Tag archieven: AWBZ

Helpers weg, volgende ronde!

helperWie had gedacht dat in zo’n snel tempo vroeger alles beter zou worden? Normaal gesproken gaat daar minstens een generatie overheen, maar Rutte I krijgt het in een paar maanden voor elkaar. Nu al kijken we met weemoed naar wat we vandaag nog hebben, in de wetenschap dat we het morgen kwijt zullen zijn.

Zijn we zo verwend dat we niet eens meer weten hoeveel beter het lang geleden was? De gouden tijden waarin we oma tot haar dood toe thuis verzorgden. De tijden waarin ongelukkige Japie, getroffen door polio, opgevangen werd door de enige hulpverlener in de wijde omgeving, oom agent, als hij weer eens met die malle beentjes van hem ergens in was blijven hangen.
De tijd waarin de dokter bij een hoestaanval van opa, een veel beproefd recept voorschreef: we kijken het nog even aan. Een maand later, op de begrafenis, was de dokter een hele steun, toen hij troostend sprak: dat is weer een hele zorg minder.

We waren niet rijk.. We hadden niet eens televisie. Maar de zorg was goed geregeld. De bijstand bestond uit burenhulp. Psychiatrische hulp kreeg je van een wijze oom: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. In tijden van nood had je persoonsgebonden budgetten in de vorm van voedselbonnen.
Veel meer kon de overheid ook niet voor ons doen. De overheid had het al druk genoeg met de werkverschaffing. Hele bossen legden we aan, complete kanalen groeven we uit. Dat was een goed idee van de overheid, anders zou de verstrekking van voedselbonnen veel te duur zijn geworden. Het versterkte ook de saamhorigheid in de samenleving. Je zag werkloze ingenieurs naast even werkloze fabrieksarbeiders de spades hanteren en elkaar voorzien van begeleidende ondersteuning. De ingenieur wist hoe je onder welke hoek je de spade het beste in de grond kon steken, de arbeider wist hoe je de greep moest vasthouden om blaren te voorkomen.

Het moeten die gouden tijden zijn, die Rutte I voor ogen heeft om dit prachtige land weer terug te geven aan de hardwerkende burgers. Maar dan ook alleen aan dat ijverige deel van het volk. Op één uitzondering na: de hardwerkende hulpverleners. Ze doen natuurlijk puik werk, waarvoor dank, maar het heeft helaas de verkeerde effecten. Dat werkt zo (beknopte weergave van een liberale economie): op de markt van vraag en aanbod, is het pompen of verzuipen. Daartussen zit de aanzuigende werking. Geen probleem als dat leidt tot een groeiende verkoop van iPhones (hoeveel heeft u er al?), wel een probleem als de AWBZ en de pgb’s even succesvol zijn.

Als dat marktmechanisme onbedoelde effecten sorteert, dan schakelen we over van liberalisme naar communisme. Ofwel: hard staatsingrijpen. Vroeger, nog niet zo heel lang geleden, heette dat de vermaledijde bemoeienis van de linkse kerk. U ziet: vroeger was niet alles beter. Nu wordt staatsingrijpen  verkocht als ‘het land er weer bovenop helpen’.
De maatregelen zijn zo simpel, dat we ons wel voor de kop kunnen slaan, dat we er zelf niet op gekomen zijn. Minder mensen in de bijstand? Gewoon minder bijstand verstrekken. Minder dure hulpverlening? Gewoon minder geld in de AWBZ-ruif stoppen. Want dat prikkelt. Het prikkelt mensen die niet kunnen werken en daarom niet weten wat werken is. Het prikkelt ze uit de negatieve spiraal te treden. Mensen die al lang de handdoek in de ring hebben gegooid, omdat ze niet kunnen werken en waar geen werk voor is, denken ineens: ‘Hé, laat ik eens gaan werken’.

En Rutte I zei dat het goed was: helpers weg, volgende ronde!

Overhevelen.

Overhevelen Als het water tot de lippen komt, ga je natuurlijk overhevelen. Het water in de kelder pomp je de straat op. En dan maar hopen dat het riool jouw overlast aan kan. Overhevelen is een techniek, die bij noodgevallen een oplossing kan zijn.

In het beleidsjargon van de het kabinet kom je de term steeds vaker tegen. Minister Rosenthal mocht afgelopen vrijdag uit de ministerraad klappen, omdat Rutte, Verhagen en Van Opstelten er vandoor waren. Met trots meldde hij dat het kabinet weer wat overlast had overgeheveld.
Revalidatie voor ouderen wordt overgeheveld van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet. Het waarom is niet helemaal duidelijk. Althans, bij mij niet. Misschien kan iemand me helpen het te begrijpen.

In een
bijgaand persbericht staat dat de overheveling vanaf 2015 een besparing van € 50 miljoen per jaar zal opleveren en dat het winst oplevert voor de patiënt.
Het kabinet meent dat de patiënt er beter van wordt omdat de aansluiting tussen de behandeling in het ziekenhuis en de revalidatie soepeler zal verlopen, er ruimte ontstaat ruimte voor een gevarieerder zorgaanbod en de patiënt eerder naar huis kan, omdat het verpleeghuis dan zorg aan huis kan bieden.
De 50 miljoen besparing wordt gerealiseerd omdat zorgverzekeraars de revalidatiezorg voor ouderen kosteneffectief kunnen inkopen. Dat is, volgens het kabinet, nu in de AWBZ niet mogelijk.

En daar volg ik het niet meer. Als dat in de AWBZ niet mogelijk is, dan verander je toch die wet? De AWBZ is toch al een potje dat vanaf de invoering continu aan overheveling lijdt. Vorig jaar liet het CBS nog weten dat ondanks ingrijpende wijzigingen in de AWBZ de kosten
alsmaar bleven stijgen. En dat geldt niet alleen voor de AWBZ, maar ook voor de Zorgverzekeringswet. Dus wat heeft overheveling voor zin?

Dat heeft in de visie van het kabinet alleen zin als techniek om een bezuiniging door te voeren en de uitvoering daarvan op het bordje van een andere instantie of organisatie te leggen. Zo worden taken op gebied van de jeugdzorg en de sociale werkvoorziening overgeheveld naar de gemeenten en tegelijkertijd rond de 2 miljoen bezuinigd, volgens het
omstreden Bestuursakkoord.

Overheveling is versluierend taalgebruik voor bezuinigen. Dat strookt niet met de opvatting ambtelijk taalgebruik voor de burger helder en begrijpelijk te maken. Het ziet ernaar uit dat het met dit kabinet pompen of verzuipen is.

AWBZ zit in de lift

AWBZ zit in de lift Het gaat goed met de AWBZ. De uitgaven zijn de laatste tien jaar gestaag gestegen. Mooier kan het niet. Je hebt een voorziening en er wordt nog gebruik van gemaakt ook.

Ondertussen weten we dat dit niet de bedoeling is. De in 1968 ingevoerde AWBZ is een hoofdpijndossier. Dat wil zeggen: een alledaags hoofdpijntje lost u maar met wat aspirines op. Zit niet in het basispakket van de reguliere zorgverzekering en valt zeker niet onder bijzondere ziektekosten. Als we zo omgaan met elke andere kwaal, dan horen we nooit meer wat van dure zorgkosten en gaat ook de AWBZ niet failliet.

Het CBS meldde vandaag dat
de AWBZ-uitgaven in tien jaar tijd met bijna drie kwart zijn toegenomen en nu op ongeveer 1400 euro per hoofd van de bevolking neerkomen. De toename danken we aan de vergrijzing, een ruimer indicatiebeleid en de persoonsgebonden budgetten.
Opvallend genoeg zegt het CBS dat ondanks ingrijpende maatregelen om de kosten te bestrijden, de uitgaven toch blijven stijgen.

Na de invoering. in 1968, is
de AWBZ continu veranderd. Want de AWBZ bleek telkens te duur. Dat gold ook voor andere regelingen. De ZVW (zorgverzekeringswet) en aparte regelingen voor bijzondere groepen (o.a. GGZ, gehandicapten) bleken ook steeds duurder te worden. Al die jaren is er met de potjes geschoven en de AWBZ bleek het schaakbord waar de stellingen alsmaar verschoven zonder tot winst te komen. Tot op vandaag de dag wordt de AWBZ gereviseerd.

Kruiswerk erin, kruiswerk eruit, psychiatrie erin en er weer uit, thuiszorg erin, ook er weer uit. Indicatiestellingen aanscherpen en overbodige ballast als rollators, sta-op stoelen en ondersteunende begeleiding ook er uit. Zie ook
dit artikel uit 2008 op dit weblog waarin een overzichtje van de AWBZ-geschiedenis.
In dat artikel wordt gelinkt naar een pagina van de CVZ (College voor Zorgverzekeringen), die het overzicht destijds op de website had staan. De link is dood. Nergens op internet een levende en toegankelijk link te vinden naar de geschiedenis van de AWBZ. Jammer, maar begrijpelijk. Want het is natuurlijk ronduit beschamend dat het zo’n treurige geschiedenis is.

Er lag een fikse denkfout ten grondslag aan de AWBZ. Want wat zijn bijzondere ziektekosten? Die zijn er niet. Een eenmalige kwaal of een chronisch mankement, het zijn allebei ziekten. Als er tenminste artsen, verpleegkundigen, operaties en medicijnen aan te pas moeten komen. Zijn er tekortkomingen waar het hele medische circus niet bij nodig is, dan hoort dat niet onder zorgkosten te vallen. Daar moeten dan andere voorzieningen voor geregeld worden.

Dan nog zullen de kosten stijgen. Dat is het herhalende verhaal van de zorg. De AWBZ kan goedkoper, maar andere regelingen worden dan weer duurder (bijvoorbeeld de Wmo). Zoals ik al eerder heb betoogd: het gaat om een principiële keuze. Willen we nou wel of niet een kwalitatief goede zorg voor iedereen of niet?
Als we dat wel willen dan kost dat dus wat en zal het geld ergens anders vandaan moeten komen. Er circuleert aardig wat geld in de maatschappij dat aan overbodige luxe wordt gespendeerd. De overheid (wij dus) zou in die pot kunnen graaien om de zorg te financieren.

Uitgewrongen en er tussenuit.

Uitgewrongen en er tussenuit Even er tussenuit, want de vermoeidheid slaat flink toe. Heeft minder met de wat somber gekleurde dagen te maken, die bij mij altijd wel iets op het gemoed werken. Het heeft meer met de drukte van de laatste tijd te maken.

Op het werk opvang voor dak-en thuislozen, is het al wat langer een gekkenhuis. Letterlijk soms, gezien de gestaag groeiende aanloop van zogenaamd uitbehandelde, ex-psychiatrische patiënten. Maar ook omdat we in deze barre tijden in zijn geheel erg goed scoren wat bezoekers betreft. Begin dit jaar lag het gemiddelde aantal unieke bezoekers hier tussen de 90 en 100 per dag. Een dag begint hier om 8 uur ’s morgens en eindigt om 10 uur ’s avonds, als we de laatste bezoekers weer de straat opgooien.

Die dag is in twee diensten verdeeld. Een dag- en een avonddienst. De dagdiensten telden een gemiddeld bezoek dat tussen de 60 en hooguit 80 bezoekers lag. De avonddienst telde tussen de 40 en maximaal 60 bezoekers. Een deel ervan hadden we ’s morgens al geteld, vandaar dat het totale daggemiddelde rond de 90 tot 100 bleef hangen.

Maar al voor de zomer begin dat op te lopen. Gemiddeld twee nieuwe inschrijvingen per week en de dagdiensten tellen inmiddels consequent meer dan 100 bezoekers. Met pieken tot 140 aan toe. Het totale gemiddelde over de hele dag (tot 10 uur ’s avonds dus) ligt nu tussen de 120 en 130 unieke bezoekers per dag.

Een deel daarvan danken we aan de wijziging in de AWBZ, begin dit jaar. Daardoor zijn wat mensen eruit gebonjourd en weer in de Wmo (Wet maatschappelijke opvang) terecht gekomen. Dat zijn wij dus.
Verder zien we veel terugkomers. Mensen die we een half jaar of langer niet zagen. Ze zaten in een of ander programma, of in detentie of ze waren zelfs aan huisvesting en werk geholpen. De een na de ander komt terug. Wat gaat daar nou mis?

Het is mooi dat je in de kranten kan lezen dat er bijna geen daklozen meer op staat zijn. U begrijpt waar ze nu zitten: in de overvolle opvang.
In ieder geval voel ik me inmiddels een uitgewrongen dweil en heb behoefte aan wat rust. De komende week ga ik die dus nemen. Even een weekje vakantie.
De laptop gaat mee, want dat bloggen kan ik misschien niet laten Heb me voorgenomen dat ook te laten rusten, helemaal zeker ben ik daar niet van. Het bloggen is veel te leuk. Maar mocht u de komende dagen hier niets zien verschijnen, dan weet u waar het aan ligt.

Maandag 1 december wil ik hier in ieder geval weer fris en monter terug zijn.

Mantelzorg of dekmantel?

Mantelzorg of dekmantel? Morgen, op de dag van de mantelzorg, worden veel van de 1,6 mantelzorgers in het zonnetje worden gezet. Het “mantelzorgcompliment” zal hier en daar worden uitgereikt. De gelukkigen ontvangen 250 euro.
Staatssecretaris Bussemaker (VWS) zal ook de Nationale Mantelzorgprijs uitreiken. Die wordt toebedeeld aan een persoon of organisatie die mantelzorgers ondersteunt. De prijs: een kunstwerk en een oorkonde.

Mantelzorg begint een markt te worden. Eigen verantwoordelijkheid, zelfstandigheid, naastenliefde, allemaal dekmantels die de tekortkomingen van de zorg moeten verhullen. Het eerbetoon aan de mantelzorgers is een wel erg minimaal steuntje in de rug.
Voor alle duidelijkheid: ik heb niets tegen mantelzorgers. Zorgen voor elkaar is, neem ik aan, voor de meesten van ons volstrekt normaal. Als het nodig is, doen we het zo goed en zo lang als dat mogelijk is. Waar ik wel wat tegen heb is, onder de mantel der godsvrucht, ofwel die beruchte normen en waarden, van de zorg een markt voor vrijwilligerswerk te maken.

De meeste mantelzorg, en zeker dat stukje dat voor die beloning van € 250,- in aanmerking komt, is vaak heftig werk. Soms zelfs niet te doen zonder je baan op te zeggen. Het verlies aan inkomsten kun je dan wel uit het pgb (persoonsgebonden budget) halen, maar kom je na jaren zorg wel weer aan een baan?

De ruimte voor mantelzorg gaat kleiner worden,
denkt het SCP. In een in oktober verschenen rapport stelt het SCP dat “de beleidsdoelen 'meer en langer werken' en 'meer zelf zorgen voor zieke en gehandicapte verwanten' op gespannen voet met elkaar staan”. Ofwel: wie op zijn 60e al de zorg voor een erg zieke partner op zich neemt, heeft er dankzij de AOW-plannen zomaar twee zware jaren extra bij gekregen, als de partner lang genoeg doorleeft.
Het SCP stelt ook dat “er komen daardoor meer mantelzorgers met een geringere draagkracht en een grote draaglast”, omdat in de toekomst meer ouderen mantelzorg zullen verlenen.

In juni 2009 deed de
voorzitter van de SER een aantal suggesties om de mantelzorgers het wat makkelijker te maken. Onder andere door wettelijke regelingen op gebied van zorgverlof en arbeidsduurverkorting soepeler te hanteren voor mantelzorgers. Niet alleen wat duur betreft, ook wat de achteruitgang van inkomen.
Verder pleitte hij voor uitbreiding van de openingstijden van publieke diensten, om de combinatie van werk en zorg makkelijker te maken. Helaas vergat hij te vermelden dat in dat kader de voornemens to beperking van de koopzondagen ook wel naar de prullenbak kunnen (zie ook eerder artikel op dit weblog).

Een kunstwerk, een oorkonde en 250 euro? Als de staatssecretaris de mantelzorgers echt wil belonen, dan zou ze met substantiële wijzigingen in het kabinetsbeleid moeten komen.
Laten we ondertussen alle mantelzorgers sterkte toewensen.

Zorgwekkende keuzes

Zorgwekkende keuzes Zou de keuze van de Amerikaanse kiezer nog beïnvloed kunnen worden door het overlijden van Obama's oma? Zonder zijn grootmoeder staat-ie er tenslotte een stuk eenzamer voor en wie weet zal dat tot emphatische stemmen leiden.

Die oma was al een poosje ziek, maar uit geen enkel bericht kunnen we concluderen dat Obama's oma in erbarmelijke omstandigheden aan haar einde gekomen. Dat had wel gekund, als je de bedroevende staat van Amerika's gezondheidszorg in aanmerking neemt. Wel een wat misselijke streek om je stemmenwinst over de rug van je oma binnen te halen. Zo slecht stond Obama er nou ook weer niet voor. Maar ja, campagne voeren is ook een kwestie van keuzes maken.

De Nederlandse kiezers hebben in 2006 gekozen en dat heeft geresulteerd in aanslagen op onze gezondheidszorg. Sorry, dat formuleer ik verkeerd. Het moet zijn: … dat heeft geresulteerd in het redden van onze gezondheidszorg.

Die zorg is peperduur en willen we die voor de toekomst behouden dan zijn maatregelen nodig. Neem bijvoorbeeld het gesjoemel met de adequate aanpak van de AWBZ. Een bezuiniging van ruim 3,8 procent moet de expansief gestegen kosten binnen de perken houden.

Na veertig jaar zaken aan de AWBZ toevoegen, weer weghalen en weer toevoegen, is het nu tijd om er weer wat uit weg te halen.
Zo wordt de doelgroep beperkt. De AWBZ,
zegt VWS (ministerie van Volksgezondheid en Welzijn), hoort eigenlijk alleen gericht te zijn op de mensen “voor wie de AWBZ oorspronkelijk bedoeld is: mensen die door een stoornis of aandoening langdurig niet in staat zijn zelfstandig te leven. Dit zijn bijvoorbeeld dementerende ouderen, verstandelijk gehandicapten en ernstig psychiatrische patiënten”. Per 1 januari 2009 moeten mensen met lichte psychiatrische aandoeningen hun heil elders zoeken. Verder verdwijnt er wat zorg uit de AWBZ, die helemaal geen zorg is. Althans, volgens de opvattingen van dit kabinet.
Thuiszorg is er al uit en bepaalde hulpmiddelen en begeleiding gaat er per januari ook uit. Alles wat bijdraagt aan welzijn gaat uit de zorg. Huiswerkbegeleiding voor autisten, ondersteunende begeleiding van daklozen, de sta-op stoel voor stramme bejaarden, het is geen echte zorg. Weg ermee! (lees ook Geen zorg voor welzijn met daarin de geschiedenis van de AWBZ).
Dat soort zaken kunnen wel uit andere potjes worden gefinancierd. De WMO bijvoorbeeld. Zo had de SER dat geadviseerd.

Nu de plannen ook uitgevoerd gaan worden, trekken wat partijen aan de rem. Het gaat ze iets te snel. De staatssecretaris van VWZ komt de diverse partijen iets tegemoet en belooft een overgangsperiode. Niet langer dan een maand of negen, want het oorspronkelijke schema mag natuurlijk niet te gek lang uitlopen. De AWBZ moest uiterlijk 2010 gereorganiseerd zijn, dat wordt nu dus 2011.

De SER had in
haar advies wel een paar keer aangegeven dat de veranderingen niet al te snel doorgevoerd moeten worden, maar ja een advies hoeft natuurlijk niet integraal worden overgenomen. De SER zei het zelf al: het advies is geen blauwdruk voor de toekomst, daarvoor is het nog veel te vroeg. Immers, er is nog te weinig kennis over de ontwikkeling van de nog maar kort functionerende Zvw (zorgverzekeringswet) en de WMO. Daarom waarschuwde de SER dat het niet zeker is dat een vergaande “herverkaveling” van de AWBZ ook zal renderen.

Vier keer gaf de SER in haar advies aan geleidelijkheid en voorzichtigheid te betrachten. De raad stelde een geleidelijke benadering voor. Vier jaar de tijd nemen om uiteindelijk pas in 2012 de verbeteringen gerealiseerd te hebben. Wat overheveling naar de WMO betreft meende de SER dat er eerst nader onderzoek nodig is. Ook moest onderzocht worden hoe gemeenten het beroep op de AWBZ kunnen beperken en wat betreft de financiering op de langere termijn zou het kabinet eerst een moeten afwachten hoe de nieuwe samenhang tussen AWBZ, Zvw en WMO gaat uitpakken.

Mag ik een voorspelling doen? De WMO wordt zo duur dat ook daar 800 miljoen op bezuinigd gaat worden. Dan staat een toekomstig kabinet opnieuw voor de keuze of er wat aan de AWBZ wordt toegevoegd of dat men een aardig deel van de zorg definitief failliet verklaart.

Vrijdag ga ik met een cliënt uit de dakozenopvang naar het ziekenhuis, ter ondersteuning bij het gesprek met de specialist, die de resultaten van wat onderzoeken zal uitleggen. Die dakloze is een erg simpele man, die uit angst voor de uitslag zonder die begeleiding niet eens naar dat gesprek gegaan zou zijn, laat staan dat-ie er iets van begrepen zou hebben. Hoe die ondersteuning straks betaald gaat worden is nu volstrekt onduidelijk.

Tot slot: heeft u enig idee onder welke condities u uw oma graag ziet overlijden, als haar tijd daar is? Als u vindt dat uw oma haar laatste jaren mag slijten in een schoon en opgeruimd huis, omringd met de nodige aandacht en ondersteuning waar dan ook nodig, wilt u er dan bij onze toekomstige verkiezingen rekening mee houden welke partijen nu die zorg hebben wegbezuinigd?

De toestand in de polder (37)

De toestand in de polder

Secretaris van de AWBZ (Associatie van Wederrechterlijkheid Beoefenende Zelfstandigen): “Ik ben gekrenkt in mijn beroepseer. Ik begrijp de hang naar transparantie. Maar juist het ontbreken van transparantie is één van de kwaliteiten van ons vak.”
De toestand in de polder

Lid van de AWBZ: “Wat nou? Heb ik vakkundig die stukken gesnaaid en keurig aan iemand van de pers overhandigd, ter bevordering van de transparantie, gaan ze zeuren om dat embargo op te heffen! En wie zit er straks dan zonder werk?”

De toestand in de polder

Onafhankelijke crimineel: “Stelletje amateurs!”

De toestand in de polder

Penningmeester van de AWBZ (die Associatie dus…): “2,8 miljard! Ik ga me toch maar omscholen!”

De toestand in de polder

Eerste de beste crimineel: “Zoho. Effe inbreken bij het CBS. Wat zien ik? 6,3 procent meer uitgaven, en dan 5,5 procent meer inkomsten. Maar, kijk nou! Ze houen toch nog 8 miljard over! Okee, da's 800 miljoen minder dan vorig jaar. Snap ik nou hoe ze aan dat bedrag komen waarmee ze willen bezuinigen op de AWBZ (nee, niet onze Associatie maar de Wet…)

Opbouw van het zuur

Sta-op stoel

Na het zuur kregen we wat zoet en nu mogen we weer het zuur krijgen. Wie wat pilletjes tegen het oprispend maagzuur wil slikken, moet dat wel op eigen kosten doen. De afbraak van de zorg is begonnen.

Het kabinet neemt adviezen van de CVZ (College van Zorgverzekeringen) en de SER (Sociaal Economische Raad) bijna helemaal over. En dat heeft gevolgen voor wat er nog in de zorgverzekering en de AWBZ blijft.

De leukste dingen gaan er in ieder geval uit. Zo worden de poten onder opa's sta-op stoel gezaagd. Een stoel die de man overeind helpt om buiten een ommetje te maken is ook helemaal niet meer nodig. De SER heeft geadviseerd om “onderdelen van de ondersteunende en activerende begeleiding die gericht zijn op deelname aan het maatschappelijke verkeer” uit de AWBZ te halen.

De waskostenvergoeding voor bewoners van verzorgingstehuizen gaat er ook uit. Dat wordt weer zelf naar het tehuis rijden om opa's vuile was op te halen en in je eigen wasmachine te proppen.

Het is maar een beginnetje. Ik voorspel dat er nog meer gaat volgen. Niets kan dit kabinet nog stoppen en niemand die dat ook doet. Het parlement niet, vertegenwoordigende organisaties niet en de burgers ook niet. Af en toe lijkt er een stormpje op te steken, maar het waait allemaal snel weer over.
Ik kan nog wel begrijpen dat vergoedingen voor brillen woden afgeschaft. Niet iedereen hoeft te zien waar dit kabinet mee bezig is. Maar het wegsaneren van de vergoedingen voor gehoorapparaatjes? Het kabinet wil toch wel dat we goed naar ze luistert?

In “Naar een toekomst zonder werk” schreef ik onder andere dat bij de beheersing van de zorgkosten te veel wordt gedacht wat er allemaal niet meer kan en te weinig wordt gekeken wat er wel zou kunnen. Bijvoorbeeld robots inzetten die als hulpje in (te)huis werken en zelfs de eenzaamheid onder ouderen helpen verlichten.

Die opmerking moet ik inmiddels nuanceren. Er is inmiddels een hoogleraar voor Technologie in de Zorg benoemd. De robots zijn er nog niet, maar hij gaat dat mogelijk maken. Ik vraag me af in hoeverre dat met steun van het kabinet is, want die hoogleraar zetelt wel in de universiteit van Maastricht. En daar willen ze nog wel eens anders te werk gaan dan het kabinet wil, zoals laatst bleek tijdens de discussie over de embryo-selectie.

Maar goed, we mogen niet klagen (historische uitspraak van een groot leider). We hebben het goed en als opa niet meer uit zijn stoel kan komen, wordt het weer lekker rustig op straat, het kenmerk van een veilige staat.

De prijs van succes

VangzeilDe kinderopvang gaat duurder worden. De eigen bijdrage gaat omhoog en gastouders krijgen een lagere vergoeding.
Fraai staaltje overheidsmanagement. Eerst trek je meer klanten met aantrekkelijke prijskaartjes. Zijn de klanten eenmaal binnen, gaan de prijzen omhoog.
De kinderopvang is zo'n succes gebleken dat het nu te duur wordt. De gebruikers
mogen bij betalen.

Eerder bleek dat bij de AWBZ ook zo te werken. Door verandering van de regels ontstond er zo'n grote toeloop op de AWBZ, dat die nu ook te duur is en er maatregelen bedacht worden om de kosten weer te beheersen, lees – klanten af te stoten en de overige klanten meer te laten betalen.

Wat zal het volgende succesverhaal van dit kabinet zijn, waar de burger zijn portomonnee voor mag trekken?
Het onderwijs? Er moeten meer hoger opgeleide mensen komen. Straks lukt dat nog ook en schieten de nieuwe universiteiten als paddestoelen uit de grond. De aanwas van de nodige hoogleraren maakt de zaak wel erg duur en wie gaat dat dan betalen?

Een goed geregelde kinderopvang is nodig om meer mensen aan het werk te hebben. Arbeidsparticipatie vergroten heet dat in de beleidsterminologie. Onder andere nodig wegens het dreigende grijze gevaar.
Iedereen moet aan de slag: jong, oud, mannen, vrouwen, vaders, moeders, de lammen en de blinden, en dat allemaal omdat we wel op onze 100ste verjaardag met pensioen willen, maar dat onbetaalbaar wordt omdat er nog maar een paar duizend oudere jongeren zijn die het met hun belastingafdracht moeten financieren.

Dus hebben de burgers een dubbele opdracht: genoeg nageslacht verwekken om het arbeidspotentieel op nivo te houden en datzelfde nageslacht in de kinderopvang te doen om zelf lang genoeg te werken om voor de oude dag te sparen.
Heeft iemand al eens uitgerekend hoeveel kinderen er verwekt moeten worden om, zonder milieu- en voedselproblemen, de AOW en pensioenen veilig te stellen?

Welke oplossingen zouden de kinderopvang wel betaalbaar kunnen maken?

1. Stoppen met die subsidies. De vrije markt het werk laten doen. Er is behoefte aan meer werknemers, een deel blijft thuis om voor de kinderen te zorgen. Bedrijven kunnen die mensen lokken door kinderopvang te garanderen.
Voordeel: het kost de overheid niks, onze belasting kan omlaag.
Nadeel: we hebben dan ook niets te vertellen over de aard en kwaliteit van die opvang. Elk bedrijf bepaalt dat zelf, omdat ze ook zelf voor de kosten opdraaien.

2. Zoveel potentiële werknemers verwekken, dat zowel de vergrijzing als de kinderopvang uit de belastingen kan worden betaald.
Voordeel: de subsidies kunnen blijven bestaan en daarmee ook de controle over de kwaliteit van de kinderopvang.
Nadeel: we zullen de laatste restjes natuur op moeten geven, want die babyboom moet wel gehuisvest worden, naar extra kinderdagverblijven en scholen gaan en aan het werk in meer bedrijven.

3. De kinderarbeid herinvoeren. Waarom zouden alleen volwassenen voor hun eigen bestaan en voorzieningen moeten betalen?
Voordeel: veel produkten en diensten worden goedkoper (goed voor de concurrentiepositie met sommige 'buitenlanden') en de consumenten houden dus geld over om bijvoorbeeld aan kinderopvang te besteden.
Nadeel: het doel 'meer hoger opgeleiden' op de arbeidsmarkt wordt lastig te realiseren.

Zijn er nog andere keuzes? Bijvoorbeeld het huidige stelsel in takt houden en ook van het bedrijfsleven een substantieel hogere bijdrage te eisen? Of andere keuzes maken over de verdeling van de belastingopbrengsten?
Of zal elke succesvolle oplossing altijd resulteren in hogere kosten, die alleen maar door de individuele burger betaald moeten worden?
Misschien moeten we wat minder succesvol willen zijn?

Geen zorg voor welzijn

EenzaamheidVeertig jaar AWBZ blijkt ook veertig jaar schuiven met geldpotjes. De SER adviseert nu rustig door te gaan met dat geschuif. Haal kosten die met welzijn te maken hebben uit de AWBZ.
Een doortastend advies? Welnee, gewoon de zoveelste schuiver om de stijgende kosten van de AWBZ in te perken.
Veertig jaar AWBZ even
op een rijtje:

In 1968 wordt de AWBZ ingevoerd. Bedoeld om langdurige zorg en kosten die niet onder het ziekenfonds vallen te verzekeren.
In 1980 wordt het kruiswerk (o.a. verplegende verzorging aan huis, zuigelingenconsult) overgeheveld naar de AWBZ.
In 1989 worden ook de psychische zorg, hulpmiddelen, sociaalpedagogische zorg, gezinszorg en de regionale instellingen voor beschermd wonen bij de AWBZ onder gebracht.
In 1992 wordt farmaceutische hulp, audiologische hulp, erfelijkheidsonderzoek en revalidatiezorg aan de AWBZ toegevoegd.

Het wordt een beetje volle boel bij de AWBZ en de kosten zijn aardig opgelopen. Kabinet Kok II maakt daar een einde aan. In 1997 wordt alles, behalve de psychiatrische zorg, weer terug gekieperd naar de ziekenfondswet. Kort na die schoonmaakactie worden bejaardenzorg, gezinszorg en kruiswerk weer teruggetakeld naar de AWBZ. Nu onder de noemer thuiszorg.

Vanaf 1998 wordt toegewerkt naar de nieuwe AWBZ. Vanaf 2003 kan zorg ingekocht worden op onderdelen. Van verpleging tot activerende begeleiding. Van thuiszorg tot ondersteunende begeleiding. Het PGB (persoonsgebonden budget) wordt ingevoerd. Zorg op maat moet zowel de cliënt tevreden stellen, als de kosten overzichtelijker en beheersbaarder maken.

In 2007 is het mis. De AWBZ blijkt veel te duur. Er moet weer wat uit. Als eerste wordt de thuiszorg overgeheveld naar de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning).
Nu, maart 2008, wil de SER dat bepaalde vormen van ondersteunende en activerende begeleiding ook naar de WMO te verhuizen. De AWBZ zou toch weer meer echte zorg moeten bekostigen: verpleeghulp, revalidatie, etc. Als mensen die zorg met meer welzijn opgetuigd wensen te zien, dan betalen ze dat zelf maar. Kunnen ze dat niet, dan mogen ze een beroep op de WMO doen.

Een voorbeeldje uit het NRC van dat dure welzijn: ondersteunende begeleiding van autistische kinderen bij paardrijles of huiswerbegeleiding. Da's helder. De hulp hebben ze wel nodig, maar is geen directe zorg. Bovendien hebben de ouders die paardrijles kunnen betalen, meestal een aardig inkomen, dus die begeleiding kunnen ze vast ook wel zelf betalen.
Ander voorbeeldje: mensen in bejaardentehuizen lopen er een stuk gezonder bij als ze ook wat persoonlijke aandacht krijgen en aan wat activtiteiten kunnen meedoen. Minder eenzaam, meer gelukkig, meer gezond.
Maar ja, activerende ondersteuning, hoort natuurlijk in het buurthuis en niet in de bejaardenzorg. Dus, goed gezien SER, laat de WMO dat maar bekostigen.

Dit advies zal bijdragen aan de stijgende zorgkosten. Zorgmanagers en personeel die ziek worden van de zoveelste verandering, die opnieuw tot reorganisaties in hun werk zal leiden en de nodige burocratische rompslomp met zich mee zal brengen.
Patiënten en cliënten die ziek worden van weer van het kastje naar de muur te worden gestuurd en opnieuw met hogere eigen bijdragen geconfronteerd worden.
En ook nu wordt niet erkend dat zorg en welzijn geld kost. Veel geld. Dus als straks de kosten voor de WMO de pan uit rijzen, moet er weer een dure adviesraad aan het werk worden gezet voor de volgende verschuiving.

De overheid maakt zich terecht zorgen om de peperdure kosten. Veertig jaar schuiven met subsidiepotjes heeft het niet goedkoper gemaakt. Dan zijn er twee opties:
1. De welzijnsstaat verklaart de gezondheidszorg failliet. Iedereen zoekt het verder zelf maar uit. Ziek zijn doe je zelf, dus je betaalt dat ook maar zelf. Een tendens die meer en meer de kop op steekt de laatste tijd.
2. De welzijnsstaat erkent dat zorg duur is en zoekt naar alternatieve oplossingen. Een wet die beperkingen stelt aan de prijzen van medicijnen en hulpmiddelen. Niet leuk voor bijvoorbeeld de farmaceutische industrie, maar die gaat niet dood van wat minder winst.
Veder gaat er nog zoveel geld om in de samenleving dat aan echte overbodige luxe wordt besteed, dat de overheid best een graai in die kas kan doen.

Dat laatste komt er natuurlijk niet van, want dat zou een aantasting van fundamentele vrijheden betekenen. Van dat idee wordt een select maar invloedrijk gezelschap zo ziek van dat de overheid bang is om tot meer effectievere maatregelen over te gaan.