Tag archieven: keuzevrijheid

Dure wissel.

Dure wissel Waarom maakt elke verplichte verandering het leven duurder? Een raar verschijnsel in een economie, die een vrije markt heet te zijn, waar de consument door een grote keuzevrijheid de beste waren voor de beste prijzen zou kunnen krijgen.

Wie zich nog de overgang van de LP (langspeelplaat) naar de CD herinnert, weet wel dat de consument een betere geluidskwaliteit kreeg, maar ook meer moest betalen voor minder muziek per schijf. Bovendien werd de consument ook in een soort koppelverkoop gedwongen. Die CD’s speelden erg beroerd af op de pick-up. Je moest dus wel een CD-speler kopen. Een verandering die de consument een aardige duit kostte.

Nu wordt iedereen tot de OV-chipkaart verplicht. Een product waarvan de veiligheid niet is gegarandeerd en de Zuid-Hollandse consumenten
2,4 miljoen euro meer gaat kosten. Er was beloofd dat deze verandering kostenneutraal zou zijn. De enige keuze die de consument heeft, is niet van het openbaar vervoer gebruik te maken.

Al eerder heb ik hier betoogd dat verplichte keuzes gratis moeten zijn. Een rechter in Den Bosch vond dat ook. Het is verplicht een identiteitskaart bij je te hebben. Dan moet die ook gratis worden verstrekt,
oordeelde de rechter.
Misschien moet de rechter er vaker aan te pas komen. Banken willen de pinpas afschaffen en voeren nu, samen met de overheid, actie om iedereen aan het nieuwe pinnen te krijgen. De pinpas met magneetstrip wordt vervangen door een pas met een chip. Die verandering zou de kosten van het betaalverkeer omlaag brengen. Consumenten en ondernemers zijn duurder uit.
Ook hier maakt de consument geen keuze, maar krijgt het een door de banken gekozen verandering opgedrongen.

Ik kan me ook herinneren dat in communistische staten er bar weinig te kiezen viel voor consumenten. De winkels lagen niet vol met een ruim assortiment aan producten. Geen keuzevrijheid wat betreft scholen, artsen, kunst en cultuur. De overheid bepaalde bijna alles. Daar stond dan vaak wel gratis onderwijs en gezondheidszorg tegenover. Maar niemand is nog voorstander van zulke “heilstaten”.

Gelukkig leven wij in een vrij en democratisch land. Wat moet zo’n land met verplichte keuzes, die het leven duurder maken en vrijheden beperkt?

De huwelijkse staat der Nederlanden

De huwelijkse staat der Nederlanden De huwelijkse staat moet overeenkomen met de staat der Nederlanden. En dus gaan we polygame huwelijken streng aanpakken, aldus minister Hirsch Ballin in een brief aan de Tweede Kamer.

In het persbericht wordt de nadruk gelegd op de huwelijkse gewoonten die hier gelden, tegenover de gewoontes die in sommige andere landen gelden. De vreemdeling, een bekende term voor een mens uit enig ander land, mag zich hier vestigen, maar zijn of haar huwelijkse tradities achter laten. Een van de redenen die wordt genoemd: “Polygamie blijkt daarnaast vaak een aanwijzing voor onvrije partnerkeuze en huwelijksdwang”.

Om vervolgens twee dingen er aan toe te voegen: het polygame huwelijk, gesloten vóór de aanvraag voor bestendig verblijf in Nederland, zal worden erkend. En: “de getalsmatige omvang van het probleem is bijzonder klein: minder dan 0.01 procent van de Nederlandse bevolking. Een deel daarvan betreft bovendien geen bewuste polygame huwelijken, maar zijn van tijdelijke aard doordat een tweede huwelijk is aangegaan terwijl de ontbinding van het eerste huwelijk naar Nederlands recht nog niet is erkend”.

Ofwel, we hebben het eigenlijk nergens over. Behalve dan dat de kwestie ook anders bekeken kan worden en Hirsch Ballin de plank op nog een andere manier de plank misslaat.
Zeker, polygame huwelijken waarbij sprake is van dwang of ongelijke rechten tussen de meerdere partners, zijn geen fraai voorbeelden van mooie verbintenis. Maar dat komt zelfs vandaag, ook voor bij monogame huwelijken. Een vorm van dwang is dat, binnen streng christelijke culturen, jongeren gedwongen worden te trouwen als een jongen een meisje zwanger schopt. En over ongelijkheid tussen partners kunnen we ook vandaag, nog steeds heel wat boekjes opendoen.

Polygamie kan echter ook een oplossing zijn voor mensen die lijden, wegens het niet kunnen verkrijgen van een levenspartner.
Om te beginnen is er nog steeds een vrouwenoverschot en ten tweede: er zijn nog altijd meer ongehuwden dan gehuwden (zie de CBS-gegevens in deze excelsheet). Je zou van Hirsch Ballin eerder maatregelen verwachten om het aloude idee van ‘het gezin als hoeksteen van de samenleving’, een stevige impuls te geven.

Wat het vrouwenoverschot betreft: ik heb wel eens wat vrouwen horen verzuchten dat alle leuke mannen al bezet zijn. Een argument dat ook voor andersom kan gelden. Wie “leuk” is. Ligt natuurlijk beter in de relationele markt. Sta je polygamie toe, dan kunnen alle leuke mensen met meerdere partners in zee. Heel wat leed opgelost.
Daarbij, een Russische politicus, wiens gedachtegoed ik overigens niet deel, meent dat het ook een bijdrage kan zijn de nadelen van de vergrijzing te verlichten.

Maar daar zul je Hirsch Ballin nooit over horen. In plaats meer wettelijke ruimte te maken voor keuzevrijheden van de mensen zelf, is het huidige voorstel vooral gericht op het rotsvast verankeren van culturele codes die alleen tot Hirsch Ballin en de zijnen behoren.

De hokjesgeest als onze bevrijder

De hokjesgeest als onze bevrijder Vrijheid en identiteit is dit jaar het thema dat het 4 en 5 mei-comité verbonden heeft aan Bevrijdingsdag, want “Vrijheid en identiteit staan op gespannen voet met elkaar”.

Dat kun je wel zeggen. Sterker nog: het heeft helemaal niets met elkaar te maken. Zodra je jezelf een identiteit aanmeet, gooi je jezelf in de boeien. De hokjesgeest wordt niet alleen op “de ander” losgelaten, die geest heerst op de eerste plaats in je eigen hoofd.

We gaan wel vaker te rade bij bronnen buiten onszelf, als we antwoorden op diverse vragen zoeken. Zoeken we antwoord op de vraag “wie ben ik?”, raadplegen we de hokjesgeest. Die biedt een levenlang keuzes genoeg.
Van de rolmodellen waar je in je jongste jaren identiteit aan ontleent, tot de rolmodellen die je op later leeftijd gebruikt om je tegen het eerst aangemeten patroon af te zetten. Zelfs de individuen die een poging doen zo onaangepast mogelijk door het leven te gaan, hebben hun bronnen. Zo ook de mensen die op zoek gaan naar hun enige, ware eigen identiteit. De eersten volgen beroemde bohémiens, de tweede groep volgen hun goeroes.

Kortom: we hebben altijd anderen nodig om onze identiteit te bepalen. We conformeren ons, of zetten ons af, om uiteindelijk het hokje te vinden waar we het beste in lijken te passen. Daar is geen ontsnappen aan. En da's maar goed ook, want je hele leven alleen maar op zoek naar je identiteit, dat schiet niet op. Er zijn wel belangrijker dingen die gedaan moeten worden.

Om recht te doen aan de hokjesgeest zouden we twee zaken wat beter moeten afspreken en regelen met elkaar.
Ten eerste: de hokjesgeest biedt, zoals gezegd, talloze keuzes. Cultuur-antropologische en sociaal-culturele studies leggen aardig uit waarom mensen geneigd zijn zich massaal in een enkel hokje te persen en anderen in een ander hokje op te sluiten. Daarmee is echter voldoende verklaard waarom veel mensen geen zaken dat hok in meenemen, die ze ook de moeite waard vinden.

Wellicht is het geheugen te gebrekkig alles te onthouden wat de geest etaleerde in alle hokjes die we passeerden, voor we een definitieve keuze maakten. Of is het luiheid ook nog eens al die hokjes langs te lopen die voor ons liggen.
De hokjesgeest kan ons bevrijden van de keurslijven waar we soms zo'n last van hebben. Die geest toont ons in het ene hokje een mooie groene hoed, in een volgend hokje een leuke blauwe broek, in weer een ander hokje een fraaie paarse jas. Als dan de najaarsmode de kleur bruin dicteert, lijken velen vergeten te zijn dat ze zich prima voelden bij andere kleuren.

Misschien helpt het als, ten tweede, de vrijheid een identiteit te vormen met alles wat naar je zin is, wordt vastgelegd als een ontvreemdbaar recht. Wil je een identiteit met een of twee kenmerken? Prima. Wil je er één die als een mozaïek is samengesteld. Ook goed. Een of meerdere identiteiten, het kan en het mag.
Alleen individuen zelf, zouden het recht moeten hebben zich een identiteit aan te meten. Het opleggen van een identiteit door elk ander dan het individu zelf, zou zwaar gesanctioneerd moeten worden. De overheid, die natuurlijk geen enkele rol heeft in het bepalen van een identiteit, zou daar op moeten toezien.

Waarmee ik meteen zelf in het beklaagdenbankje terecht kom. Want wie ben ik om te zeggen hoe iemands identiteit tot stand dient te komen?

Verplichte keuzes zouden kosteloos moeten zijn

Pinpassen

De pinpas dreigt te verdwijnen en de kosten voor betaalverkeer gaan voor de consument duurder worden. Een onbedoeld(?) neveneffect van de SEPA-regeling: in plaats van elk land haar eigen banksysteem, 1 europees systeem.

Single European Payment Area is een van de resultaten van de o zo innige europese samenwerking. Het is nu al weer 4 maanden van kracht en moet internationaal bankieren makkelijker maken. Met 1 bankrekening en bijbehorende bankpas moet elke europeaan in elk land zaken kunnen doen.
Het zou ook tot lagere administratieve lasten moeten leiden, wat in het voordeel van de consument is.

In 2010 moeten alle banken europese betaalsystemen aanbieden.
De nederlandse producent van de pinpas, Currence, is echter bang slachtoffer te worden van keuzes die de banken zullen maken. Die zullen waarschijnlijk massaal overgaan op de concurrentie van Currence. De systemen van creditcardmaatschappijen als V-pay en Maestro werken namelijk al in heel Europa.
Ze zijn wel duurder. Currence rekent nu nog 5 cent per pinopdracht, de andere twee rekenen een percentage van het aankoopbedrag.
De detailhandel heeft voorgesteld om pintransacties tot 10 euro gratis te maken. Dat zou het pinnen nog aantrekkelijker maken. Maar als banken de pinpas niet meer toestaan, is ook dat voordeeltje dus weg.

De consument zelf bepaalt niet welk systeem wordt toegepast, de banken maken die keuze. En daar is op zich niks mis mee. De banken menen dat de andere systemen veel makkelijker voor ze zijn. Maar waarom moet het dan drie keer duurder worden voor de consument?
Die wordt verplicht een creditcard aan te schaffen en de zo geroemde keuzevrijheid van de klant wordt beperkt tot twee aanbieders.

Waar is eurocommissaris Neelie Kroes? Want dit riekt toch naar monopolisering.
Als ik op de stoel van mevrouw Kroes zou zitten, dan zou ik de banken en de twee creditcardaanbieders verplichten deze opgelegde keuze kosteloos te maken.
Geen keuzevrijheid? Dan ook geen kosten.

Keuzes door de strot.

Keuzes door de strotOnderzoekers willen niet alleen weten hoe wij keuzes maken, maar ook hoe die keuzes te beïnvloeden zijn. Willen we echte keuzevrijheid dan zou dat soort onderzoek eens verboden moeten worden. Maar goed, een beetje vrijheidslievend mens kiest niet voor verboden. Wie echter meent dat hij of zij keuzes kan maken zonder enige beïnvloeding, zou eens een kijkje moeten nemen in de keuken van Wageningse onderzoekers, die momenteel eetgedrag en sturing daarvan onder de loep nemen.
Ze onderzoeken in een wetenschappelijk verantwoord restaurant waarom mensen voor bepaald voedsel kiezen. Ze hopen dan kennis te verzamelen om eetgedrag te beïnvloeden, zodat iedereen gezond gaat eten. De restaurantbezoekers worden niet alleen gefilmd en ondervraagd, ze worden ook onderworpen aan allerlei testjes. In Wageningen wil men weten wat mensen doen en niet wat ze zeggen. Waarom nemen mensen die zeggen gezond eten te willen toch een vette hap? Waarom kiezen mensen die zeggen wel te weten dat vet eten ongezond is, toch voor junkfood?
Het blijkt dat meningen en keuzes tot stand komen door factoren waar de “kiezer” zelf weinig invloed op heeft. Andere onderzoeken hebben dat ook al aangetoond en het is eigenlijk een open deur. Wil je iets kopen dan wordt je keuze zeker door je beschikbare budget bepaald. Verder hebben de inrichting van winkels, het gedrag van de verkopers en natuurlijk reclame aardig wat invloed op je.
In het Wageningse retaurant gaat men experimenteren met de inrichting en gaat onderzoeken hoe de kleur van het licht, de aankleding van het restaurant en de geuren die er hangen van invloed zijn. Dat zijn al heel subtiele factoren die we in onze bewuste keuzes amper meenemen.
Boven het restaurant heeft men een aantal eetlabaratoria ingericht. Geen invloeden van licht of aankleding. Steriele ruimtes waar je bijvoorbeeld buisjes in mond en neus gedouwd krijgt om smaak-en reukzin te prikkelen. Daar is al gebleken dat je magere melk misschien vies mag vinden, maar dat die mening vernandert als je de geur van room erbij ruikt.

Waarom hechten we toch zo aan vrije keuzes als dat alleen maar tot ernstig ongemak leidt? Het Wageningse voorbeeld is exemplarisch voor de ingewikkelde spagaat die keuzevrijheid heet. Er zal en moet gezond gegeten worden. Dat vindt de overheid, want anders blijven we met hoge gezondheidskosten kampen. Dat vindt de individuele burger ook. Die ligt niet graag in het ziekenhuis. Maar we hebben er ooit voor gekozen dat vrijheid betekent dat je in de supermarkt zelf mag kiezen tussen een pak magere of volle melk. Zodra er een verbod komt op het aanbieden van volle melk zijn de democratische rapen gaar.
En dus gaan we trucjes uithalen om gezondere keuzes af te dwingen. De supermarkt mag kiezen of men in het vak waar de magere melk staat een geurverspreider hangt zodat we volle room ruiken. We zullen magere melk niet meer vies vinden, want als je thuis het pak opentrekt, scheurt er ook een stripje open waaruit de geur van room komt.
Zo gaan we met keuzes om: we willen de vrijheid behouden om ons continu keuzes door de strot geduwd te krijgen.

Meer mahsro

Ik hoop dat u de laatste dagen zelf over de telefoonnummers beschikte die u nodig had. Zo niet, dan heeft u wellicht het mahsro-effect opgelopen. Mahsro? Wat was dat ook alweer? Mahsro is de code die staat voor mijn arme harde schijf raakt overbelast. Die overbelasting kan al gauw ontstaan als u een grote hoeveelheid codes moet onthouden. Uw pincode, uw creditcard-code, uw postcode, het wachtwoord de pc thuis en op het werk, uw DigiD en uw ziekenfondsnummer zijn er zo al een paar. Voor sommigen komt daar de toegangscode van hun autogarage of werkplek bij. Zelf heb ik in totaal slechts 19 codes te onthouden. Dat gaat redelijk, hoewel ik bij enige vermoeidheid nog wel een een nummertje verwissel. Dat is dus het moment waarop ik last begin te krijgen van de mahsro-code. Vanaf 1 april wordt er een nog groter beroep op de gezondheid van mijn eigen harde schijf gedaan. Was je een telefoonnummer kwijt of zocht je een onbekend nummer, dan was één nummer voldoende om de juiste informatie te krijgen. Nu zijn we alweer elf dagen bezig om in plaats van het aloude 118, de veertien nieuwe 18-en-nog-wat nummers te leren kennen. Dankzij de geprezen marktwerking èn het bejubelde idee dat keuzevrijheid betekent dat er vooral veel meer mogelijkheden moeten zijn. Het heeft wel tot gevolg dat je nu eerst moet uitzoeken welk nummer je het beste lijkt. De prijzen lopen niet zoveel uit elkaar. De meeste nummers kosten € 1,30 per gesprek. Maar wat krijg je daarvoor? Gelukkig heeft het consumentenprogramma Kassa (Vara) dat voor u uitgezocht. Maar ja, probeer dat allemaal maar eens te onthouden. Kassa heeft de nummers getest. Slechts twee nummers komen als beste uit de bus. De informatienummers van de KPN (1888) en Casema (1829). Onthoudt die nummers, want aan deze codes is een persoon verbonden. Bij andere nummers komt u in gesprek met een computer. Consumenten die allang aan het idee gewend zijn dat codes mensen zijn (lees op dit weblog: Van code tot mens) willen misschien liever die informatienummers bellen, waar ze door een persoon worden geholpen. De principiële weigeraars van de gedachte dat een code een mens is, zullen wellicht de voorkeur geven aan de computergesprekken.

Wat in het kader van die alom geroemde keuzevrijheid wel een beetje vreemd is dat geen enkel nummer juist de keuze tussen computer of mens niet aanbiedt, maar dat zal vooor € 1,30 wel te duur zijn. Het gesprek gaat dan immers vanaf het begin al langer duren: ''Wilt u informatie van een computer? Toets een 1. Wilt iemand persoonlijk aan de lijn? Toets een 2'' En dan maar nog hopen dat u de door u gekozen informatie-leverancier aan de lijn krijgt. Er zitten boeven tussen die de nummers van concurrenten weten te blokkeren en zo u in hun fuik lokken. Om mijn arme harde schijf niet al te veel op de proef te stellen, heb ik besloten maar één nummer te onthouden. De service is prima, ik krijg een medemens aan de lijn en als ik dat wil verbindt die me ook meteen door naar het gezochte nummer. Dat ontlast mijn arme harde schijf tenminste weer een beetje.