Transparante codes

Hoeveel wilt u weten om voldoende inzicht in de handel en wandel van een bedrijf te hebben? En wat wilt u dan precies weten? In 2003 werd de code Tabaksblat ingevoerd. Een gedragscode die beursgenoteerde bedrijven verplichtte de aandeelhouders meer inzicht te geven in de werkwijze van het bedrijf en de beloningen van bestuurders en commissarissen. Inmiddels is er een tussenstand opgemaakt. De meeste bedrijven (zo''n 96%) leeft de code na. Opvallend is wel dat de transparantie op het gebied van het beloningsbeleid nog veel te wensen over laat.
De vraag moet dus anders gesteld worden. Hoeveel kunt u weten van een bedrijf? Een mooi jaarverslag is leuk, maar als daar zaken achterwege gelaten wordt, dan is er eerder sprake van een rookgordijn dan van transparantie.
Gisteren werd er een symposium gehouden over de commissie Frijns (de commissie die de naleving van de code Tabaksblat in de gaten houdt). Tijdens dit genoeglijk samenzijn opperde Paul Koster van de AFM (Autoriteit Financiële markten) of men niet te ver is gegaan met al die tranparantie. Quote van Koster: “De aandeelhouders zijn nauwelijks geïnteresseerd in aspecten waar wij ons druk over maken”.
Leest die man de kranten niet? Het publiek, waaronder ook een aantal aandeelhouders, maken zich behoorlijk druk over de beloningen van bestuurders en commissarissen. En juist op dat punt schiet men nog tekort. Het gaat er dus niet om waar deskundigen als Paul Koster zich druk over maken. Het zou de transparantie ten goede komen als men ook informatie verstrekte op gebieden waar de aandeelhouders en de klanten zich druk over maken.
De directeur van de organisatie waar ik werk, verzuchtte ooit dat hij niet meer wist hoe hij alle werknemers van voldoende informatie kon voorzien. Hij had zo langzamerhand werkelijk alles geprobeerd: iedereen kreeg het jaarverslag toegstuurd, iedereen heeft het missie en visieplan ontvangen, er waren tal van informatieve bulletins bedacht en met regelmaat werden er informatieve bijeenkomsten georganiseerd. Toch wordt door veel werknemers nog steeds geklaagd dat men te weinig weet van de organisatie. Men heeft het gevoel niet het onderste uit de kan te krijgen. Hoe kan dat als de organisatie voor bijna 100% voldoet aan de eisen om gegevens transparant te maken?
Zijn de cijfers uit jaarverslagen relevant genoeg? Mits juist opgesteld geeft dat inderdaad inzicht in de resultaten. Maar geeft dat ook kennis over hoe die resultaten zijn bereikt? Een voorbeeldje uit eigen praktijk: de organisatie bood de gemeente een nieuw produkt aan maar kreeg de benodigde subsidie niet. In het jaarverslag gemeld dat de gemeente voor een concurrerende instelling had gekozen. Er werd verder niet vermeld hoe en wat men precies had gedaan om de subsidie in de wacht te slepen. Hoe zat het met de kennis van de markt, wat stond er precies in de subsidie-aanvraag, klopte de timing en wat is er tijdens de onderhandelingen aan de orde geweest? Het missen van de subsidie leidde tot de afbouw van het project. De betrokken medewerkers en hun cliënten wisten niet meer dan dat de subsidie was misgelopen. Als het eenmaal fout is gegaan dan helpt meer informatie achteraf ook niet meer. Dus waarom zou die dan gegeven moeten worden?
Die informatie had natuurlijk tijdens het hele proces gegeven moeten worden, maar zelfs achteraf had het nog kunnen bijdragen aan het begrip over de ontstane situatie. Niets van dat alles met als gevolg: een ontevreden gevoel bij de betrokkenen en zelfs enig wantrouwen over de informatieverstrekking.
Transparant ben je pas als je ook het achterste van je tong durft te laten zien. Transparantie wint ook aan kwaliteit als je niet alleen de informatie prijs geeft die de bestuurders en commissarissen zo belangrijk vinden, maar ook volledige openheid geeft naar aanleiding van vragen die er bij je aandeelhouders, medewerkers en klanten leven.
De code Tabaksblat werkt. Als een papieren tijger. De eerder genoemde Paul Koster zei gisteren dat “de code Tabaksblat een levende code is, die kan worden aangepast”. Kijk, da''s mooi. Na drie jaren papieren ontwikkeling, kan die code de komende drie jaar dus aangepast worden aan de praktijk: de vragen die er opkomen, naar tevredenheid van de vragenstellers beantwoorden.

Code droog

In delen van Gelderland, Overijssel en Gelderland is ''code droog'' van kracht. Een waarschuwing die de brandweer afgeeft in verband met het aanhoudende droge weer, dat leidt tot brandgevaar in bos en op de hei. Overigens vind een brandweerman dit niks bijzonders. In maart en april is er altijd al extra risico op een brandje hier en daar omdat de de meeste grassen nog verdord zijn en in struiken de sapstromen nog niet goed op gang is gekomen. Wie een tuintje heeft zal inmiddels ook geconstateerd hebben dat de boel aardig droog begint te worden. Toch is het beter niet aan het sproeien te slaan. Alleen de bovenste grondlaag is droog. Daaronder is nog genoeg water voor uw plantjes. En omdat het beter is dat de planten diep wortelen, kunt u het sproeien beter achterwege laten. Er is dus (nog) geen reden voor paniek. De Drentse boeren zijn zelfs uitermate tevreden met het droge weer. De grond is nu juist goed bewerkbaar en poot- en zaaigoed kan keurig op tijd de bodem in. Klein nadeeltje is dat er wel veel stof opwaait. Nou, daar weten ze op Mars alles van (zie het artikel hier van vorige week vrijdag). Bij de Rotterdamse marathon nemen ze morgen geen risico''s. Er wordt daar een stukje harder gelopen dan bij de Vierdaagse van vorig jaar. Dat wordt dus ook meer zweten, want het gaat ook morgen een mooi, warm dagje worden. Extra drinkplaatsen en goede ventilerende kleding kan ongelukken voorkomen. De organisatie geeft ook wat extra voorlichting over hoe je het beste kan rennen in dit soort omstandigheden: doe het vooral rustig aan! Het enige record zal morgen dus waarschijnlijk het warmte record zijn. Tja, dan is er voor een fanatieke snelwandelaar geen lol meer aan en kan-ie beter lekker een terrasje pakken. Dat laatste begint toch al heel gewoon te worden. Volgens trendwatcher Adjiedj Bakas (schrijver van ''Megatrends in Nederland''), leidt de klimaatverandering er toe dat we hier steeds meer mediterrane gewoonten gaan overnemen. Dus gaan we meer barbebecuen in in parken en komen er meer terrassen. Nou moeten we een beetje voorzichtig zijn met het overnemen van zuid-europese gewoontes. Wij krijgen namelijk een prima kans de siësta hier in te voeren. En waar denken ze in Spanje en Portugal aan? Men overweegt die middagstilte juist af te schaffen. Dat mogen ze natuurlijk helemaal zelf weten, maar laten we die mediterrane nieuwigheid alsjeblieft niet overnemen. De redaktie is nog steeds erg nieuwsgierig naar uw ervaringen en verwachtingen wat betreft de gevolgen van de klimaatveranderingen. Klik op de ''Wat wil je zeggen''- link hieronder en maak ons deelgenoot van uw warmte-inzichten. (In deze reeks verscheen eerder: Klimaat-orakels, Stroomstoringen, Fijnstof, Eskimo''s, Dalende aankopen en Vluchten kan niet meer).

Code droog

In delen van Gelderland, Overijssel en Gelderland is ''code droog'' van kracht. Een waarschuwing die de brandweer afgeeft in verband met het aanhoudende droge weer, dat leidt tot brandgevaar in bos en op de hei. Overigens vind een brandweerman dit niks bijzonders. In maart en april is er altijd al extra risico op een brandje hier en daar omdat de de meeste grassen nog verdord zijn en in struiken de sapstromen nog niet goed op gang is gekomen. Wie een tuintje heeft zal inmiddels ook geconstateerd hebben dat de boel aardig droog begint te worden. Toch is het beter niet aan het sproeien te slaan. Alleen de bovenste grondlaag is droog. Daaronder is nog genoeg water voor uw plantjes. En omdat het beter is dat de planten diep wortelen, kunt u het sproeien beter achterwege laten. Er is dus (nog) geen reden voor paniek. De Drentse boeren zijn zelfs uitermate tevreden met het droge weer. De grond is nu juist goed bewerkbaar en poot- en zaaigoed kan keurig op tijd de bodem in. Klein nadeeltje is dat er wel veel stof opwaait. Nou, daar weten ze op Mars alles van (zie het artikel hier van vorige week vrijdag). Bij de Rotterdamse marathon nemen ze morgen geen risico''s. Er wordt daar een stukje harder gelopen dan bij de Vierdaagse van vorig jaar. Dat wordt dus ook meer zweten, want het gaat ook morgen een mooi, warm dagje worden. Extra drinkplaatsen en goede ventilerende kleding kan ongelukken voorkomen. De organisatie geeft ook wat extra voorlichting over hoe je het beste kan rennen in dit soort omstandigheden: doe het vooral rustig aan! Het enige record zal morgen dus waarschijnlijk het warmte record zijn. Tja, dan is er voor een fanatieke snelwandelaar geen lol meer aan en kan-ie beter lekker een terrasje pakken. Dat laatste begint toch al heel gewoon te worden. Volgens trendwatcher Adjiedj Bakas (schrijver van ''Megatrends in Nederland''), leidt de klimaatverandering er toe dat we hier steeds meer mediterrane gewoonten gaan overnemen. Dus gaan we meer barbebecuen in in parken en komen er meer terrassen. Nou moeten we een beetje voorzichtig zijn met het overnemen van zuid-europese gewoontes. Wij krijgen namelijk een prima kans de siësta hier in te voeren. En waar denken ze in Spanje en Portugal aan? Men overweegt die middagstilte juist af te schaffen. Dat mogen ze natuurlijk helemaal zelf weten, maar laten we die mediterrane nieuwigheid alsjeblieft niet overnemen. De redaktie is nog steeds erg nieuwsgierig naar uw ervaringen en verwachtingen wat betreft de gevolgen van de klimaatveranderingen. Klik op de ''Wat wil je zeggen''- link hieronder en maak ons deelgenoot van uw warmte-inzichten. (In deze reeks verscheen eerder: Klimaat-orakels, Stroomstoringen, Fijnstof, Eskimo''s, Dalende aankopen en Vluchten kan niet meer).

De toestand in de polder (13)

(klik de krantenkoppen voor het volledig bericht)

Balkenende: ''Ik moet zeggen dat ik mevrouw niet bijster orgineel vind. Samen werken is een idee dat wij al veel eerder hebben voorgesteld. Bovendien is het mevrouw kennelijk ontgaan wat wij zoal aan sport doen. Wij roepen immers al jaren dat we moeten roeien met de riemen die we hebben!''

Verburg: ''Tja, voor je een boer op andere gedachten brengt moet er heel wat water over god''s akker vloeien. Daar weet ik zelf alles van. Maar ik zal tot de laatste snik vechten om Nederland voor het water te behouden. Ik neem de klimaatveranderingen zeer serieus. Ons land zal nooit een Sahara worden!”
ter Horst: “Zullen we nou krijgen? Je moet nooit twijfelen tegen terroristen. Ordeverstoring moet weer het unieke en onvervreemdbare recht van de overheid worden. Dat zullen we nooit aan de marktwerking overlaten.” Bussemaker: “In het uitertste geval zullen we de twijfelende moeders voorstellen dat ze hun kind ter beschikking stellen van de regering. Wij voeden de nieuwgeborenen dan zelf wel op tot het model staatsburger dat dit land zo hard nodig heeft. Zo kunnen de vrouwen hun bijdrage leveren aan de opbouw van de samenleving. Burgerplicht gaat boven abortus.”

Robin Hood: “Het verbaast me dat Bos niet weet wat-ie er concreet aan wil doen. Ik heb mijn diensten weken geleden al aangeboden.”

Meer mahsro

Ik hoop dat u de laatste dagen zelf over de telefoonnummers beschikte die u nodig had. Zo niet, dan heeft u wellicht het mahsro-effect opgelopen. Mahsro? Wat was dat ook alweer? Mahsro is de code die staat voor mijn arme harde schijf raakt overbelast. Die overbelasting kan al gauw ontstaan als u een grote hoeveelheid codes moet onthouden. Uw pincode, uw creditcard-code, uw postcode, het wachtwoord de pc thuis en op het werk, uw DigiD en uw ziekenfondsnummer zijn er zo al een paar. Voor sommigen komt daar de toegangscode van hun autogarage of werkplek bij. Zelf heb ik in totaal slechts 19 codes te onthouden. Dat gaat redelijk, hoewel ik bij enige vermoeidheid nog wel een een nummertje verwissel. Dat is dus het moment waarop ik last begin te krijgen van de mahsro-code. Vanaf 1 april wordt er een nog groter beroep op de gezondheid van mijn eigen harde schijf gedaan. Was je een telefoonnummer kwijt of zocht je een onbekend nummer, dan was één nummer voldoende om de juiste informatie te krijgen. Nu zijn we alweer elf dagen bezig om in plaats van het aloude 118, de veertien nieuwe 18-en-nog-wat nummers te leren kennen. Dankzij de geprezen marktwerking èn het bejubelde idee dat keuzevrijheid betekent dat er vooral veel meer mogelijkheden moeten zijn. Het heeft wel tot gevolg dat je nu eerst moet uitzoeken welk nummer je het beste lijkt. De prijzen lopen niet zoveel uit elkaar. De meeste nummers kosten € 1,30 per gesprek. Maar wat krijg je daarvoor? Gelukkig heeft het consumentenprogramma Kassa (Vara) dat voor u uitgezocht. Maar ja, probeer dat allemaal maar eens te onthouden. Kassa heeft de nummers getest. Slechts twee nummers komen als beste uit de bus. De informatienummers van de KPN (1888) en Casema (1829). Onthoudt die nummers, want aan deze codes is een persoon verbonden. Bij andere nummers komt u in gesprek met een computer. Consumenten die allang aan het idee gewend zijn dat codes mensen zijn (lees op dit weblog: Van code tot mens) willen misschien liever die informatienummers bellen, waar ze door een persoon worden geholpen. De principiële weigeraars van de gedachte dat een code een mens is, zullen wellicht de voorkeur geven aan de computergesprekken.

Wat in het kader van die alom geroemde keuzevrijheid wel een beetje vreemd is dat geen enkel nummer juist de keuze tussen computer of mens niet aanbiedt, maar dat zal vooor € 1,30 wel te duur zijn. Het gesprek gaat dan immers vanaf het begin al langer duren: ''Wilt u informatie van een computer? Toets een 1. Wilt iemand persoonlijk aan de lijn? Toets een 2'' En dan maar nog hopen dat u de door u gekozen informatie-leverancier aan de lijn krijgt. Er zitten boeven tussen die de nummers van concurrenten weten te blokkeren en zo u in hun fuik lokken. Om mijn arme harde schijf niet al te veel op de proef te stellen, heb ik besloten maar één nummer te onthouden. De service is prima, ik krijg een medemens aan de lijn en als ik dat wil verbindt die me ook meteen door naar het gezochte nummer. Dat ontlast mijn arme harde schijf tenminste weer een beetje.

Medische fouten zonder schuld

Dat god geen volmaakte schepper is (zie artikel van gisteren), valt mee te leven omdat we gelukkig nog altijd de artsenij hebben die met de name de medische missers van de schepping probeert te herstellen. Zo zijn door de jaren heen aardig wat ziektes uitgebannen en bestaan voor vrij veel bestaande ziektes de nodige remedies. Ook als de mens, een kwetsbaar onderdeel van de schepping, niet bestand blijkt tegen allerlei ongelukken, weten artsen de mens nog aardig op te kunnen lappen. Daarbij zijn ze soms zelfs in staat mensen van de dood te redden. We verwachten van artsen dat ze tot welhaast goddelijke prestaties in staat zijn . En wel van de perfecte soort. Maar artsen zijn mensen. En als een god een foutje mag maken zonder daarvoor teruggefloten te worden, dan mag een arts toch zeker ook? In België hebben ze dat goed begrepen. Daar ligt een wetsvoorstel klaar die het 'blamefree' melden van medische missers mogelijk moet maken. Een fout van een arts moet gemeld kunnen worden, zonder dat die arts voor de misser aansprakelijk wordt gesteld. De gedupeerde kan dan wel een beroep doen op een bijdrage uit een schadefonds, waarmee overigens het recht vervalt de arts voor de rechter te dagen. Een werkwijze die in Scandinavische landen al langer wordt toegepast. In Nederland heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg al in 2004, met instemming van veel artsen, het voorstel gedaan het ''blamefree'' melden ook hier in te voeren. Voorlopig moeten we het doen met een erfenisje van Hoogervorst (de vorige minister van volksgezondheid). Door een puntensysteem in te voeren, moet duidelijk worden welke ziekenhuizen goed presteren (lees: de minste fouten maken). Patiënten moeten dan zelf maar kiezen waar ze behandeld willen worden. Ab Klink, de huidige minister voor gezonde zaken, heeft nu de 2e Kamer beloofd snel concrete afspraken te maken met ziekenhuizen over het terugdringen van medische missers. Misschien dat hij nu het ideetje uit België over kan nemen? In Engeland gaan ze het heel anders aanpakken. Het ministerie van gezondheid aldaar komt met een voorstel om een commissie die voor de helft uit leken bestaat, te laten oordelen over een arts die een tuchtklacht aan zijn broek heeft gekregen. Bovendien moeten artsen elke vijf jaar een examentje doen, om aan te tonen hoe bekwaam ze nog zijn. Bij een onvoldoende, kan de arts de herscholing in. Al deze maatregelen lijken mij vooralsnog bedoeld om een claimcultuur, zoals die in Amerika bestaat, te voorkomen. Een arts die moet dokken voor een gemaakte fout is al snel failliet en kan uitkijken naar een ander baantje. Op die manier voelt niemand er nog wat voor dokter te worden, want een foutje is zo gemaakt. Het ''blamefree'' melden van fouten ontslaat de arts van persoonlijke verantwoordelijkheid. Lastige kwestie. Er is helemaal niets te bedenken, waardoor artsen nooit meer enige fout zullen maken. Ook al hebben ze een langdurige en zware studie achter de rug, ook al zijn er steeds betere controle-systemen, er zullen altijd fouten gemaakt worden. Maar hoe denk je daarover als jij die patiënt bent wiens verkeerde been is geamputeerd? Je wilt dan toch uitgezocht hebben hoe de dienstdoende arts te werk is gegaan? Misschien is het beter de plannen uit Engeland in aangepaste vorm over te nemen. Een commissie van leken en artsen bekijkt de zaak grondig en velt een oordeel over de mate van ''schuld''. Want, zoals eerder gesteld, artsen zijn geen goden. Net als andere mensen kunnen zij een fout maken waar ze weinig aan konden doen. Maar evengoed kunnen ze fouten maken door nalatigheid, ondoordachtheid of met een kater van de vorige avond aan de operatietafel staan. En dan is er wel degelijk sprake van persoonlijke verantwoordelijkheid. ''Blamefree'' is de arts pas als dat onomstotelijk kan worden aangetoond.

Opwarming: vluchten kan niet meer.

De miljarden die in de ruimtevaart gepompt worden, hebben natuurlijk tot doel uiteindelijk de aarde te verlaten als het hier te heet onder onze voeten wordt. De recente berichten over de mogelijke aanwezigheid van water op Mars, moesten ons warm maken voor het idee dat daar misschien wel valt te leven. Welnu, beste lezers, ik wil uw vrolijke pasen niet vergallen, maar vluchten naar Mars zit er niet in. Ook op Mars wordt het klimaat verwarmt en smelten de enige poolkap die ze daar hebben. Dat wordt dus op zoek naar een andere planeet (dan maar naar Venus, juichen de vrouwelijke lezers wellicht). Op VPRO''s Noorderlicht kunt u lezen dat de opwarming van Mars niets te maken heeft met broeikaseffecten. Stof en wind zijn hier de boosdoeners. Zolang de lichtgekleurde stof netjes op de Marsbodem blijft liggen is er niks aan de hand. De lichte kleur zorgt ervoor dat zonlicht wordt gereflecteerd en kan de boel dus aardig koel houden. Maar steekt er een windje op, dan gaat het mis. De donkere rotsen komen vrij en absorberen het zonlicht, wat dan tot opwarming leidt. Dat veroorzaakt dan weer meer wind, dus ook meer opwarming. Wetenschappers menen nu dat dit effect (de stof-wind-terukoppeling genoemd) niet meer te stuiten is. Nog even en het gezicht op Mars heeft niet meer geneog aan een zonnebril en een sombrero en verdwijnt zwetend als sneeuw voor de zon. Het maakt ook duidelijk hoe belangrijk het is hier ter plaatse de opwarming terug te dringen. Opwarming leidt tot droogte. Daardoor was ons paasfeest toch al verprutst, omdat er geen paasvuren ontstoken mogen worden. Meer droogte, geeft meer stof en de klimaatveranderingen veroorzaken al meer wind. Het op Mars ontdekte secenario zou dus ook onze toekomst kunnen zijn. Dat het 2e VN-rapport over het klimaat zo moeizaam tot stand moest komen, is wel haast misdadig te noemen. Het resultaat van dat rapport is zelfs ronduit moorddadig. Politici en wetenschappers worden het na enig geruzie eens met elkaar dat bijvoorbeeld de allerarmsten zwaar te lijden krijgen van de klimaatveranderingen. Vervolgens gaat men uit elkaar zonder ook maar één concrete aktie in te zetten. Misschien dat ze nu tot meer daadkracht bereid zijn, nu duidelijk is dat de ook zij niet meer kunnen vluchten. Jammer van al dat geld dat tot nu toe in de ruimtevaart is gestopt. Maar men kan natuurlijk ingaande vandaag het nog resterende ruimtevaartbudget in de planeet alhier investeren.
Het spijt de redaktie dat u vandaag geen vrolijker paasverhaal voorgeschoteld krijgt. Toch fijne dagen gewenst, want dat gun ik u natuurlijk van harte.

BurgerServiceCode

De belastingdienst heeft het wel heel zwaar te verduren de laatste tijd. Achterstanden bij het uitkeren van de kinderopvangtoeslag, stakende ambtenaren, fout advisering bij het gebruik van de DigiD. Even leek er wat licht in de duisternis op te treden, want de belastingdienst krijgt een prijs. De baas van de dienst, staatssecretaris van financiën Jan Kees de Jager, weigert echter de prijs in ontvangst te nemen. De belastingdienst wordt met deze prijs, de Webflop 2007, namelijk beloond voor de slechtste dienstverlening op het web. Hoewel de Webflop vooral gezien moet worden als een aanmoediging om beter te presteren, bedankt staatssecretaris de Jager voor de eer. Ik denk ook niet dat zijn ambtenaren er blij mee zullen zijn en met die ambtenaren ligt de Jager al overhoop, dus hij kijkt wel uit. De Webflop wordt uitgereikt door Overheid.nl, eBurger.en onafhankelijk forum (zo zegt men zelf), dat de digitale handel en wandel van de overheid in de gaten houdt, vanuit de burger bekeken. Die moet namelijk het meeste profijt hebben van de digitalisering van de overheid. Hoe onafhankelijk deze club is mag u zelf beoordelen. Het is namelijk een initiatief van de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties. Deze zorgt ook voor de financiering van het project. Behalve de Webflop deelt de organisatie ook de WebWijzerAward uit. Dit is een compliment aan overheden die hun digitale zaakjes beter voor elkaar hebben. Hoe kan een overheidsinstantie nu weten of men de kans loopt een Flop of een Award aan de bestuurlijke broek te krijgen? Wel, daar heeft Burger.Overheid.nl een gedragscode voor opgesteld: de BurgerServiceCode. Gelukkig is dat in dit geval geen papieren kolos met talloze artikelen en subparagrafen. Met slecht tien geboden zou een overheidsinstantie de burger prima van digitale dienst kunnen zijn. Het eerste gebod luidt: keuzevrijheid (jawel!). Een burger moet zelf kunnen kiezen op wat voor manier hij/zij contact legt met de overheid. De overheid moet er dan wel voor zorgen dat er ruime mogelijkheden aanwezig zijn om een keuze te maken: niet alleen digtiaal (e-mail, internet), maar ook de meer traditionelere benaderingen als de telefoon, de brief en natuurlijk het menselijke contact aan de balie. Ook een mooie is het vierde gebod. De overheid moet de burger van juiste, volledige en actuele informatie voorzien. Wordt het in dit verband niet eens tijd dat de regering ook een soort Flop krijgt uitgereikt wegens het tegenhouden van het zgn. Irak-onderzoek? Het tiende gebod beoogt de actieve betrokkenheid van de burger. De overheid moet er voor zorgen dat er voldoende informatie en middelen zijn om die betrokkenheid in praktijk te kunnen brengen. Nu is ''betrokkenheid'' wat anders dan deelname. Meepraten, meedenken, zelfs hier en daar een advies uitbrengen, dat kan volop. Maar mee beslissen is er niet bij. Dat recht is en blijft voorbehouden aan de overheid zelf. We kiezen die overheid zelf, dus je zou zeggen: niks aan de hand. Maar zowel menig burger als een aardig deel van ''de politiek'' meent dat er desondanks een te grote kloof tussen overheid en samenleving is. En iedereen breekt zich naar het hoofd over hoe die kloof te dichten en de betrokkenheid te vergroten. Welnu, begin eens een aantal adviezen van burgerforums bindend te maken. Zo''n burgerforum krijgt dan een zwaarder gewicht en deelnemende burgers meer verantwoordelijkheid. De angst dat ''onderbuikgevoelens'' dan een plaats krijgen in de besluitvorming hoeft niet zo groot te zijn. Bij onderzoeken naar zaken als bestuurlijke besluitvorming en juryrechtsspraak, komt naar voren dat individuen een kwestie stukken genuanceerder beoordelen als men over meer informatie beschikt èn als men zich bewust is dat het oordeel ook daadwerkelijk van invloed zal zijn.
Wanneer gaan we onze democratie nu eens verbeteren door niet aan grotere betrokkenheid te werken, maar aan grotere, actieve deelname? Niet alleen een eind weg kletsen in adviesraadjes, maar verantwoordelijke besluiten nemen.

Neelie Kroes maakt Europa goedkoper

Zelfs de meest linkse anti-europa activist zou van de weeromstuit wel eens een rechtgeaarde liberale europeeaan kunnen worden dankzij Neelie Kroes. Deze euro-commisaris van liberale huize pakt kartelvorming meedogenloos hard aan.
Nu is het de beurt aan fabrikanten van
badkamerspulletjes. Fabrikanten van douchestangen en badkamerkranen hebben de handen ineen geslagen om de prijzen kunstmatig hoog te houden.

Normaal gesproken gaan mensen samenwerken om produktiekosten laag te houden en goedkoop inkopen te kunnen doen. Denk aan collectieve verzekeringen, landbouw coöperaties en wooncommunes. Allemaal begint dat met de ''c'' van communisme, een in vergetelheid geraakt ideaal dat tot doel had dat iedereen het een beetje goed zou krijgen. Maar doet men hetzelfde zonder tot een lagere prijs van een bepaald produkt te komen dan heet dat kartelvorming. Jawel, met de ''k'' van kapitalisme.

Nou staat Neelie Kroes toch niet bekend als een ultra-rode rakker. Maar het past wel in haar liberale traditie dat vrijheid gelijk staat aan keuzemogelijkheden. Ze ligt er vast niet wakker van dat de consument een aardig prijsje moet betalen voor bepaalde producten. Het is haar wel een doorn in het hoog dat kartels vaak een monopolie-positie verwerven, waardoor er weinig te kiezen valt bij wie je gaat shoppen.
Kartels concurreren kleinere bedrijven kapot en uiteindelijk heeft de consument nog slechts één keuze bij de inrichting van de badkamer.


De Europese regelgeving stelt dat kartelvorming verboden is en straft overtreders met gigantische boetes. Allemaal het werk van Neelie Kroes. Wie in haar handen valt kan de rekening alvast opmaken. Eerder dit jaar had ze een paar fabrieken te grazen die aardig
in de lift zaten en gooide ze de winstverwachtingen aan diggelen van glasfabrikanten.
En denk niet dat het dan om kleine bedrijfjes gaat die van arremoe elkanders samenwerking zochten. Zelfs een gigant als
Shell ontkwam niet aan de tentakels van euro-commisaris ten bleek dat die betrokken was bij prijsafspraken voor o.a. asfaltprodukten.

Dit jaar heeft Neelie de ambitie minstens
tien kartels aan te pakken. Ze heeft nog zaakjes lopen tegen creditcard-maatschappijen, de electriciteitssector en zelfs Microsoft. Als die niet gauw hun monopolie-posities opgeven, krijgen ze te maken met Neelie Kroes en ze kunnen nu al uitrekenen wat ze dat gaat kosten.
Shell moest 160 miljoen euro boete betalen en de liftfabrikanten mochten 992 miljoen euro in de kas van Neelie storten. En dat steekt ze niet in eigen zak. Nee, ze wil graag dat die inkomsten ten goede komen van de gemeenschap. Met al dat geld kan ze haar werk uitbreiden zonder dat het de europeanen meer aan lidmaatschapsgeld gaat kosten.

Is dat mooi of niet? De consument is niet meer gebonden aan die peperdure software van Microsoft en een verenigd europa kost ons geen cent meer.

Denk nu niet, beste lezer, dat dit stukje uiteindelijk is bedoeld om Neelie alsnog onderuit te halen. Dat gaat niet gebeuren. Tenslotte heeft ze ook gezegd dat die hele dubbele paspoorten-kwestie een non-issue is, maakt ze zich hard het glazen plafond te doorbreken, waardoor er meer vrouwen in toppposities kunnen komen en viel ze haar ijzeren collega Verdonk af door de zijde van Ayaan Hirschi Ali te kiezen. Kortom, niets dan lof.

Wel denk ik dat Neelie met al haar goede bedoelingen de grijp-en graaicultuur niet ongedaan kan maken. De beboete bedrijven hoesten de mega-boetes op alsof ze een boertje laten. De winsten waren immers allang binnen. Bovendien valt te vrezen dat die boetes als onkosten worden opgevoerd, waardoor de consument alsnog tegen te hoge prijzen aanhikt. En als kartelvorming in Europa te lastig wordt, dan vindt het bedrijfsleven wel andere wegen om hun winsten veilig te stellen. Men wijkt uit naar niet-europese landen of is zelfs niet te beroerd omde europese gedachte onderuit te halen.
Nu al klaagt het bedrijfsleven steen en been over de, in hun ogen, veel te ver gaande europese regelgeving. Kartelvorming kan Neelie dan nog wel aanpakken, maar als men eendrachtig gaat lobbyen zou ze zomaar haar baantje wel eens kwijt kunnen raken.

Gandhi zei al: ''De aarde biedt voldoende om ieders behoefte te bevredigen maar niet ieders hebzucht''. Die hebzucht wordt er, ondanks Neelie''s voortvarende aanpak, niet minder om. Haar goede bedoelingen zijn duidelijk. Haar inzicht in de menselijke drijfveren schieten tekort om een definitief einde te maken aan kartelvorming. En daarmee kan de redaktie haar bij deze voordragen als de vijfde genomineerde voor de
Donkey Shocking-award.

Stijgende temperaturen. Dalende aankopen

In de serie ''Gevolgen klimaatverandering'' probeert de redaktie opmerkelijke feitjes en trends te ontdekken die aantonen hoe de klimaatverandering nu en morgen in het dagelijks leven verandert. Zo blijkt het zachte weer gevolgen te hebben voor de uitgaven van de consumenten. In de persberichten hierover valt zo op het eerste gezicht niets bijzonders te lezen. Het is geen opzienbarend nieuws dat het warmere klimaat tot minder gasverbruik heeft geleid. In de CBS-statistieken die het het consumentengedrag volgen, valt gas onder de categorie ''Overige goederen''. Het CBS meldt dat door het aangenamere weer de bestedingen in die categorie 8,1% lager was dan vorig jaar. Behalve gas, vallen ook boeken en cosmetica in deze categorie. Dat er minder cosmetica gebruikt wordt lijkt ook logisch. Met meer zonnige dagen in de winter, is het niet langer nodig onze bleekgezichten op te poetsen met cosmetische artikelen, die onze teint de illusie van een gezond kleurtje moeten geven. Da''s dus een mooi gevolg van de opwarming van het klimaat. Maar dan die boeken. Je kunt je voorstellen dat toen de winter nog een echte winter was, mensen liever binnenshuis bleven en hun vertier zochten in een goed boek. Lekker knus bij de verwarming. hete chocola erbij, heerlijk! Dat wordt dus allemaal minder. En denk niet minder lezen in de winter gecompenseerd wordt door zomer''s onder de parasol even een literaire inhaalslag te plegen. Het leest gewoon niet lekker weg als je om de 10 minuten een verkoelende duik in het water neemt of elk kwartier de ijsblokjes moet aanvullen. Bovendien maken zweetdruppels en zonnebrandolie het boek onleesbaar. De temperaturen worden heter en wij worden analfabeter? Of moeten we deze trend zien als één van de schaarse middelen die een individuele consument tot zijn/haar beschikking heeft om ook maar iets aan die klimaatverandering te doen. Die consument had eerder wel goed gelezen dat we zuiniger moeten zijn op onze bomen en ons water. Allebei onderdelen nodig zijn bij de productie van papier. De milieubewuste consument koopt dus een boekje minder? Wie echter het CBS-bericht goed leest, komt erachter dat het consumentengedrag absoluut geen graadmeter is om de gevolgen van de klimaatverandering aan af te lezen. Minder gasverbruik, jazeker. Wellicht ook een boekje minder. Maar er is wel meer kleding en huishoudelijke apparatuur aangeschaft. Met name dat laatste kun je toch echt geen verantwoorde reactie op de stijgende temperaturen noemen. (Eerdere bijdragen in over dit onderwerp: Heeft u ook al trends gespot? Meldt ze dan hier. Lees ook over de gevolgen voor eskimo''s of welke storingen we mogen verwachten. Allemaal fijn stof om te lezen.)