Selectieve heilige verontwaardiging

BoosWie denkt dat alleen bepaalde moslims heftig verontwaardigde recensies maken over kunstige afbeeldingen van hun profeet, heeft het mis. Ook katholieken zijn wel eens boos. Wat is er aan de hand?
Jezus komt terug op aarde. In New York om precies te zijn. De goede man deed in maart al een poging, maar stuitte op boze protesten en Jezus kon inpakken en wegwezen. Maar nu zal hij 27 oktober weer verschijnen. En, net als in maart, in vol ornaat. Dat wil zeggen: in adamskostuum.
In maart presenteerde de melkchocolade-Heer zich in een etalage van een kunstgalerie, zodat iedereen hem kon bewonderen. De Catholic League for Religious en Civil Rights protesteerde zo heftig dat de galeriehouder zich genoodzaakt zag het beeld weg te halen. Exit Jezus.
Volgende week wordt echter de tentoonstelling “Chocolate Saints, Sweet Jesus” geopend en daar zal het beeld van de kunstenaar Cosimo Cavallaro
weer in alle glorie te zien zijn. Je zou verwachten dat de tentoonstelling op bezoek van woedende katholieken mag rekenen, maar ook heilige verontwaardiging blijkt zeer selectief te zijn.
De Catholic League is niet van plan er enige aandacht aan te besteden en wel om twee redenen. De tentoonstelling valt deze keer niet gelijk met de Holy Week. Wel valt-ie samen met Allerheiligen en dat is kennelijk zo'n onbeduidende heilige dag, dat er deze keer geen protesten nodig zijn. De katholieken zijn slecht thuis in de marktmechanismen van de public relations. Waarom wel in de Heilige Week de aandacht vestigen op 's heeren genitaliën en niet op Allerheiligen?
De tweede reden getuigt van een ander soort selectiviteit. De tentoonstelling vindt plaats in een wijk met erg veel galerietjes. Dat trekt vooral kunstenaars zelf en wat kunstminnend publiek. Dat is ook een reden om nu niet te protesteren. De Catholic League gaat er kennelijk van uit dat als kunst zich alleen ophoudt in de krochten van artistieke wijken, er geen gevaar is voor gelovige zielen. Kunstenaars zijn natuurlijk van god los en laat ze hun creativiteit maar tonen in hun eigen Sodoms en Gomorra's. Uiteindelijk worden ze toch afgerekend aan de hemelpoort.
De religieuze gedrevenheid om nu niet te protesteren doet merkwaardig aan. In maart had je de wereldgebedsdag, de gebedsdag voor gewas en arbeid, de dag van Maria boodschap, 6 heiligen die werden herdacht en 5 zondagen. Maar de week naar Allerheiligen overtreft dat ruim: 13 heiligen, 4 zondagen en de grande finale van Allerheiligen zelf. Blijkbaar gaan de katholieken selectief om met wat belangrijker is om te eren. Als de week van Allerheiligen de protesten doet verstommen, zou je wensen dat elke religie geen heilige week, maar slechts 365 heiligendagen heeft.

En hier gaat het om. Knap werk om van jezus chocola te maken. Klik op de foto en bezoek de website van de organiserende galerie The Proposition.

Chocolate jesus

Tijd voor keuzes

KeuzetijdAls de wekker gaat is het tijd om op te staan. Als de alarmbel rinkelt is het tijd voor keuzes.
Zo vindt de adviesraad voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening dat de woningmarkt een doodzieke patiënt is en komt nu met
de nota 'Tijd voor keuzes, perspectief op een woningmarkt in balans'.
Ook minister
Koenders van Ontwikkelingssamenwerking vindt dat het tijd is voor keuzes. Kwestie van goede timing. Zo stelt Koenders dat als er in een niet zo erg democratisch land ineens een leider zit die wel de goede keuzes maakt, je niet moet wachten op verdere ontwikkelingen maar meteen steun moet geven.
Juist, van uitstel komt afstel, heet het in de volksmond. In 1972 vond de
Club van Rome ook al dat het de hoogste tijd voor keuzes was. De gevolgen van de economsiche groei waren zo alarmerend voor het milieu dat wachten met maatregelen wel eens catastrofaal kon zijn. Nu, 35 jaar later, hebben regeringen er wel voor gekozen de noodzaak in te zien, maar keuzes voor maatregelen voor zich uit te schuiven.
Juist, haastige spoed, is zelden goed, heet het in de volksmond. Neem dus rustig de tijd. De wetenschapper
Ap Dijksterhuis had al ontdekt dat keuzes bij complexe kwesties het beste gemaakt kunnen worden, door er een nachtje over te slapen. Nou, als dat geldt voor een simpele burger die nu voor de keuze staat een huis te kopen in de wetenschap dat de hypotheekrente afgeschaft gaat worden, dan geldt dat zeker voor nog ingewikkelder zaken als een mondiaal beleid waar economie, milieu en armoedebestrijding in een samenhangend beleid worden aangepakt.
Maar de VROM-raad en Bert Koenders zeggen dat het nu wel tijd is voor keuzes. Dat zou zomaar kunnen kloppen, want er zijn meer dan genoeg nachtjes gepasseerd om er over te slapen. Dus we zijn al aardig wat verder in de tijd. Het moment van keuzes maken is eindelijk aangebroken.
Juist, beter laat dan nooit, heet het in de volksmond. De vraag is wel: is de tijd er rijp voor? Kan na 93 jaar
hyptotheekrenteaftrek die regeling in de prullenbak? En worden er nu, na 58 jaar ontwikkelingshulp, gedurfde keuzes gemaakt om voorgoed een einde aan de armoede te maken?
Ik vrees dat daar maar één antwoord op is: de tijd zal het leren.

Scherpzinnige politici

Verdonk humorVerdonk's verbeten uitspraken wekken zelden een glimlach op. Nou zijn politici toch al niet zo sterk in gevatte onliners, maar Rita heeft er nog geen enkele geproduceerd. En dat had makkelijk gekund. De koers van Verdonk is duidelijk. In de traditie van ijzeren dames kiest ze niet de lijn-geharnaste-Jeanne-d'Arc en bevrijdt ze ons van de anglo-amerikaanse invloeden. Veeleer valt te verwachten dat ze de lijn-strijkijzeren-dame-Thatcher kiest en, zodra ze minister-president wordt, haar eigen “Falkland” begint om Koufurderrige op de knieën te dwingen en de nederlandse taal daar in ere te herstellen. Verdonk hanteert maar één onliner als haar gevraagd wordt naar haar machtswellustige beweegredenen: “Ik laat mijn 620.555 kiezers niet in de kou staan”. Het begint zelfs een vervelende mantra te worden en daar moet ze mee oppassen. Straks denken ook die kiezers dat ze niet meer te melden heeft. Waarom geen voorbeeld genomen aan Thatcher die vragen over haar machtshonger pareerde met: “Being powerfull is like being a lady. If you have to tell people you are, you aren't”.
Klinkt een stuk gevatter en Thatcher is dan ook, naast Winston Churchill, één van de weinige politici die in een top-tien van scherpzinnigheden is gekozen. In
een poll op de kersverse, engelse tv-zender Dave (de naam is een eerbetoon aan de ierse komiek Dave Allen?) werden meer schrijvers dan politici genoemd, maar zo'n poll zou hier waarschijnlijk geen enkele uitspraak opleveren, van welke politicus dan ook.
Of zie ik, somber gestemd door een toekomst met Verdonk, de humor in de politiek niet meer? Ken jij een uitspraak van een nederlandse politicus die goed is voor een vette glimlach? Die zie ik hier dan graag terug.

Democratie en het onzekerheidsprincipe

stemcomputerveiligheidHet vertrouwen van de burger in de politiek wordt er niet groter op als steeds meer burgerzaken per computer worden geregeld. Dat ligt niet aan de computer zelf, maar aan de onbegrensde technische mogelijkheden. Die zijn zo ver ontwikkeld en de kennis ervan is zo weid verspreid dat de veiligheid in het geding is. De enige veilige pc is een computer die uit staat. Een veilige internetionale democratie blijft dus science fiction.
Het kabinet heeft de bezwaren van stemmen per computer onderkend en in 2009 mogen we dus weer het
rode potlood hanteren. In Zwitserland neemt men daar geen genoegen mee. Om er zeker van te zijn dat het dataverkeer van stemcomputer naar de telcomputer goed aankomt, gaat men het onzekerheidsprincipe toepassen. Dat is niet een soort foutverbeterende code die het onveilige gevoel van de kiezer corrigeert. Het is een principe uit de kwantummechanica.
Deze techniek komt er simpel gezegd hier op neer: Zodra er ook maar iets gebeurt met het dataverkeer, bijvoorbeeld een hacker die een kijkje wil nemen in de uitgebrachte stemmen, dan verandert er iets aan de data. Het beveiligingssysteem herkent dat en men weet: hier is iets loos.
Heeft men een waterdichte beveiliging gevonden? Nee, maar omdat er zoveel kennis en kunde voor nodig is om dit systeem aan te vallen, denkt men dat het onmogelijk is misbruik te maken van deze werkwijze.
Dat lijkt mij een illussie. Want is het niet zo dat elk veiligheidssyteem, analoog of digitaal, fysiek of virtueel, tot nu toe altijd kwetsbaar is gebleken? Of het blijkt niet bestand tegen de genialiteit van cybercriminelen, of er is een programmeerfoutje over het hoofd gezien. Er lijkt wel geen brug tussen computer en veiligheid te bouwen of er zit wel een constructiefoutje in.
Met de beveiliging van je pc thuis of op werk is het inmiddels zo gesteld dat er maar één maatregel helpt: doe er geen dingen op waar anderen kwaad mee kunnen. Ga er maar van uit dat jouw pc al eens een bezoekje heeft gehad van een onbekende uit China. Vertrouw niet elke site die je bezoekt. De postbank weet daar inmiddels alles van. Afgelopen week zijn toch weer wat pc-gebruikers misleid door een
imitatie-postbanksite.
De kwantumtechnieken waar men in Zwitserland gebruik van wil maken, zijn knap ingewikkeld. Maar alle technieken zijn te leren en dus ook te misbruiken door wie dat wil. En zelfs al zou er ooit wel een waterdichte techniek bedacht worden: het onveilige gevoel dat een regering met de stemcomputergegevens kan doen en laten wat ze wil is daar nog niet mee weggenomen. Dat vereist andere technieken. Dat vraagt om een 100% betrouwbare overheid.
Helaas weet je alleen van dictaturen zeker waar je aan toe bent. In een democratie zul je altijd moeten afwachten wat er van verkiezingsbeloftes terecht komt. Een democratie vraagt veel vertrouwen. Dat is nu eenmaal het onzekerheidsprincipe van ons soort democratie.

De schapen van de bokken scheiden

Bok en schaapHoewel een aanzienlijk deel der wereldbevolking meent dat Jezus bij zijn terugkeer op aarde de schapen van de bokken moet scheiden (Mattheüs 25:32), zijn er nog genoeg anderen die daar het liefst vandaag nog aan willen beginnen. Dat leidt tot soms bizarre discussies, waarbij kool noch geit gespaard blijven. U kent de problemen wel van de democratisch ingestelde veerman die een kool, een geit èn een wolf wil overzetten. Hij moet daar heel wat kunst-en vliegwerk voor doen om dat voor elkaar te krijgen.
Bij het scheiden van schapen en bokken gaat het er heel anders aan toe. Sommigen willen alleen schapen met een vlekje naar een ander eiland verbannen, anderen menen dat alleen bokken met een sik daar in aanmerking voor komen. Angst en werkelijkheid lopen door elkaar, nationaliteit wordt met identiteit verward en wie het waagt een koekje bij de thee ter discussie te stellen wordt terugverwezen naar de argentijnse pampa's.
Laat ik het idee van 's heeres scheiding der dieren eens serieus nemen en, in een poging de discussies hierover definitief te beëindigen, een paar voorstellen doen hoe dat dan gerealiseerd kan worden.

1. Een ieder die het christelijk geloof aanhangt, zal zeggen van Adam en Eva af te stammen. Wetenschappers hebben vastgeteld dat die oorspronkelijk ergens in Afrika woonden. Er moet een wet komen die voorschrijft dat een ieder die geen afstand doet van het geloof, terug gestuurd wordt naar Afrika.

2. Hoort wie klopt daar kind'ren? Wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe.
De douane wordt vervangen door Sinterklaas en zijn hulppersoneel. Een ieder die voldoende zoetstoffen in het bloed heeft mag er in, de rest wordt er uit geranseld. Wie aan suikerfeesten heeft meegedaan, hoeft dus niks te vrezen.

3. De regering organiseert een moderne variant van de volkstelling. Er wordt een verplichte bloedafname-dag gehouden. Iedereen die ook maar een druppeltje vreemd bloed in de aderen heeft wordt verbannen naar Australië, Amerika of Elba. Rottumeroog kan ook, daar kom ik bij voorstel 4 op terug.
Bij twijfelgevallen wordt een DNA-test gedaan. Zo pikken we de nazaten van de spanjaarden die hier gedurende de 80-jarige oorlog zijn blijven hangen er uit. Evenals afstammelingen van de batavieren, de romeinen, de vikingen, franse, napoleontische soldaten, overgelopen duitse krijgslieden en amerikaanse en canadese bevrijders en hongaarse vluchtelingen. Allemaal terug naar het land van hun voorvaderen.

4. Elke vier jaar wordt het volksliedstaatsexamen gehouden. Iedereen die het Wilhelmus van achter naar voren foutloos uit zijn/haar hoofd weet te reciteren mag blijven. De rest wordt overgeplaatst naar Rottumeroog. Dat is weliswaar geen buitenland, maar er is zo verrekte weinig te doen dat de bannelingen alle tijd hebben dat kreng van een volkslied alsnog uit het hoofd te leren voor het herexamen dat een jaar later plaatsvindt.

Knettergekke voorstellen natuurlijk, maar dat schijnt tegenwoordig te mogen. Eén ding kan ik met zekerheid voorspellen: voer deze voorstellen uit en de economie stort in, maar het wordt wel heel stil op de weg. Kunnen die miljoenen aan filebestrijding eindelijk eens nuttiger worden besteed.

Week van het-was-me-het-weekje-wel

KnotwilgGisteren, 12 oktober, was de afsluiting van een memorabele week. Een week waarin heel wat boompjes werden opgezet. Slechte timing, want dat moet je natuurlijk niet in de snoeimaand doen. Zo was het de week van de democratie en werden er alleraardigste boompjes geplant om de democratie te verbeteren. Tegelijkertijd werden die boompjes, in de traditie van het poldermodel, meteen van de frisse, jonge loten ontdaan. De nederlandse democratie is een knotwilg.
Pauw & Witteman mochten gisteren de week van de democratie afsluiten, maar van de aangekondigde presentatie van
die verbetervoorstellen was helemaal niets te zien. En het kabinet haalde de democratie rechts in: Hirsch Ballin kwam Wilders tegemoet en gaat de dubbele nationaliteit beperken, Ab Klink verbiedt de paddo's en Eurlings bestrijdt de files door de files ruim baan te geven. Daar mogen de bewindslieden niet teveel over zeggen, want in diezelfde week censureert het kabinet haar eigen weblogs. De verbetervoorstellen als sneeuw voor de zon verdwenen en de democratie gesnoeid.
Ja, 12/10 gaat de analen in als een mijlpaal. Elders in de wereld werd Colombus' ontdekking van Amerika
herdacht. Voor velen het land van democratie, vrijheid en ongekende mogelijkheden. Nu, 515 jaar later, vraag je toch af waarom dat boompje is overwoekerd door een heel Bush, die met zijn verstikkende takken de vrijheden van anderen ontneemt. Gisteren werden we in de documentaire “Taxi to the dark side” er nog eens fijntjes aan herinnerd hoe de opvattingen van Bush en co desnoods met martelingen worden afgedwongen.
Dat de rechtse inhaalmanoeuvre van het kabinet en de praktijken van Bush op grote schaal gedoogd worden bewijst maar weer eens hoe bang veel mensen zijn. En hoe positief je ook kan zijn over “De kracht van de kudde”, het symposium dat de Veerstichting gisteren afsloot met een debat over het
drama democratie, de kudde dwaalt in angst over de democratische steppen.
Dat 12/10 inmiddels geschiedenis is werd ook nog eens bevestigd door de start van alweer een nieuwe week: de
Week van de Geschiedenis, met als thema “Wonen”. De verbouwingen aan het democratisch huis zijn mislukt, vooruitdenken is niet de grootste kracht van de kudde, dus dan maar eens terugblikken hoe we nou van plaggenhut tot kantoorkolos zijn gekomen.
Het was me dus het weekje wel, maar we gaan weer over tot de orde van de dag. Het is zaterdag 13 oktober geworden en de democratie is
een sprookje. Goed bewaakt, dat wel, zoals vandaag op de landelijke politiedag is te zien. En voor wie dat allemaal niet interesseert: misschien is kunstgeschiedenis leuker en als dat niet bevalt ga dan naar padvinderpop. Ruige rockers, die padvinders. Hoewel ik vrees dat Plasterk meent dat ook zij de weg kwijt zijn, omdat ze de akela tot lustobject hebben “verheven”.

Code tandpasta

Tubecode

De stichting War Child heeft gisteren de Transparantieprijs voor goede doelen gewonnen. War Child geeft, volgens de jury, op een zeer heldere manier informatie over haar organisatie. De donateurs willen natuurlijk weten of hun geld terecht komt. Nou, War Child slaagt met vlag en wimpel en mocht gisteren dus een prijs ontvangen uit handen van de heer Morris Tabaksblat.
Meneer Tabaksblat mag wel de “godfather” van de transparantie genoemd worden. In 2003 werd hij voorzitter van een commissie die een gedragscode voor beursgenoteerde bedrijven moest ontwikkelen. Een gedragscode die openheid van zaken moest garanderen. Geen vage, onduidelijke jaarekeningen meer, heldere uitleg over wat een raad van commissarissen zo al uitspookt en meer medezeggenschap voor de aandeelhouders. Op 1 juni 2004 trad deze code in werking en staat vooral bekend als de Code-Tabaksblat.

Morris heeft wat met goede doelen. Zo is hij ook voorzitter van de War Trauma Foundation, die psychosociale hulp biedt aan slachtoffers van oorlog en systematisch geweld. En collega-instelling van War Child dus. Het moet Morris een goed gevoel gegeven hebben dat juist War Child nu de prijs in de wacht sleept.

In het transparante jaarverslag van War Child kunnen we vinden dat de heer Evert Greup de penningmeester van de club is. Dat zegt u niks? Hij was ooit directeur van de zakenbank Kempen & Co. In 2001 werd die bank overgenomen door de Frans-Belgische bank Dexia. Toen Dexia haar bod bekend maakte, lichtte Evert Greup één van de fondsbestuurders van de Kempenbank in. Die kwam vervolgens voor de rechter te staan omdat hij en zijn gezin Kempenaandelen verkocht zouden hebben met voorkennis en dat is hier strafbaar. Dat kwam die bestuurder op celstraf te staan, maar in hoger beroep werd dat teruggebracht tot voorwaardelijke celstraf en 100 uren taakstraf. Evert Greup had daar verder niks mee te maken. Die had gewoon een collegiaal telefoontje gepleegd.

Overigens werd het niks met die overname door Dexia. In 2004 verkocht Dexia Kempen & co weer, na wat roerige jaren waarin de Legio-lease affaire Dexia dwong de Kempenbank weer van de hand te doen. Met Legio-lease kon je aandelen “huren”. Daar ging flink wat mee mis en tienduizenden beleggers sleepte Dexia voor de rechter om hun geld terug te vorderen. Evert Greup trok zich stilletjes terug uit de directie van Kempen & co en ging part-time op de achtergronbd werken.

Morris Tabaksblat komt ook uit de commerciële wereld, hij was in het verleden topbestuurder bij Unilever. Met die ervaring kan hij de goede doelen van advies dienen en dat doet hij dan ook. Goede doelen moeten eens wat vaker hun bedrijfsvoering onder de loep nemen, vindt hij. Citaat uit het Volkskrantartikel: “Een bedrijf moet zich geregeld afvragen of het de bakens moet verzetten. Soms is een markt niet meer lucratief of is er geen behoefte meer aan een product. Dan verzinnen ondernemers weer iets nieuws. Bij goede doelen ontbreekt deze dynamiek en is het speelveld veel statischer”.

Dus niet elk jaar dezelfde zouteloze campagnes. Goede doelen rekenen er teveel op dat het wel goed zit met de charitatieve mentaliteit van de burgers. Maar een creatiever beleid kan meer donateurs opleveren of meer geld uit de zakken van de vaste donateurs kloppen.

Morris Tabaksblat vraagt zich ook af of er niet af en toe eens een stichting moet worden opgeheven. De tbc-collecte zie je niet meer aan de deur, maar verder zijn alle bekende goede doelenclubs nog actief. Klopt dat wel? Houden die clubs het leed soms onnodig in stand? Of in de woorden van de heer Tabaksblat: “Je moet je dus altijd afvragen hoe groot dat leed is en of de doelstelling van het goede doel geen aanpassing behoeft. Over Afrika hoor je altijd kommer en kwel, terwijl er ook ontwikkelingen ten goede zijn'.

Als ervaringsdeskundige kan Morris het niet laten een fraai voorbeeld te geven van hoe ook het bedrijfsleven zo zijn bijdrage levert aan die ontwikkelingen ten goede: “Bij Unilever hebben we bijvoorbeeld hygiënecampagnes van overheden in ontwikkelingslanden gefaciliteerd en daarmee het tandenpoetsen gepromoot. Als producent van tandpasta hadden we daar ook voordeel van”.

De Code tandpasta, jawel. Je helpt de uitgeknepenen een tube tandpasta uit te knijpen. Veel rijker zijn ze er in Afrika niet van geworden, maar ze zijn nu tenminste arm met een schoon gebit.

Dat de voorzitter van WarTrauma Foundation een prijs geeft aan War Child die een penningmeester heeft die ervaren is met mislukte overnames, mag allemaal heel transparant zijn, maar is het wel net zo schoon als een pas gepoetst gebit? Of ruik ik een slechte adem?

De idioot in bad.

Idioot in badAandacht is als een warm bad. Dat geldt zelfs voor de meest egocentrische solisten. Vandaag wordt de idioot in dat bad gedompeld. Het is de werelddag van de geestelijke gezondheid. Uw aandacht wordt gevraagd voor mensen in wiens bovenkamertje het er rommelig aan toegaat.
De kalender staat vol van aandacht vragende dagen en ze helpen maar zeer marginaal. De psychische gezondheidsdag wordt al
vanaf 1992 georganiseerd en blijkt, 15 jaar later, nog steeds nodig. De idioot krijgt zijn bad, maar “elke week is hem het lot beschoren, opnieuw een bange idioot te zijn gebleven”(uit het prachtige gedicht van M. Vasalis, “De idioot in bad“).
Het nederlandse Fonds Psychische Gezondheid kiest ervoor elk jaar een thema onder de aandacht te brengen.
Dit jaar: eetstoornissen.
Het lijkt wel of de wereld steeds gekker wordt. Het
aantal psychische stoornissen breidt zich uit. Geen probleem als je met behulp van een internet-therapeut (E-mental health) er weer van af kan komen. Er zijn ook aardig wat psychiatrische stoornissen, die goed te verhelpen zijn. Er zijn zo'n 27.600 mensen met een eetstoornis, maar dat aantal breidt zich niet uit, omdat er zoveel mensen ook weer van genezen, dat het aantal redelijk stabiel blijft. Maar wat te denken van de 17 duizend mensen die vorig jaar gedwongen werden opgenomen?
Een deel van die mensen zal genezen, maar een behoorlijk deel zal chronisch patiënt worden en tot de ongeveer 18.000 mensen gaan behoren die een lange tijd, soms zelfs de rest van hun leven, binnen de muren van een psychiatrische instelling verblijven.
Maar, kort of lang verblijf, eenmaal “uitbehandeld” is het oppassen geblazen. In toenemende mate komt de idioot op straat terecht. De idioot is tijdens zijn opname en behandeling huis, werk en sociale omgeving kwijtgeraakt. Dat moet weer worden opgebouwd. Door onvoldoende nazorg, door wachtlijsten bij “bemoeizorg”-organisaties, door een geschiedenis van schulden die dan weer boven water komt èn door het gedrag van de idioot zelf (wie wil er nu een buurman die miden in de nacht op het dak aria's staat te zingen?) is de straat de enige verblijfplaats die de idioot rest. En op straat gaat het binnen de kortste keren weer bergafwaarts. Medicijnen kwijt of vergeten in te nemen, dealertjes die de idioot (weer) aan de drugs helpen en regelmatig de toegang tot de nachtopvang ontzegd omdat er in zo'n opvang nou eenmaal geen psychiatrisch verpleegkundigen werken die weten hoe met het gedrag van de idioot om te gaan.
De idioot vraagt af en toe zelf om hulp. De hulpverlener is dan verplicht hem een aantal vragen te stellen en de idioot mag zijn hele vervelende geschiedenis weer op tafel leggen. De idioot wil rust, een dak boven zijn hoofd en elke dag een bad, want dat helpt hem zichzelf te kunnen zijn. Meer niet. Maar de hulpverlener is, dankzij de WMO (Wet Maatschappelijke Opvang), verplicht de idioot alle hulp te bieden die verder nodig wordt geacht. De idioot moet dat wel aannemen want anders is hij zijn dakloze-uitkering kwijt en de kans op een woninkje voor hemzelf kan-ie wel schudden. De idioot wil een eigen leven, maar zijn leven past niet zomaar tussen die van “de andere mensen”. De idioot loopt daarom vaak genoeg weg bij de hulpverlening en dat draait steevast op alweer een dwangopname uit.
Het is een netelige kwestie. Geef je de idioot net zoveel vrijheid als iedere andere burger, dan loopt hij wel risico's. Het zou echter een erg dure zaak worden als elke idioot net zoveel persoonlijke bescherming kreeg als politici die bedreigd worden. Maar die worden dus wel tegen krankzinnigen beschermd. De idoot moet zelf maar uitzoeken hoe hij het, ook voor hem, krankzinnige leven tegemoet treedt. Gaat dat mis, dan maar weer gedwongen het gekkenhuis in.
Zeker, als je het hem vraagt weet-ie wel wat voor plaats hij in dat leven wil. Die plaats lijkt er echter niet in onze samenleving te zijn. Een enkel keertje gaat dat wel goed. De idioot die hier in de buurt op een kamertje woont, krijgt van de bakker elke dag een broodje en een kop koffie, de buurman houdt een oogje in het zeil en toen hij laatst zijn straatkrantje stond te verkopen knoopte iemand een gesprek met hem aan. Hij had wat last van een haartje in zijn oog en vroeg of zijn gesprekspartner dat wilde weghalen. Alsof dat vanzelf sprak deed die voorbijganger dat ook. Een verzorgingsritueeltje dat eigenlijk van alle dag zou moeten zijn.
Maar meestal leeft de idioot in angst. Hij is bang voor wat de mensen van hem denken, bang voor wat mensen van hem willen, bang om op straat te leven en bang om opgesloten te worden. Die angst is geen psychiatrische stoornis, maar een realiteit. Die realtiteit is niet te verhelpen met een pilletje of internettherapie.
Komt u de idoot toevallig tegen, geef hem dan eens dat bad van aandacht. Een praatje is genoeg.

De maakbaarheid van muizen en mensen

Van muizen en mannen

Gisteren werd bekend gemaakt wie de Nobelprijs voor de geneeskunde gaat krijgen. De prijs gaat gedeeld worden door het illustere trio Oliver Smithies, Mario Capecchi en Martin Evans (op de foto van links naar rechts). Ze krijgen de prijs voor hun werk met muizen (op de foto tussen de heren in). De muizen krijgen geen prijs. De drie wetenschappers hebben het ongedierte ooit een knock-out weten toe te brengen, waardoor het muizenspul nu op grote schaal verhandeld wordt als proefkonijn. Van muis naar konijn, dat kan, maar als je moet wachten tot de Darwinistische wetten hun werk hebben gedaan ben je veel te laat om hart-en vaatziektes, kanker, blindheid, stress en andere ongemakken de wereld uit te helpen. De heren hebben in eendrachtige samenwerking de natuur kunstmatig een handje geholpen.

Hun grote verdienste schijnt te liggen in het ontwikkelen van de knock-out muis. Schrik niet, dierenliefhebbers, ze hebben de muizen niet de ring ingejaagd om ze plat te slaan. Ze hebben ontdekt hoe je een stukje erfelijke materiaal kan uitschakelen. Niet de muizen, maar hun genen gaan knock-out. Deze genetische manipulatie moet kennis opleveren om de genen beter te leren kennen en erfelijke ziektes beter te behandelen.

Van veel genen kent men de betekenis nog niet. Met een knock-out heb je een kans daar achter te komen. Schakel bij een muis een onbekend gen uit en het dier wordt vervolgens leesblind dan weet je dus dat leesblindheid erfelijke kan zijn èn welk gen daar verantwoordelijke voor is.

Je kan ook bekende genen uitschakelen. Zo kunnen tumoronderdrukkende genen uitgeschakeld worden om bij muizen de ontwikkeling van kanker te bestuderen.

Nu zijn er veel ziektes. En het kost veel tijd die te onderzoeken. Daar heb je heel wat muizen voor nodig. Dankzij de Nobelprijswinaars kunnen onderzoekers nu elk type knock-out muis bestellen. Of een knock-out zebravisje. Zebravisjes hebben minstens net zoveel genen met de mens gemeenschappelijk als een muis en ze zijn goedkoper. Er gaan meer van die visjes in een aquarium dan muizen in een kooi. Plasterk, onze huidige minister van onderwijs en stamcelspecialist, heeft ooit gezegd wel een toekomst in die zebravisjes te zien.

Aan genmanipulatie bij muizen kleven nog steeds twee bezwaren. De eerste is bekend: onnodig dierenleed. Dat argument heeft zijn beste tijd wel gehad. Tenzij we besluiten nooit meer de natuur voor menselijke doeleinden te gebruiken. Zo zouden we de natuur niet hoeven uit te putten en te belasten om aan de energiebehoeften te voldoen die ons luxeleven vereist, maar alleen nog de energie te gebruiken die onze lichaamswarmte- en beweging oplevert. Dat gaat natuurlijk net zo min gebeuren als dat wij onszelf als proefdier beschikbaar stellen aan de wetenschap.

Een tweede bezwaar is: moet je een muis wel knock-out manipuleren, terwijl die techniek vaak genoeg helemaal niks oplevert. Dit is het raadsel van de zogenaamde junk-DNA. Dat is de 97% van het erfelijk materiaal dat je weg kunt halen zonder dat er iets wezenlijks verandert. De Amerikaanse onderzoekers Marcelo A. Nobrega en Yiwen Zhu verwijderden twee grote stukken DNA uit het genoom van een muis. Het gevolg: niet de verwachte miskraam, noch mismaakte of doodzieke muisjes. Compleet normale muizen. Men veronderstelde dat het dan om een soort overbodig afval-DNA zou gaan. Maar ja, nader onderzoek leerde dat muizen en mensen zeker 480 identieke stukjes DNA blijken te hebben. Dat heben we toch niet voor niets. Waar het dan wel voor is, dat weten we nog niet.

Als we dat niet weten, waarom gaan we er dan wel mee klooien? Dankzij ontbrekende kennis hebben we al aardig wat ellende gehad. Zo was de uitvinding van het wiel een prachtige ontdekking maar de wielwetenschappers konden in die tijd niet weten dat een wiel een auto kon worden en de natuur verruïneerd

Nu zitten er ook hele mooie kanten aan het wiel en al dat gepruts met genen heeft ook al positieve zaken opgeleverd. Daar heb ik een medicijn aan te danken die een chronische kwaal zo goed als tot stilstand heeft gebracht. Maar toch zit ik met de vraag of er grenzen moeten zijn aan dit soort onderzoek. De kans dat je generaties muizen manipuleert zonder dat je weet of ze zullen evolueren tot proefkonijnen die over een paar jaar met een nieuwe vorm van myxomatose de boel verzieken is even groot als dat je alle erfelijke ziektes de wereld uit helpt. Maar zeker weten doen we dat dus niet. Waarom stelt de maakbaarheid van muizen en mensen toch altijd weer nieuwe dilemma's?

Internetionale democratie

TabbladVolgend jaar krijgt iedereen een eigen internetsite van de overheid. Dat gaat uw eigen burgerzaken-website worden. Met een inlogcode kunt u zich eenmalig registreren bij Mijn Overheid.nl en dan kunt u uw burgerzaakjes direct online van achter uw pc regelen. Niet meer in de rij voor de aanvraag van een paspoort, uw belastingen met een muisklik regelen en een vergunning om de populier in uw tuin te kappen is in een paar seconden aangevraagd. Uw persoonlijke gegevens bij ministeries, belastingdienst, gemeente, waterschap, Centraal Incasso Bureau en Informatie Beheer Groep zijn op uw eigen burgerwebsite in te zien. Ook kunt u online stemmen bij verkiezingen en referenda.
Prachtig, de overheid weet wel hoe ze het veiliger op straat kunnen krijgen: hou iedereen zo lang mogelijk achter de pc thuis. Maar het biedt ook een andere, ongekende mogelijkheid.
Eén van de voorstellen die is ingediend bij “verbeter de democratie” (een onderdeel van de themaweek democratie “
Wij zijn de baas“) luidt: Bied iedere burger bij het invullen van zijn jaarlijkse (digitale) belastingbiljet de mogelijkheid aan te geven aan welke zaken hij meer geld zou willen uitgeven (zie stelling 7 op de webpagina waar u mee kunt stemmen om de democratie te verbeteren).
Wel, het moet toch mogelijke zijn om tot uw burgerzaken ook het regeren van dit land te rekenen. U klikt eerst op het tabblad Mijn belastingen om te zien hoeveel u moet betalen. Doorklikken naar het tabblad Binnenland om een deel van het verschuldigde bedrag over te maken aan een door u gekozen doel van het ministerie van Binnenlandse Zaken. U wil dat de WAO'ers een wat hogere uitkering krijgen? Klik op Sociale zaken en deponeer daar het bedrag wat u daarvoor over heeft. U wil de diplomatie versterken om de vrede in de wereld een handje te helpen? Ga naar tabblad Buitenland en bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, tabblad Diplomatie, klikt u de directory Internationale betrekkingen en hoppa….., u heeft uw bijdrage geleverd.
De internetionale democratie ligt binnen handbereik. Geen oeverloze discussies in parlement, geen verkiezingscircussen, geen wachtstand van vier jaar om uw keuze duidelijk te maken. Nee, 1x per jaar op uw eigen burgerzaken-website de zaakjes zo regelen zoals u dat het beste lijkt.
Dat gaat zomaar niet, zullen ze zeggen bij “
Wij vertrouwen de stemcomputers niet“. Vanachter uw pc weet u natuurlijk niet of de techniek wel helemaal in orde is en wat er met uw muisklikken precies gebeurt. Nog los van het feit dat uw eigen pc niet helemaal te vertrouwen is (hoe vaak gaat er bij u iets mis, heeft u uw pc wel voldoende beveiligd?), kan er van alles in de soep lopen bij de overheid.
Dit weekend lag bijvoorbeeld de Tweede Kamer-site plat. Wie bijvoorbeeld wilde weten wat een beetje parlement
nou kost, stuitte op een weigerende server. Dat soort problemen moet je niet hebben als je het land wil regeren.
En u moet natuurlijk ook 100% zeker zijn dat het belastinggeld dat u overgeklikt hebt, ook daar komt waar u dat wil. Dus geen haperende software of programmaatjes die uw geld ergens anders heensturen.
Het idee van een internetionale democratie lijkt aantrekkelijk, maar in hoeverre kun je uw computer en die van de overheid vertrouwen? En zou het land onbestuurbaar blijken als u uw inlogcode bent vergeten? U krijgt hem tenslotte maar één keer.