Tag archieven: politiek

Rommelmarkt

RommelmarktHet is herfstvakantie. Tijd om er op uit te trekken en, bijvoorbeeld, rommelmarkten te bezoeken. Hier een selectie uit het aanbod,

Rommelmarkt I: de economie. Zelden zo’n zootje gezien? Een gerommel met koersen en beurssentimenten. Met nog groter gerommel aan reacties van regeringen. De gemiddelde najaarskermis steekt er bleek bij af. Echt gezellig is het er ook niet.

Rommelmarkt II: Over reacties gesproken. De Occupy-rommelmarkt. Een bont scala aan bezoekers en ideeën. Juist op rommelmarkten waar ‘de gewone man’ zijn koopwaar aanbiedt, worden nog wel eens zeer interessante vondsten gedaan. Ga er eens heen, zou ik zeggen, en kijk of je er een aardig koopje kunt vinden.

Rommelmarkt III: de zorgmarkt. Hou je hand op de knip, want het schijnt er erg duur te zijn. Maar wie weet, vind je er de goedkoopste tandarts. Dat zou een bezoekje waard zijn, want de kans bestaat dat tandarts in januari een stuk duurder gaat worden.

Rommelmarkt IV: De vacaturebank van de Raad van State. De zittende leden krijgen nachtmerries bij het idee dat Piet-Hein Donner aan tafel schuift. Dus schuiven ze zelf. Een andere kandidaat naar voren: Rinnooy Kan. Kan dat allemaal zomaar? Ach, dat is nou het aardige van een rommelmarkt.

Rommelmarkt V: Waar het echt een rommel is? Op de ministeries van Buitenlandse en Economische Zaken. De nog net niet wegbezuinigde ambtenaren hebben er een taak bij gekregen: wc’s schoonmaken. Voorspelling: na de schoonmakers wordt dit dus de volgende beroepsgroep die gaat staken wegens toenemende werkdruk.

Rommelmarkt VI: ga ook eens naar de markt der markten: de vlooienmarkt. De crisis biedt ook kansen, wordt wel beweerd. Op de vlooienmarkt vind je wellicht een veel goedkoper en toch fraai bankstel dan je op de meubelboulevard kan vinden. En de mooiste kansen bestaan natuurlijk uit die vondsten die duizenden euro’s waard blijken te zijn.

Heb jij nog een vermeldenswaardige rommelmarkt gespot?

Donner moet invloed Maxima beperken.

DonnerNiet alleen Tjeenk Willink zal de Raad van State verlaten, ook Hare Majesteit vind het tijd om op te stappen.  Iets anders kunnen we niet concluderen, gezien de merkwaardige gang van zaken rond Piet Hein Donner, de zeer waarschijnlijke opvolger van Tjeenk Willink. Zeer waarschijnlijk, want er kan natuurlijk altijd nog een betere kandidaat opduiken. “Indien u zich gekwalificeerd acht voor deze functie en belangstelling heeft om deze te vervullen, wordt u verzocht dit in een brief met daarbij gevoegd een cv kenbaar te maken. Uw brief dient uiterlijk op donderdag 10 november 2011 te zijn ontvangen. Uw brief richt u aan Hare Majesteit de Koningin”, meldt de Staatscourant.

Ik heb sterke vermoedens dat uw sollicitatie een schijnvertoning wordt, want Donner gaat het worden. De gang naar zijn kandidaatstelling is vertoont zulke vreemde wendingen, dat de verdenking van manipulatie voor de hand ligt. Eerst ontkennen Rutte en Donner zelf in alle toonaarden dat Piet Hein  als kandidaat is aangewezen door het kabinet. Vervolgens houdt Rutte de deur open door in een Kamerdebat te zeggen dat een zittende minister best wel mag solliciteren op zo’n belangrijke functie. Tenslotte wordt Donner gedeeltelijk uit zijn functie van minister van Binnenlandse zaken ontheven en mag collega Opstelten de sollicitatieprocedure opstarten. Dat mag gezien worden als het bewijs dat het kabinet Donner naar voren gaat schuiven.

De grote vraag is: waarom Donner? De vice-voorzitter van de Raad van State moet een onberispelijke cv hebben en daar is bij Donner geen sprake van. In 2005 liep hij als minister van Justitie tweemaal tegen een motie van wantrouwend aan. Eenmaal wegens wanbeleid rond het proefverlof van TBS’ers en eenmaal wegens het achterhouden van bewijs in de Schiedammer parkmoord. Dat overleefde hij, maar in 2006 moest hij zijn ontslag indienen naar aanleiding van een onderzoek naar de Schipholbrand.
In 2008 werd hij minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en moest excuses aanbieden aan wegens plichtsverzuim jegens de Eerste Kamer. Nu is hij als minister van Binnenlandse Zaken niet te beroerd gemeenten te schofferen. In het voorjaar moesten de gemeenten het omtreden Bestuursakkoord slikken, anders konden ze stikken. En dat geldt wat Donner betreft ook voor de gemeente Goedereede, die het absoluut oneens is met de gemeentelijke herindeling op Goeree-Overflakkee.

Er kan maar één reden zijn waarom Rutte zo graag een trouwe compaan in de Raad van State wil. De voorzitter van de Raad gaat ook met pensioen en Rutte vreest de invloed van de nieuwe koningin. Natuurlijk wordt Willem-Alexander de nieuwe voorzitter, maar dat betekent dat Maxima het voor het zeggen krijgt. Zij heeft al meerdere keren laten blijken qua slimheid en intelligentie wat meer in haar mars te hebben dan haar man. Met haar van huis uit katholieke joie-de-vivre is zij een stuk populairder dn haar man. De koningin van het microkrediet voor arme mensen, de godmoeder van alle inburgeraars kan een lastige tante worden voor Rutte en zijn gedoogpartner.

Dus moet er een mannetje naast de voorzitter worden gezet, die haar invloed weet in te perken. Dat gaat dus de taak worden van de protestantse Piet Hein Donner. Als minister niet altijd even onberispelijk gebleken, maar verder een nette en hoffelijke heer, die verstand heeft van het dwarsbomen van oppositie.
Wie weet gaat dit de analen in als de werkelijke staatsgreep van Rutte.

Update OnrustMonitor

OccupyHet aardige van de Occupybeweging is, dat men de mentaliteit die ten grondslag ligt aan de kredietcrisis aan de kaak wil stellen. En die mentaliteit niet alleen de economie raakt, maar ook het milieu, de gezondheidszorg, het onderwijs en het welzijn van alle mensen. Veel Nederlanders lijken sympathie met de Occupybeweging te hebben. Dat is niet zo vreemd, want veel Nederlanders zijn al ruim een jaar in beweging tegen de bezuinigingen.

Een van de meest recente acties: schoonmakers van de ministeries van Buitenlandse zaken en Sociale Zaken zijn sinds vrijdag in staking. Ze staken omdat ze twintig collega’s dreigen te verliezen wegens de bezuinigingen. Voor de schoonmakers heet het ministerie van Sociale Zaken voortaan het ministerie van Mooie Praatjes en Vieze :Luchtjes.
Hopelijk hebben ze evenveel succes als hun collega’s van het Onze L:ieve Vrouwen gasthuis in Amsterdam. Ze protesteerden tegen bezuinigingen op hun werk en het bestuur van het ziekenhuis heeft die plannen nu ingeslikt.

Er moet nog veel meer worden schoongemaakt, want dat het vies aan toegaat in deze wereld, beginnen steeds meer mensen te begrijpen. De crisis los je niet op met wat bezuinigingen. De crisis vraagt om een structurele herziening van het financiële stelsel. Niet over de ruggen van mensen die geen schuld aan de crisis hebben en al helemaal niet over de ruggen van de meer kwetsbare mensen.

Misschienbetekent de Occupybeweging een omslag in de protesten die in Nederland, al vanaf de installatie van Rutte I, aan de gang zijn. Die protesten waren zeer lokaal, versnipperd en op eigen doelen gericht. Misschien dat nu meer mensen beginnen te beseffen dat het tijd wordt te protesteren tegen de algemene noemer achter de verschillende bezuinigingen. Die algemene noemer: rechts zal de vingers aflikken, aldus Rutte bij de presentatie van het regeer akkoord.
Hij moest dat corrigeren, maar de uitspraak mag tekenend zijn voor de door Occupy aangeklaagde mentaliteit. Er is trouwens niks op tegen als rechts (wat dat ook moge zijn) de vingers aflikt, maar waarom alleen rechts? Waarom mogen we allemaal niet de vingers aflikken?

Dat vragen zich nog steeds veel Nederlanders af, getuige de vele acties die we in de OnrustMonitor verzamelen. Hieronder de laatste updates en hier een nadere uitleg waarom al die acties met het ongelijkheidsbeleid van Rutte I te maken hebben.

Totaalacties (klik op het plaatje voor verder details):
Update OnrustMonitor

Rutte brengt VVD-burgemeester in gewetensnood

GoedereedeHoe leg ik uit dat ik mee ga werken aan iets waar ik tegen ben en hoe wordt dat uitgelegd door de ontvanger, de inwoner.” Burgemeester G.J. van de Velde-de Wilde (VVD) van de gemeente Goedereede schreef in augustus een brief aan minister Donner, waarin ze uitlegde het absoluut onnodig is haar gemeente te laten fuseren met Dirksland, Middelharnis en Oostflakkee. Donner had al laten weten dat ze de boom in kon en nu heeft de ministerraad besloten het wetsvoorstel voor de herindeling naar de Raad van State te sturen. De volgende fase in het fusieproces.

Terzijde: U begrijpt waarom Donner zo nodig vicevoorzitter van de Raad van State wil worden. Hij ontkent dat nog steeds en ook Rutte beweerd dat er nog geen kandidaten bekend zijn. Rutte was in 2008 nog uitermate kritisch over bewindslieden die tijdens de kabinetsperiode opstappen om een andere functie te vervullen. Hij vond dat als er geen sprake is van direct landsbelang, het tot de goede gebruiken hoort dat bewindslieden de rit uitzitten.
Drie jaar later ontdekt Rutte ineens het landsbelang. “Ik zie niet waarom we voor belangrijke functies niet kunnen putten uit zittende ministers,” zei hij tijdens het debat over de begroting van Algemene Zaken.

Maar goed, als Donner niet op de kandidatenlijst staat kan hij de op hande zijnde benoeming toch zelf regelen? Dat hoort nu eenmaal bij zijn functie als minister van Binnenlandse Zaken. De procedure is echter overgedragen aan zijn collega Opstelten, die eigenlijk over Veiligheid en Justitie gaat.
En dan begrijp ik weer eens stuk beter waarom vandaag mensen hun boosheid uiten op het Beursplein, op het Malieveld en op het Domplein. Boosheid over het gekonkel en gedraai, over de arrogantie van de macht.

Ik zie burgemeester Van de Velde-de Wilde daar wel tussen staan, want ze moet laaiend zijn. In haar brief legt ze haarfijn uit dat er geen urgente redenen zijn om de Goedereeders de fusie door de strot te duwen. Ze legt ook uit dat gaar gemeente er financieel goed voor staat, er hard is en wordt gewerkt aan beheersing van het ambtelijke apparaat. De gemeente blijkt uit onderzoeken over een uittekende bestuurskracht te bezitten. De burgemeester vindt het prima dat de andere drie gemeenten wel willen fuseren en belooft ook een hartelijke samenwerking.
Nu de herindeling op oneigenlijke argumenten wordt gedwongen,vraagt de burgemeester zich af hoe ze naar alle eer en geweten dat kan verdedigen en uitvoeren. Dat vragen zo langzamerhand wel meer bestuurders zich af bij Ruttes sanering van dit prachtige land, dat we nog van hem tegoed hebben.

Donner heeft er lak aan en negeert de complete gemeenteraad en een groot deel van de bevolking van Goedereede. De Goedereeders zijn ook boos en willen dinsdag de minister trakteren op een pak slaag met de mattenklopper.
Kijk, dat krijg je van inconsequent en onnodig handelen. Inconsequent omdat deze gemeentelijke herindeling tegen de principes van het regeerakkoord, het Beleidskader Gemeentelijke Herindelingen (pdf) en de standpunten van CDA en de SGP zijn. Herindelingen alleen van onderop, met voldoende draagvlak en alleen gedwongen als er echt grote noodzaak voor is. Ik noem het CDA en de SGP hierbij omdat zij acht van de vijftien zetels in de gemeenteraad bezetten. Minister Donner pleegt broedermoord.

Zie je het in het perspectief van de toch merkwaardige manoeuvres rond het vicevoorzitterschap van de Raad van State, dan rijst er toch minstens de verdenking dat dit kabinet er alles voor over heeft om  wetten, principes en afspraken te manipuleren ten behoeve van haar eigen agenda. Het riekt naar achterkamertjespolitiek, het heeft dictatoriale trekjes. Maar nu overdrijf ik natuurlijk, want het is allemaal landsbelang. Goedereede wordt daar aan opgeofferd.

Waarom wel naar het Beursplein?

ProtestIn navolging van Occupy Wall Street wordt aanstaande zaterdag, 15 oktober, het Beursplein in Amsterdam bezet. Wie zich nog afvraagt waarom dat nodig is, hier een kleine bloemlezing van redenen om boos genoeg te zijn en aan te sluiten bij de vele demonstaties die over de hele wereld gaande zijn. Je kunt natuurlijk je eigen redenen om naar het Beusrplein te gaan, in de reacties kwijt.

Socioloog Merijn Oudenampsen werkt op Joop.nl vijf redenen uit, die hij uit het manifest van  de Naamloze Vennootschap vond. Vijf redenen om wel baar het Beursplein te gaan.
1. De kosten van de reddingsoperatie van de banken worden verhaald op de bevolking. Zo’n 20 miljard van de leningen die als staatssteun aan banken is gegeven komt niet terug. Precies het bedrag dat nu wordt verhaald op het pgb, de sociale werkplaatsen en alle andere bezuinigingsdoelen.
2. De pensioenfondsen worden slecht beheerd. De fondsen hebben miljarden minder in kas, wegens slecht beheer, Het geld is verdwenen door risicovolle beleggingen, gebrek aan controle en gewoonweg mismanagement.
3. Er is niets fundamenteel veranderd. Een ingrijpende verandering van het financiële stelsel blijft tot nu toe achterwege.
4. De crisis wordt gebruikt om een radicale bezuinigingsagenda door te drijven, waarbij voornamelijk de onderkant van de samenleving het moet ontgelden. Een toplaag van 10% van de Nederlandse bevolking bezit 60% van het vermogen bezit. Voor kapitaalkrachtigen is veel mogelijk: de hypotheeksubsidie, een extra korting op de overdrachtsbelasting van 1.3 miljard, en voor bedrijven is er nog een korting op de winstbelasting. Tegelijkertijd wordt er heftig gekort op kwetsbare groepen.
5. Er is geen oppositie. Regering en oppositie steken elkaar naar de kroon met het maken van nieuwe en steeds verdergaande bezuinigingsvoorstellen. Het waarom van die bezuinigingen is geen onderwerp van discussie, net als de financiële crisis geen onderwerp van discussie is.

Een paar redenen uit het genoemde manifest van de Naamloze Vennootschap (pdf).
– Wij zijn woedend dat wij ons leven in dienst moeten stellen van het in standhouden van de eeuwigdurende economische groei in plaats van het verbeteren van ons leven en dat van de mensen om ons heen.
-Wij zijn woedend omdat onze privégegevens handelswaar geworden zijn.
– Wij zijn woedend omdat een financiële crisis misbruikt wordt om verwoesting te legitimeren.

Op Sargasso citeert Bram Zieck de 10 + 1 beweegredenen van één van de deelnemers aan Occupy Walls Street. Om er een paar te noemen:
– omdat behoorlijke kinderopvang meer kost dan ik verdien met mijn full-time baan;
– omdat er op mijn openbare bibliotheek wordt gesnoeid;
– om de kwaliteit van het zorgstelsel;
– omdat er altijd oorlog is.

Het gaat dus niet om de financiële crisis alleen. Het gaat om het verband tussen het economisch stelsel en politieke en maatschappelijke zaken. Het gaat om onevenwichtige verdeling van geld en macht, onrechtvaardige bezuinigingsmaatregelen. Veel mensen zijn daar boos en verdrietig om. Veel mensen zijn het eigenlijk wel zat dat er geen adequate oplossingen komen.

De economie en het financiële stelsel zijn geen zelfstandig levende organismen. Er komen mensen aan te pas die de spelregels opstellen, de processen uitvoeren en de fouten maken, moedwillig of niet. De crisis begon in Amerika, waar onder het groeiend aantal daklozen geen enkele slecht presterende bankdirecteur zit.
Die crisis veroorzaakte een kettingreactie, waardoor ook hier overheidsgeld, ons geld, naar falende banken ging. Dat overheidsgeld is voor het grootste gedeelte terugbetaald. Alleen ABN Amro laat nog op zich wachten, maar Gerrit Zalm heeft al aangekondigd dat er een gerede kans is, dat die staatssteun niet terugbetaald zal worden.
En Mark Rutte vind het dan logisch dat iedereen er wat van zal moeten voelen. Iedereen, dus ook de mensen die er geen schuld aan hadden.  Dat is ook een reden om zaterdag naar het Beursplein te trekken.

En wat is mijn reden? Ach, ik heb mijn werk (dak- en thuislozenopvang) nog. Booming business op dit moment, maar een bonus? Ho, maar.
Verder heb ik altijd redelijk sober geleefd, heb geen risicovolle leningen, dus ik zal er alleen in mijn portemonnee en aan een slechtere cao wat van merken. Nog wel. Want ik ben al drie collega’s kwijtgeraakt. In januari raak ik er nog eens twee kwijt. Zij hadden allen een tijdelijk contract. Vorige maand kondigde de directie aan dat er een kans bestaat dat volgend jaar ook mensen met een vast contract uit moeten. Allemaal omdat de gemeente fiks bezuinigt, omdat de regering bezuinigt en ook onze directie de kaasschaafmethode een rechtvaardige methode vindt.

Ondertussen staan er hier wekelijks nieuwe daklozen voor de deur, Waaronder mensen die in de bouw hebben gewerkt, door de crisis in de WW raakten en nu op de bijstand zijn aangewezen. In korte tijd liepen hun schulden zo hoog op dat ze uit hun huis worden gezet.
Je begrijpt misschien mijn redenen. En heb jij redenen om naar het Beursplein te gaan?

Het wordt weer tijd te bepalen waar het allemaal om gaat.

Protest 2.0Drie berichten zijn aanleiding om de OnrustMonitor 2011 weer van een update te voorzien. Op het weblog Stroomopwaarts een nostalgische verzuchting als reactie op de internetpetitie die jongerenorganisaties zijn begonnen om handtekeningen te verzamelen tegen het pensioenakkoord. De schrijver begrijpt dat een internetpetitie van deze tijd is, maar hij mist het elan waarmee 400.000 mensen demonstreerden tegen kernwapens, in 1981.

Er lijkt meer gemis aan bevlogenheid. In De Volkskrant ziet Rutger Bregman, docent geschiedenis aan de Universiteit van Utrecht, een gebrek aan bezieling. Nog wel het meest bij de sociaaldemocraten.

Daar herkent niet iedereen zich in. Op het weblog Sargasso wordt in één bericht een actie aangekondigd, die op 15 oktober aansluit bij wereldwijde acties tegen de crisismaatregelen. Een vervolg op de Spaanse Indignados (verontwaardigden) en de Occupy Wall Street Movement.
In een ander bericht roept Sargasso de lezers op voorbeelden van hedendaagse actiebereidheid en bevlogenheid aan te dragen. In samenwerking met Vrij Nederland zoekt het weblog naar “nieuwe politieke initiatieven, vooral gedreven door jongeren”. Ze zijn er wel, meent Sargasso en stelt de programmeurs van Het Nieuwe Stemmen en Hack de Overheid als voorbeeld.

Heimwee naar een bepaald soort actief verleden is van alle tijden. Mijn opa vond de Spoorwegstaking een veel heldhaftiger verzet, dan de demonstraties tegen de kernwapens. En in de toch bepaald zeer actieve zeventiger jaren zong Neerlands Hoop: In de jaren zestig had iedereen zo’n smoel, nu eten we gebakken peren met een triest gevoel. Een kwart van toen is aan de drugs, een vierde gesaneerd, de rest is ofwel ingepakt ofwel genuanceerd.
Toch had het illustere duo de hoop dat het met de acties tegen het Wereldkampioenschap Voetballen in Argentinië wat zou worden. Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat, zongen Freek en Bram, met als resultaat 60.000 handtekeningen en tot op vandaag zijn we goed bekend met de beroerde mensenrechten in het Argentinië van die tijd.

Vandaag zijn on-line petities, socialer media en hackeracties middelen waarmee een bezuinigende overheid sterk rekening moet houden. Maar de ouderwetse actiemiddelen zijn nog lang niet uitgestorven. Mensen zoeken elkaar nog steeds op bij manifestaties, demonstraties en tal van andere acties. De OnrustMonitor houdt het allemaal bij. (Klik op het plaatje voor verdere details).

OnrustMonitor

 

De 260 gesignaleerde acties tonen aan dat er flink wat onrust onder Rutte is. Ruim 73% van de acties waren gericht tegen de bezuinigingen, 15% bestond uit arbeidsonrust (o.a. stakingen) en de overige maatschappelijke onrust (ruim 11 %) kende, onder andere, acties tegen een nieuwe kerncentrale en de bouw van een kolencentrale in de Eemshaven. Waarom al de acties met het kabinetsbeleid te maken hebben, wordt in dit artikel uitgelegd.

Op een paar grotere landelijke acties na, is het wel erg lokaal en gefragmenteerd. Nog steeds is niet iedereen er van overtuigd dat het beleid van Rutte I vooral de uitvoering is van politiek gebaseerd op onderbuikgevoel en ziet het kabinet kans zich af te reageren op die mensen in de samenleving die al jaren verdacht worden van luilakkerij, a-sociaal gedrag en frauduleus teren op de centen van de belastingbetaler. Hardnekkige vooroordelen, die op dergelijke minimale cijfers zijn gebaseerd, dat het deze megabezuinigingen absoluut niet rechtvaardigen.

Daar moet een beter antwoord op gegeven kunnen worden, dan de talrijke versplinterde acties. Met een iets andere tekst kan dat liedje uit 1978 wel weer van stal: Het is weer tijd om te bepalen waar het allemaal op staat.

Verdeel en heers

KantorenHet kabinet wil één miljoen vierkante meter kantoorruimte ontruimen. Niet meer nodig, omdat er minder ambtenaren zullen zijn. De kantoorruimte die behouden blijft, wordt geconcentreerd in twaalf plaatsen. Met de ouderwetse ‘spreiding van rijksdiensten’ nog een beetje in het hoofd,  worden de ambtenaren te werk gesteld in ‘concentratielocaties’ van noord tot zuid, van west tot oost. Alleen Drenthe. Flevoland en Zeeland zullen het zonder ambtenarenwerkgelegenheid moeten doen.

Volgens het persbericht uit de ministerraad heeft het Rijk 11% van alle kantoorruimte in gebruik. In het kader van het Uitvoeringsprogramma Compacte Rijksdienst moet er flink worden gesnoeid in de 1800 kantoorlocaties, die nu in 130 plaatsen te vinden zijn.
De Randstad houdt de meeste concentratiesteden: Amsterdam, Rotterdam Den Haag en Utrecht. In het noorden mogen Groningen, Leeuwarden en Zwolle meedoen. In het uiterste zuiden worden Maastricht en Heerlen als één concentratielocatie geteld. Brabant zal sterk vertegenwoordigd zijn met Den Bosch, Breda en Eindhoven. In het oosten denkt het kabinet aan Arnhem genoeg te hebben.
Niets dus in Assen, Lelystad. Middelburg of Nijmegen.

Ooit was de tewerkstelling van rijksambtenaren onderdeel van sociaal-economisch beleid. De gedachte was de dichtgroeiende Randstad te ontlasten en de gebieden elders in het land te steunen in hun economische ontwikkeling. Na adviezen uit 1961 van de Commissie Spreiding Rijksinstellingen, onder voorzitterschap van de oude Drees, werden een aantal rijksdiensten verplaatst naar Apeldoorn, Groningen, Zwolle, Enschede, Heerlen.
In 1972 verscheen de nota “De ontwikkeling van de Haagse agglomeratie en de afremming van de groei van de kantorensector” en moesten bepaalde Haagse diensten verhuizen naar het noorden en Zuid-Limburg. Het mocht wat kosten, want de winst zou in de economische bloei van de regio’s zitten.

In die tijd werd er nog rekening gehouden met groei van het ambtenarenapparaat en werd er ook besloten nieuwe diensten vooral buiten de Randstad te vestigen (een stukje geschiedenis in dit rapport uit 1980, pdf). Het was een soms zo pijnlijke geschiedenis dat de Rijks Psychologische Dienst onderzoek deed naar “de sociaal-psychologische gevolgen voor de meeverhuisde ambtenaar en zijn of haar gezin”. Emotionele taferelen speelden zich af rond de verhuizing van de PTT en diverse diensten van de ministeries van Landbouw en Onderwijs.
Onder de kabinetten Balkenende werd de groei van het ambtenarenapparaat taboe verklaard. Voor de vestiging van rijksdiensten ligt de primaire focus niet langer op ontlasting van de Randstad en ondersteuning van regionale economie. Kostenbesparing, afslanking en efficiency zijn de sleutelwoorden. Een moderniteit als “het nieuwe werken” wordt een van de middelen om gebouwen efficiënter te gebruiken.  Calculaties met reistijden en eventuele verhuiskosten zijn doorslaggevend in de bepaling van locaties.

Een mooi voorbeeld daarvan zien we in de brief aan de Tweede Kamer (pdf) van de vorige minister van Landbouw, Gerda Verburg (februari, 2009). Drie diensten, gehuisvest in 53 locaties,  worden samengevoegd tot één nieuwe VWA (Voedsel en Waren Autoriteit), die nog maar 20 locaties ter beschikking krijgt. Den Haag, Groningen, Weert en Zutphen verliezen locaties aan Utrecht, Zwolle, Eindhoven, Wageningen. De sociale consequenties voor de medewerkers worden berekend in het aantal verhuisbewegingen en als dat gunstig uitvalt voor werkgever (minder uit te betalen compensaties) is de keuze snel gemaakt. Voor medewerkers wiens verhuizing al te problematisch is, staat het “sociaal flankerend beleid van het Rijk” ter beschikking.

De nieuwe keuzes leiden alleen buiten de Randstad tot onrust. In het vorige kabinet vielen ministers nog over collega Ter Horst, toen ze aankondigde ministeriële gebouwen samen te voegen. Minister Eurlings (Verkeer en Waterstaat) was niet van plan te verkassen en noemde het plan  “haagse spelletjes”. Minister Van Middelkoop (Defensie) wilde zijn kantoor ook niet opgeven. “Defensie zit al eeuwen aan het Plein. Wij hebben daar wortel geschoten”. In mei werd de samenvoeging opnieuw gelanceerd door het kabinet Rutte, deze keer zonder interne onenigheid.
Elders in het land is men minder gerust. Gedeputeerde Staten van Groningen vindt dat Zwolle wordt voorgetrokken : “niks spreiding rijksdiensten maar hopeloze scheefgroei”. De VVD Friesland meende te weten dat er in Zwolle al voorbereidingen werden getroffen gebouwen op voorraad te gaan bouwen, hetgeen door minister Donner werd ontkend, in antwoord op Kamervragen van de PvdA (pdf).

Andere provincies en gemeenten zullen ongetwijfeld reageren als de plannen concreet worden uitgewerkt. Het kabinet wil er tien jaar de tijd voor nemen. Zo zal in ieder geval de onrust worden verspreid.
Een andere vraag is wat het kabinet denkt te doen aan de structurele leegstand van kantoren. Het EIB (Economisch Instituut voor de Bouw) leverde in januari een rapport af en constateerde dat 14% van de kantorenvoorraad leeg staat. Als er niets verandert, zal er structureel 4 miljoen vierkante meter onbenut blijven. De 1 miljoen vierkante meter die het kabinet er aan toe wil voegen, zullen geen stimulans zijn voor kantorenmarkt.

Regels zijn er om afgeschaft te worden.

RegeldrukIedere burger wordt geacht de wet te kennen. Iedere burger weet dat het onmogelijk is alle wetten te kennen. Dat mag echter niet als smoes worden gebruikt om je niet aan de regels te houden. In Nederland is op die stelregel een consequente rechtsgelijkheid van toepassing. Van ministers en rechters, bijvoorbeeld, mag je verwachten dat ze veel meer van de wet weten, dan de gemiddelde burger. Als een minister of een rechter een foutje maakt, dan mag de burger zich beschermd weten en krijgt zo’n functionaris zijn of haar zin niet.

Nederland kent 1871 wetten, 2308 AMvB’s (Algemene maatregel van bestuur) en 5558 ministeriële regelingen. Elke regeling is samengesteld uit een aantal artikelen. De 142 artikelen van de Grondwet kent iedereen natuurlijk op zijn duimpje. Het Burgerlijk Wetboek telt 8 boeken, die samen zo’n 6961 artikelen bevatten. Het Wetboek van Strafrecht telt 479 artikelen. De Wegenverkeerswet heb je na 188 artikelen wel onder de knie. De Rijkswet op het Nederlanderschap zou je moeten kunnen dromen, want die beslaat slechts 27 artikelen.
Maar wel eens gehoord van de Hamsterwet? Gauw lezen, want die zou wel eens van pas kunnen komen in tijden van crisis.

Nu zou ik wel eens willen weten of er een burger is die alle wetten kent en of deze burger er misschien nog een of twee mist. Met zoveel wetten zal alles wel dichtgetimmerd zijn, maar je weet maar nooit. In dit tijdsgewricht is het overigens een onzinnige vraag, want ontregeling gaat het helemaal worden. Het kabinet Rutte I gaat werk maken van het vereenvoudigen en schrappen van wat wetten, Amvb’s en ministeriële regelingen.

Onder Balkenende werd de trend gezet: minder regels, meer eigen verantwoordelijkheid van de burgers. Dat laatste vertaalde zich in een populair geworden alternatief voor wetgeving: de gedragscode. Het grappige, of treurige zo je wilt, is dat er niet alleen gedragscodes voor nieuwe fenomenen worden ontwikkeld. Je kunt je nog iets voorstellen bij een gedragscode voor sociale media, omdat het om een kersvers verschijnsel in de samenleving gaat. Maar er worden ook gedragscodes opgesteld, ter aanvulling van de bestaande wetgeving.

In 2004 verscheen het rapport “Alle regels tellen”. In opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum  (WODC) en de Directie Wetgeving van het ministerie van Justitie, turfde de vakgroep Bestuursrecht en Bestuurskunde van de  Rijksuniversiteit Groningen de regelgeving die tussen 1975 en 2003 was geproduceerd. Niet alleen nieuwe regelingen, maar ook wijzigingen op die regelingen.
De conclusie was dat er gemiddeld 86 nieuwe wetten en 128 AMvB’s per jaar van kracht werden. Gemiddeld, want er waren jaren van weinig productie en jaren waarin de overheid geen genoeg leek te krijgen van regulering. De onderzoekers merkten op dat de productie van wetten lijkt toe te nemen tijdens een kabinetsperiode. Vlak na het aantreden van een nieuw kabinet lijkt de productie  af te nemen.
Er waren natuurlijk uitzonderingen op die regel. De kabinetten Lubbers II, Kok II en Balkenende I waren mindere regelneven, dan alle andere kabinetten.

De grote vraag is of Rutte I Nederland voldoende zal ontregelen. Het kabinet wil in 2015 een kwart minder regels hebben en denkt volgend jaar de helft van die ontregeling al gerealiseerd te hebben. Die verlichting geldt vooral voor bedrijfsleven. Het CDA bepleit uitbreiding van de regeldrukvermindering voor de zorg, onderwijs en woningbouwcorporaties.
En de burger? Die krijgt er vooralsnog één wet bij, als het aan minister Donner ligt. Hij wil met een spoedwet de uitspraak van de Hoge Raad ongedaan maken, die bepaalde dat een ID-kaart gratis verstrekt moet worden.

Het lijkt er toch een beetje op dat de (gedeeltelijke) wetteloosheid die het kabinet nastreeft, selectief toegepast zal worden. Dat is jammer, want ik zou graag die brave burger willen zijn die geacht wordt de wet te kennen. Dan moeten er wel heel wat worden afgeschaft en uitgedund, anders slaag ik nooit voor een juridisch inburgeringsexamen.

De tegenbegrotingen

BegrotingOp GroenLinks na, heeft de volledige oppositie een tegenbegroting on-line staan. De alternatieven zijn iets socialer en wat groener dan de Miljoenennota van Rutte I. Ter stimulering van de economie deelt de oppositie financiële prikkels uit op net iets andere terreinen dan het kabinet.  In plaats van uitbreiding van het wegennet, ziet de oppositie meer heil in versterking van onderwijs. Om het maar eens heel kort door de bocht samen te vatten.
De tegenbegrotingen van D66 (Worddocument), de PvdA, de SP en de CU (allen in pdf) hebben één ding gemeenschappelijk met het kabinet: de staatsschuld beperken. De SP komt op een wat hogere staatsschuld uit dan kabinet en de andere partijen.

Om de staatsschuld een beetje onder controle te houden, moet ook de oppositie dus net zozeer schuiven met postjes als het kabinet dat doet. Het mag er dan allemaal wat vriendelijker uitzien, ook in de tegenbegrotingen worden alle voordeeltjes gecompenseerd door nadeeltjes, waar niet iedereen even blij mee zal zijn.
Dat is ook niet te doen, als je er vanuit gaat dat we allemaal verantwoordelijk zijn voor de staatsschuld. De staatsschuld staat zwaar onder druk door de crisis. Zowel in de plannen van het kabinet, als in de alternatieven wordt amper meer gerept over de oorzaak van de crisis en oplossingen vooreen volgend debacle. Het gaat alleen nog over een uitweg uit de schulden.

Voor D66 is het helder: “Zowel banken (te veel risico genomen), als overheden (te grote overheidsschulden), als individuele burgers en bedrijven (te veel schulden in hypotheken en leningen) hebben een aandeel in de oorzaken van deze crisis”. Met die stelling schurkt D66 dicht tegen de visie van het kabinet aan. Allemaal schuld, dus moeten we er allemaal wat van voelen, volgens Rutte I. En daar is het kabinet eigenlijk nog veel te laks mee, vindt Pechtold, die het crisisverhaal verder overslaat en de vergrijzing als belangrijkste risicofactor opvoert.

De PvdA is het volledig eens met Rutte I dat “de overheidsfinanciën houdbaar zijn en dat bestedingen van de overheid doelmatig en zuinig zijn” en is “voorstander van een begroting die de rijksfinanciën in evenwicht brengt”. Waarna de accentverschuivingen genoemd worden.
De ChristenUnie vindt dat we allemaal moeten leren van de crisis (Never waste a good crisis) omdat “we ons niet gedragen als een rentmeester van de schepping, maar als roofbouwer” en ziet in de crisis kansen om die mentaliteit nu eens voorgoed aan te pakken.
De SP stelt als enige dat “deze crisis niet kwam door een te grote publieke sector maar door een te grote financiële sector”. De SP wil daarom dat “de financiële sector een groot deel van de rekening betaalt in plaats van de publieke sector”.

Waarmee al duidelijk wordt waarom de oppositie niet met een krachtig, gemeenschappelijk alternatief komt. PvdA en D66 weten uit (regerings)ervaring dat een kloppende boekhouding op meer complimenten kan rekenen, dan uit het cashen van bevlogen idealen.
Natuurlijk is het onverstandig het huishoudboekje niet orde te hebben. Dat neemt niet weg, dat er ook een antwoord nodig is waarom dat huishoudboekje herhaaldelijk in de rode cijfers komt. Maar we zullen het niet snel eens zijn over een herziening van samenleving en economie. De tegenbegrotingen mogen dan ook worden gezien als goedbedoelde pogingen, de samenleving wat vrolijker door de modder te helpen.

De tegenbegrotingen gaan vooral over een andere manier van bezuinigen. Daar valt veel voor te zeggen, want de kaasschaafmethode is niet alleen onrechtvaardig, het is te betwijfelen of die methode ook effectief is. Meer snoeien dan investeren zou, volgens sommigen, de economie er ook niet op vooruit helpen.
In de tegenbegrotingen wordt te weinig of geen aandacht besteed aan de vraag hoe noodzakelijk de bezuinigingen zijn. Zijn er wel redenen voor de huidige bezuinigingen, vroeg ik mij in juni hier af. De staatssteun aan banken is voor een groot deel afgelost, er zijn ook meevallers en niet de publieke sector maar de kredietcrisis zette de Maastrichtnorm onder druk.

Dus ja SP, de banken betalen hun schulden, met dikke rente, al terug. En, PvdA en D66, waarom die Zalmdoctrine handhaven (meevallers niet meerekenen) en waarom geen, tijdelijke overschrijding van de Maastrichtnorm? Goed rentmeesterschap, beste CU, is iets dat in voor- en tegenspoed de aandacht verdient.
Eerst maar een duidelijk krijgen hoe hard die bezuinigingen nodig zijn, in plaats van ieders ideologische agenda afficheren als een kans om uit de crisis te komen.

Het kabinet lekt

LekEen dag eerder dan voorspeld, komt Frits Wester met de Prinsjesdagstukken. Althans, een deel ervan: de marco-economische verkenningen, de cijfers waarmee het kabinet haar beleid onderbouwt. De conclusie: het valt tegen met de economie. Dat komt goed uit, want zo blijven er redenen om te bezuinigen. Commentaar van Frits Wester: “Dit zal vragen om passende maatregelen en hard ingrijpen van het kabinet. Het totaalplaatje is niet goed”, aldus RTL Nieuws.

Die cijfers zijn ramingen, die per kwartaal worden bijgesteld. Het kabinet zet haar koers uitop basis van ramingen van het CPB (Centraal Plan Bureau). De Nederlandse Bank (DNB) en statistiekenboer CBS, doen ook periodiek een duit in het zakje. De cijfers van de drie orakels verschillen in tiendes van procenten.
Het slechte nieuws wijkt ook slechts tiendes van procenten af van een eerdere raming (juni). Het CPB dacht dat er een economische groei van 1,75% zou zijn. Nu denkt het kabinet dat er slechts 1% groei zal zijn. De DNB hield het in juni op 1,7% groei (pdf). Het CPB en de DNB voorspellen een dalende trend, hetgeen het CBS al bevestigde door te melden dat het tweede kwartaal van dit jaar tegenviel: slechts, 15% groei (1e kwartaal:2,8%).

Alle reden dus voor Frits Wester om een beleidsalarm af te geven. Het zal code rood worden voor het kabinet. De PVV reageert snel en ziet geen aanleiding tot extra bezuinigingen. De NOS die, net als vorig jaar, ook wat druppels uit het lek ving, levert zelf geen commentaar, maar peilt de politici.
Pechtold (D66) neemt de cijfers serieus en maant Rutte structurele hervormingen door te voeren. Cohen (PvdA) vindt het allemaal maar zorgelijk en pleit voor een eerlijke koopkrachtverdeling. Sap (GroenLinks) vreest wel extra bezuinigingen en denkt dat het kabinet daar geen ruimte meer voor heeft.
CDA en VVD willen pas reageren als het kabinet aanstaande vrijdag het complete Prinsjesdagoeuvre vrijgeeft. Ik waag ook deze keer een gokje: nog voor vrijdag zullen we ook van het CDA en de VVD reacties horen.

Nog een voorspelling: het slechte nieuws komt naar buiten om het kabinet op Prinsjesdag een mooi gezicht te geven. Iedereen denkt dat het kabinet er een verschrikkelijke schep bovenop gaat doen. Rutte heeft, zoals beloofd, uit laten rekenen wat de stapeleffecten zijn voor de minst draagkrachtigen en stelt vast dat deze groep genoeg bijdraagt. Deze keer komt hij met een wat reëler en nauwkeuriger voorbeeld van een bijstandmoeder. Het kabinet meldt heldfhaftig dat het bij de 18 miljard bezuinigingen zal blijven. Iedereen haalt opgelucht adem. Het kabinet mag de rit uitzitten.

Voor het folkloristisch plezier willen we natuurlijk weten wie er heeft gelekt. Vorig jaar was dat PvdA’er Paul Tang. Maar dat was onder de oude embargoregeling. Kamerleden kregen de stukken, maar mochten er nog niets over naar buiten brengen. Dit jaar zouden pers en politici de stukken pas aanstaande vrijdag krijgen. Het lijkt logisch dat het lek dan binnen het kabinet zit. Een lek van waarde. Want ja, de cijfers tellen teleur, maar zijn niet dramatisch veel slechter. Slecht genoeg om niet toe te geven aan de wens wat minder drastisch te bezuinigen. Mooi genoeg om de barmhartige uit te hangen en niet nog meer te bezuinigen.