hobby’s en vrijwilligerswerk. Juist in tijden van crisis, blijken mensen meer vrijwilligerswerk te willen doen.

Die crisis zorgt er ook voor dat de groei van de beroepsbevolking er wel een beetje uit is. In drie jaar tijd is die groei afgenomen van 0,26 naar 0,03 procent. Ook al beweert het kabinet voor meer banen te zorgen, voorlopig worden er alleen maar
banen wegbezuinigd. Dat is dan misschien van korte duur, maar het werkzaam deel der bevolking schommelt al jaren rond de 50 procent op de totale bevolking en er heerst de vrees dat de vergrijzing dat wat lager zal maken.

Het probleem zit hem dus niet in de weinige tijd die werkende mensen zouden hebben, maar in het gegeven dat veel werk tegelijkertijd plaatsvindt of op niet bij elkaar passende tijden. Iemand die van 9 tot 5 werkt, vindt na vijf uur menig loket gesloten of moet zich rothaasten om binnen een uur tijd de medicijnen voor de snotverkouden kinderen op te halen.
Wie vooral ’s avonds werkt, wil graag eerst uitslapen, voor hij of zij het paspoort gaat verlengen. Een horecamedewerker komt dan net bij het loket als die dichtgaat wegens de lunchpauze en daarna is er amper tijd meer, omdat de horecagelegenheid om twee uur open moet.

Wordt het niet eens tijd voor een 24-uurs economie, waar alles op elke gewenste tijd verkrijgbaar is?

Kunst brainstorm.

Dali Denken is al een hele kunst, nu mag je ook nadenken over kunst. En dan niet piekeren over bezuinigingen, maar over de kansen die de crisis ook schijnt te bieden.

Vanaf morgen kun je jouw ideeën kwijt over vernieuwingen in de kunstwereld. Kan cultuur blijven bloeien bij een nieuw soort financiering? Geen subsidies maar, mecanaten? En moeten de kunsten niet op een andere manier in de markt worden gezet? Hoe blijven kunst en cultuur de creatieve motor van het land, vragen de initiatiefnemers van KoersKunst zich af (meer
in De Volkskrant).

Om antwoorden te vinden, wordt er een landelijke brainstorm opgezet. Iedereen mag zijn ideeën spuien. De besten worden vanaf 8 april on-line gezet op
KoersKunst.nl.
Het blijkt een initiatief van Johan Idema, adviseur van culturele instellingen bij Lagroup, een adviesbureau voor de vrije tijds- en cultuursector. De Volkskrant en de Avro verzorgen de media-aandacht. En natuurlijk wordt het niet uit de rijkskas gesubsidieerd, maar dragen drie fondsen bij in de kosten.

Het hele concept lijkt vooral te moeten gaan over hoe je meer publiek naar een symfonieorkest, een museum of een theater krijgt. Bijvoorbeeld door het publiek een van de violen te laten adopteren, met een direct twitterlijntje naar de bespeler ervan. Of beeldhouwers die hun atelier openstellen door er een webcam in te hangen, zodat je ze elk gewenst moment kan volgen. Het liefst met de mogelijkheid een ideetje aan te dragen hoe de kunstenaar zijn beeld kan vernieuwen. Zoiets.

Zou het ook mogen gaan over hoe kunst vooral vrij blijft? Of over meer geld naar vernieuwende kunst?

Weldadigheid wordt werelderfgoed.

Veenhuizen Het heeft het kabinet behaagt de tuigdorpen voor te dragen voor de lijst van Werelderfgoederen. Waarmee weldadigheid wordt weggezet als museumstuk. Het gaat, onder andere, om pittoreske huisjes, opgetuigd met spreuken als ‘Werken is leven’, ‘Hou en trouw’ en ‘Helpt elkander’.

Bestaan die dan? Jazeker, in Veenhuizen bijvoorbeeld. Overblijfselen van de
Maatschappij van Weldadigheid. Een 19e eeuwse club die met hulp van rijksoverheid grond kocht in Drenthe, met de bedoeling arme stadsgezinnen aan den landarbeid te krijgen. Het hoger doel was het stichten van een vreugdevolle arbeidsmoraal in de koppies van de sloebers. Dat werd een proefkolonie genoemd. Ook werd er een strafkolonie gebouwd voor de bedelaars en landlopers, waar ook de versbakken kolonisten mochten verblijven, als ze de wet overtraden. De toenmalige comazuipers en kroegvechters konden rekenen op een verblijf in de strafkolonie.

De club bestaat al lang niet meer, de huisjes, delen van de strafkampen en stukjes landgoed nog wel. Deze relikwieën van weldadigheid dreigen te verpauperen, als ze niet goed onderhouden worden en dat wil het kabinet natuurlijk niet. Als het lukt zulks op de lijst van Werelderfgoederen van de Unesco te krijgen, dan verhoogt het de status. “De voordracht is een steun in de rug voor de verdere gebiedsontwikkeling van Frederiksoord en Veenhuizen”,
juichen de burgemeesters van de voormalige tuigdorpen.

Gisteren werd de Tweede Kamer gisteren op de hoogte gesteld
van de nominatie. Naast architectonische hoogstandjes als de Van Nellefabriek in Rotterdam en het Teylersgebouw in Haarlem, historische trots als de Nieuwe Hollandse Waterlinie, wordt er ook heel wat koloniaals voorgedragen. Het eiland Saba, het Plantagesysteem West Curaçao en de nederzettingen Veenhuizen, Frederiksoord en Wilhelminaoord van de Koloniën van Weldadigheid in Drenthe.

Nu moet het kabinet alleen nog alle belanghebbenden rond de tafel zien te krijgen, om over de bijkomende kosten te praten. Het zal iedereen bekend zijn dat de rijksoverheid niet in de weldadige positie verkeert, Neerlands stichtelijke historie met al teveel staatsteun overeind te houden. Maar in
de brief aan de Kamer (pdf!) zet de verantwoordelijke staatssecretaris, Halbe Zijlstra, de deur op een kier. Samen met de eigenaren van het erfgoed zal hij nagaan of aanvulling van de financiën nodig zijn. Na dat overleg zal het Rijk een instandhoudingregime vastleggen.

Een paar regels later smijt hij dan de deur met een klap dicht. Hij heeft “alle vertrouwen in een goed verloop van deze afstemming met de medeoverheden en eigenaren”. De betrokken bestuurders (gemeenten, provincies) hebben al “uitgesproken een plaats op de Werelderfgoedlijst te ambiëren en de verantwoordelijkheid te willen nemen de erfgoederen in stand te houden”.
Die slotzin betekent natuurlijk dat de lokale overheid zelf maar moet zien hoe het allemaal wordt bekostigd. Op het Rijk hoeft men niet te rekenen, want die gaat flink korten op de lokale overheden.

De gedoogpartner van het kabinet zal ook niet blij zijn als het Rijk er wel geld in zou steken, tenzij het erfgoed beschikbaar komt als hedendaagse tuigdorpen. De VVD en het CDA hebben wat tegen dat idee, en dat hadden de christelijke partijen in de 19e eeuw ook, zij het om andere redenen. De christenbroeders zagen niets in de Maatschappij van Weldadigheid, omdat deze niet religieus was.
De VVD is natuurlijk om de bekende financiële redenen tegen.

Maar CDA en VVD zijn nu dus wel voor het in stand houden van de oude tuigdorpen. Dat kan met recht symboolpolitiek met diepgang worden genoemd. Ze moeten er niet aan denken dat bordjes met ‘Hou en trouw’ en ‘Werken is leven’ wegroesten. Veenhuizen als symbool van dat prachtige land, dat we terugkrijgen.

Weet Rutte wel wat werk is?

Werkeloosheid ‘Het was een korte ministerraad. Dat was ook zo gepland, omdat we vanmiddag bij elkaar komen (…) om met de ministers en de staatssecretarissen eens even stil te staan. (…). En ook even om in de relatieve rust van geen agenda even vooruit kijken naar het komende jaar. (…) We hebben beloofd om Nederland sterker uit de crisis te laten komen (…) in de kern samen te vatten als 'minder overheid, meer banen'.

Korte vergadering, even stilstaan, relatieve rust, zo omschreef MP Rutte de noeste arbeid van het kabinet, op 1 april de persconferentie na
de ministerraad. De altijd goedlachse premier heeft 1 april natuurlijk aangegrepen, om ook eens een grap uit te halen. Dat wil zeggen: minder overheid, daar kun je wel op rekenen. Meer banen? Dat is dan de grap. Want meer banen, mag opgevat worden als meer werk, dus minder werkeloosheid. Dat zal niet hetzelfde blijken de komende jaren. Een greep uit het nieuws van de laatste tijd.

Het CBS zag de werkloosheid toenemen. In 2010 daalde die wel, maar was nog altijd hoger dan in 2009. Die daling zette in januari nog even door, maar in februari begon de werkloosheid weer te stijgen en zijn er 400.000 werklozen geturfd.
Ondertussen worden er nog steeds mensen ontslagen, omdat bedrijven nog steeds de gevolgen van de crisis ondervinden. Het gaat meestal om kleine aantallen. Een betonfabriek die 17 mensen ontslaat, een machinefabriek die er 11 loost of een bedrijf die medische apparatuur maakt, die er 14 aan de dijk zet.
En natuurlijk zijn er ook nog ziekenhuizen die in problemen zijn en hier en daar 100 banen geschrapt moeten worden.

Met dat begrip banen moeten we even oppassen. Meestal wordt bedoeld: full-time banen. Die worden niet altijd door evenveel mensen bezet. De Haagse bibliotheek sluit filialen en
ontslaat 40 mensen, die 26 voltijdsbanen uitvoeren. Laten we er even vanuit gaan dat in de volgende voorbeelden een baan hetzelfde is al één werknemer. Dan krijgen we een beetje een beeld van de werkloosheid, die door de bezuinigingen veroorzaakt zal worden.

Bij de UWV moeten minstens
5000 banen weg. De gemeente Utrecht gaat 600 ambtenaren eruit gooien. De gemeente Den Haag gaat veel voortvarende te werk: 1000 banen minder in de ambtenarij. Den Bosch doet het kalm aan en schrapt 78 banen.
In het passend onderwijs verwacht men een verlies van
9000 banen. Een school in Den Haag moet nu al 80 leraren ontslaan. Bij de Rotterdamse Roteb vliegen er 200 gehandicapte medewerkers uit. Bij een Noord-Hollandse thuiszorgorganisatie is er een ontslagaanvrage voor 638 medewerkers in voorbereiding. In Den Helder komen 5 zwembadleraren op een droogje te staan.

Voeg al die mensen toe aan de werkloosheidscijfers van februari en we komen op 515.783 werklozen. In 2010 waren dat er nog 426.000 (in 2009: 377.000; in 2008: 300.000). En dan is dit gebaseerd op slechts een greep uit de aangekondigde bezuinigingsplannen van lokale overheden en organisaties.
Geen nood. Minister De Jager zei in februari dat het ontslag van al die ambtenaren een zege is voor de economie. Niet alleen een zuinige overheid draagt daar aan bij, maar wat dacht je van al die “goed opgeleide en waardevolle arbeidskrachten” die beschikbaar komen op de markt?
Dat is een al even leuke grap, als die van Rutte’s 1 aprilmop. Want dat werkt alleen als bedrijven en organisaties ophouden mensen te ontslaan.

Ik geloof niet dat Rutte weet wat werk is. Tenzij hij van bedrog werk maakt. Het kan nooit ‘meer banen’ zijn.

Eigen bijdrage tegen bezuinigingen.

Begrip De koopkracht is gedaald en toch hebben we iets meer uitgegeven, zegt het CBS. Mooi, zal Rutte denken, er is dus geen enkele reden op de bezuinigingen terug te komen.

Dan kunnen we twee dingen doen. De straat op en zeggen: rot op met je bezuinigingen. Het gaat alweer wat beter, dus handen af van onze bieb, zwembad, muziekvereniging en personeel. De laatste update van
Rutte’s Onrust, laat zien dat per vandaag 70 procent van alle maatschappelijke onrust uit acties tegen de bezuinigingen bestaat. Vorig jaar was dat nog maar 47 procent. In de update van de onrustmonitor een overzicht van alle acties (exceldocument!).

Je kan ook zeggen: we zijn er nog niet, Rutte heeft groot gelijk. En het toch jammer vinden dat je kind niet meer naar schoolzwemmen kan. Of het
gehandicapte personeel in je bedrijfskantine wordt ontslagen. Wat dan? Laat ik even een maf voorstel doen. De eigen bijdrage ter voorkoming van bezuinigingen.

Als iedereen eenmalig een eigen bijdrage doneert, kunnen de 18 miljard aan geplande bezuinigingen in een klap van tafel.
Hoe hoger het inkomen, hoe hoger de bijdrage natuurlijk. We halen even de verdeling van inkomensklasse erbij (CBS). De mensen met een inkomen tot 16 duizend euro sparen we. De mensen die tussen de 16 en 18 duizend euro aan persoonlijk inkomen hebben, betalen een eigen bijdrage van 50 euro. Dan gaat het oplopen. De miljonairs betalen een eenmalige bijdrage van 25.700 euro.
Wat levert dat op? Iets meer dan die 18 miljard! Kijk maar in dit exceldocumentje.

Zo kunnen we weer vier jaar vooruit, zonder bezuinigingen op onderwijs, cultuur, sport, defensie. Eén nadeel. Rutte zal zeggen: bedankt voor het bergrip en kan rustig blijven zitten. Maar goed, ongeveer de helft van de kiezers vindt dat best. We hebben dan weer wel tijd voor leuke dingen en hoeven niet de straat op om onze verworvenheden te redden.

Ontmantelbaarheid.

Ontmanteling Er wordt heel wat troep gemaakt. En dat moet weer opgeruimd worden. Dat gaat zomaar niet. Heel wat spul moet eerst uit elkaar worden gehaald. Mobieltjes, pc’s, wasmachines, noem maar op. Ze worden niet alleen uit elkaar gehaald, omdat er nog (her)bruikbaar spul in zit. De schadelijke elementen moeten ook verwijderd worden, om op zo milieuveilige manier mogelijk vernietigd te worden.

Alle maakbaarheid heeft op een bepaald moment zijn beste tijd wel gehad. Huizen worden gesloopt, auto’s gaan de shredder in en zelfs minder tastbare zaken worden afgebouwd. Afbouwen is een ongelukkige term. Het betekent niet het vervolmaken van iets, maar het ontmantelen van zaken. Dat is lang niet altijd eenvoudig en kan soms een aardig tijdje duren.

De kerncentrales in Japan zijn zo’n troep geworden, dat er niets anders overblijft dan ze
te ontmantelen. Normaal gesproken wordt een kerncentrale ontmanteld als de productieve levensduur er op zit. Zonder ongelukken is een kerncentrale maximaal zestig jaar bruikbaar. De ontmanteling gaat zeker veertig jaar duren. Het opgeslagen afval heeft nog duizenden jaren nodig, voor het een stralingsniveau bereikt van natuurlijk uranium. Kortom: van kernenergie kan je echt heel lang je lol op hebben.

In 1968 kreeg men in de
kerncentrale van Dodewaard de eerste kettingreactie voor elkaar. In 1997 werd, na 28 jaar productie, de boel stilgelegd. In 2003 werd de laatste splijtsof afgevoerd en in 2005 ging de 40-jarige wachttijd in. Die wachttijd is nodig om de nog aanwezige radioactiviteit af te laten nemen, zodat ook de laatste steen veilig gesloopt kan worden. Hoe langer een kerncentrale actief is geweest, hoe langer ook de totale ontmanteling zal duren, omdat de centrale veel radioactiever achterblijft dan een centrale met een korte activiteit. Van Dodewaard zijn we pas in 2045 af.

Afijn, dat kost een klap geld, want de zaak moet al de jaren wel worden beveiligd, gecontroleerd en onderhouden. Reken maar dat u deze ‘verwijderingsbijdrage’ net zo hard zelf betaalt, als die van uw overjarige wasmachine. Het is alleen een paar tientjes meer, dus wordt dat ‘gemeenschappelijk’ betaald. Via de energienota’s en de belastingen.
Als u een niet één, maar twee wasmachines wil, betaalt u aankoop en verwijderingsbijdrage helemaal zelf. Tenzij u uw buurman zo gek heeft gekregen mee te dokken. Een tweede kerncentrale staat niet op ieders verlanglijstje, maar volgens goed democratische principes betaalt hier wel iedereen aan mee.

Het gerucht gaat dat er zoveel fraais wordt geproduceerd, omdat de consument er om vraagt. Dat geldt voor de wasmachine en ook voor de kerncentrale. Energiebehoefte, nietwaar?
Maar denkt u wel eens naar over de ontmantelbaarheid van uw spulletjes en behoeften? Neem dan in uw overwegingen mee dat u sneller van uw fiets af bent dan van een kerncentrale.

De Gouden Eeuw van Rutte?

wereldpuzzel Het zal je maar gebeuren. Je staat ambitieus te trappelen om dit prachtige land terug te geven aan haar burgers, komt de rest van de wereld ineens binnendenderen. Dat kun je gerust een uitdaging noemen. Hier ligt immers een kans om Nederland weer een nieuwe Gouden Eeuw in te loodsen. Wat zal Mark Rutte van deze ingewikkelde puzzel maken?

Rutte’s voorganger, Balkenende, had wel wat met die Gouden Eeuw. Hij miste hier die roemruchte VOC-mentaliteit. Een combinatie van economische expansiedrift en slavendrijverij. Nederland was niet meer dan een republiek van
zeven samenwerkende provincies, maar telde wel mee op het wereldtoneel. Nu hebben we vijf provincies meer, zijn we al lang geen republiek meer en de rol op het wereldtoneel bestaat vooral uit politieke volgzaamheid, die Balkenende zijn kop heeft gekost.

De gevolgen van de kredietcrisis en het gemor van het gepeupel, denkt met onder andere te bestrijden met bestuurlijke veranderingen. De monarchie wordt er niet helemaal uitgegooid, maar de macht van het koningshuis wordt wel beperkt. Dat is althans de wens van een aantal politieke partijen. Terug naar een republiek zit er op korte termijn niet in, terug naar zeven provinciën wel. De VVD is voorstander van één Randstadprovincie en fusies van de andere provincies. Ook een manier om de overheid af te slanken. Overigens: D66 wil naar vier landsdelen, GroenLinks naar zeven.

Mark Rutte krijgt echter niet de tijd om in alle rust het land te hervormen. Eerst moet ook hij zich afvragen hoe hij Libië terug kan geven aan de Libiërs en of hij Nederland wel een Gouden Eeuw kan bezorgen zonder kernenergie. De rampzalige toestanden in Japan en de Noord-Afrikaanse en Arabische landen, leiden de premier maar af van de crisis- en herstelplannen, waarmee hij Nederland weer groot denkt te maken.

Nederland is niet alleen op de wereld. Elke premier zag zijn binnenlandse agenda wel doorkruist door buitenlandse perikelen. Standpunten, initiatieven en acties wisselden per coalitie. Vlak na de Tweede Wereldoorlog moest het land ook opgebouwd worden, maar tegelijkertijd wilde Soekarno in Indonesië, het Nederlandse juk van zich afschudden. In die tijd dacht de Nederlandse regering ook met
politie-missies de verworvenheden van de VOC-mentaliteit te behouden. De internationale gemeenschap corrigeerde de Nederlanders en Indonesië moest terug gegeven worden aan de Indonesiërs.

Dat had nog rechtstreeks met Nederland zelf te maken. De rol die Nederland speelde op het altijd onrustige wereldtoneel, heeft onder elk kabinet wel gevolgen gehad. Denk aan de
oliecrisis in 1973, toen landen als Saoedi-Arabië, Koeweit, Algerije en Libië de olie-export staakten als antwoord op het pro-Israëlische standpunt in de Jom Kipoeroorlog. De Vietnamoorlog leidde tot onrust op straat, waar een ‘bevriend staatshoofd’ tot moordenaar werd uitgeroepen. Verser in het geheugen liggen Kosovo, Bosnië en Afghanistan.
Als het geen oorlogen of opstanden zijn, dan is er wel een kerncentrale die tot nadenken stemt. De ramp in Tsjernobyl leidde hier tot een graasverbod in de noordelijke provincies en mocht er tijdelijk geen bladgroente worden verkocht.

Ga er maar aan staan als premier van Nederland. Waar kan een klein land dan nog groot in zijn? Misschien door eens een andere koers te volgen? Bijvoorbeeld door eigen voorwaarden te verbinden aan de acties tegen Gadaffi. Militaire steun zou onlosmakelijk gepaard kunnen gaan met humanitaire steun. Aan de Libische vluchtelingen, aan alle Libiërs die op de een of andere manier nu slachtoffer worden van de situatie.
En wat de kernenergie betreft: zet de plannen voor de nieuwe kerncentrale maar even in kast. Eerst afkoelen voor die nieuwe centrale in verhitte debatten moet worden verdedigd. Als we al een Gouden Eeuw willen, dan liever een Gouden Eeuw van net iets beter nadenken.

Crises-en rampenmanagement.

Rampenmanagement Stel dat Japan kerngezond is en in Borssele ontploft de kernreactor nadat Zeeland is overstroomd. Natuurlijk staat er een harde zuidwestenwind, dus de rest van Nederland loopt het risico radioactief besmet te raken. Wat zou Japan dan doen?
Stel dat Libië al jaren een vreedzame democratie is. Een voorbeeld voor velen. In Nederland is het echter tot barbarij gekomen en een of andere idioot zet het leger in, om demonstranten die genoeg van zijn dictatuur en barbarij hebben af te knallen. Wat zou Libië dan doen?

Een omgekeerde werkelijkheid. Even zo geschetst om proberen in te schatten of Japan en het denkbeeldige Libië dezelfde maatregelen zouden nemen, als Nederland nu in de hedendaagse werkelijkheid onderneemt.
Natuurlijk zouden Japan en Libië zich zeker zorgen maken over hun burgers die in Nederland werkzaam of met vakantie zijn. Nederland heeft wel mensen uit Libië weggehaald. De Nederlanders in Japan moeten vooralsnog zichzelf zien te redden.
De NOS publiceerde een brief van de Nederlandse ambassade in Japan, waarin wordt uitgelegd waarom de regering geen vliegtuigen stuurt om haar burgers weg te halen. De VS, China, Frankrijk en Groot-Brittannië doen dat wel. Nederland niet en adviseert haar burgers wel de rampgebieden te verlaten. Wie terug naar Nederland wil, moet die reis zelf organiseren. “Het is lastig”, stelt de ambassade, “maar het is wel te doen”.

Als bezorgde burger denk ik dan meteen: waarom niet? Vlieg erheen met hulpgoederen. Vlieg terug met wie daar weg wil. Blijkbaar kan dat, want andere landen doen dat wel. Er is geen no-fly zone, hoewel het me raadzaam lijkt niet over de verongelukte kerncentrales te vliegen.
Oh ja, die no-fly zone. Vanavond zal er in de VN Veiligheidsraad gestemd worden over een no-fly zone boven Libië. Als dat al een afdoende middel is om Gadaffi’s slachting van zijn eigen burgers te voorkomen, dan is het wel veel te laat. Van de Europese landen zijn alleen Frankrijk en Groot-Brittannië voor deze maatregel. Nederland sluit zich aan bij de landen die menen dat sancties Gaddafi wel van zijn idiotie af zullen helpen.

De Verenigde Naties aanvaardden in 2005 de “RtoP”, (responsibility to protect). Daarin werd afgesproken dat elk land de plicht heeft haar burgers te beschermen tegen genocide, oorlogsmisdaden, etnische zuiveringen en misdaden tegen de menselijkheid. Als een land daartoe niet in staat is, dan heeft de internationale gemeenschap de plicht dat land daarbij te helpen. Als een land moedwillig haar burgers niet beschermt, dan dient de internationale gemeenschap op te treden. Om te beginnen op diplomatiek niveau en als uiterste middel militaire interventie.

Met andere woorden, niet elk individueel land, maar de hele wereld heeft de verantwoordelijkheid burgers te beschermen tegen geweld en oorlogsmisdaden. Als een enkel land daarin faalt, dan grijpen de andere landen in.
Van zo’n VN-verklaring komt in de praktijk weinig terecht. Diplomatieke druk helpt alleen als een land daar gevoelig voor is. Aan militaire interventie maakt met alleen de handen vuil als er al massa’s slachtingen hebben plaatsgevonden of types als George W. Bush zijn bondgenoten op sleeptouw weet te nemen.

Als bezorgde burger denk ik ook: alsjeblieft geen militaire ingrepen. Dat heeft in de geschiedenis evenzeer tot ellende geleid en lang niet altijd echt geholpen. Dus fantaseer ik er op los en denk: bij natuurrampen gaat de internationale gemeenschap meestal wat sneller tot actie over. Dat heet dan humanitaire hulp. Japan kan daar zeker op rekenen.
Kan grootschalige en internationale humanitaire hulp een middel zijn om de burgers in Libië te redden? Niks no-fly zone, erheen vliegen en om de Libische luchtmacht in verwarring te brengen, bedreigde burgers weg te halen en hulpgoederen droppen voor de ‘opstandelingen’.

Maar ik ben geen geniale crisis- en rampendeskundige. Zowel voor de situatie in Japan als in Libië hoop je dan dat de allerknapste koppen ter wereld een oplossing kunnen bedenken. Zolang die er niet is, moet er wel wat gebeuren. Waarom de Nederlandse regering dan weer de afwachtende en volgzame houding aanneemt, begrijp in niet. Of zou dat zijn omdat dit kabinet geen hoge pet opheeft van haar eigen crisis- en managementvaardigheden?