Wat de regering ook doet, de zorgt is duur, blijft duur en wordt nog duurder. Het kabinet wilde graag weten of de bestaande regelgeving al besparende vruchten afwerpt, maar daar is het nog te vroeg voor. De evaluaties over de Zorgverzekeringswet (Zbw), Wet op de zorgtoeslag (Wzt) en de Wet marktordening gezondheidszorg (Wmg) zijn binnen en worden naar de 2e Kamer gestuurd.
Mooi op tijd, want het kabinet moet zware knopen doorhakken over bezuinigingen in de zorg. En “als je als gevolg van de economische crisis zoveel moet bezuinigen, kun je niet langer om taboes heen”, zegt Dik Hermans, bestuursvoorzitter van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) in een interview met het dagblad Trouw.
De bekende “taboes” passeren de revue: ongezond levende mensen niet verzekeren, de oudste burgers niet te lang doorbehandelen bij dure ziektes, kostbare merkmedicijnen vervangen door goedkopere en onderscheid maken tussen kwaaltjes en ongemakken.
Maar de CVZ-voorzitter constateert ook overbodige onderzoeken. Bijvoorbeeld: iemand denkt kanker te hebben. Moet je een geruststellend onderzoek nog langer financieren, vraagt heer Hermans zich af. Hij haalt een oncoloog aan, die beweert dat 70% van het onderzoek overbodig zou zijn.
De bange burger gelooft de specialist niet op zijn mooie ogen en wil bewijs zien? Ik waag dat te betwijfelen. Eerder zal een arts alle risico’s willen uitsluiten en daarom bij kanker en hart- en vaatziektes voor alle zekerheid toch wat onderzoekjes laten doen.
Het komt er op neer de Zorgverzekeringswet uit te kleden en de toepassing ervan te beperken. De wet beoogt een voor iedereen toegankelijke, kwalitatief goede zorg. Hoewel in de evaluatie wordt gesteld dat de 2 tot 3 jaar dat de wet in werking is, tekort is voor een goede beoordeling, zijn er wel al wat zaken aan te wijzen, die niet tot kostenverlaging hebben geleid.
Zo leidde de invoering van een basispakket voor iedereen tot toename van het solidariteitsprincipe, maar de verplichtende werking leidde ook tot wanbetalers. De onderzoekers adviseren de nominale premie te verlagen, om dat solidariteitsprincipe overeind te houden. Een voor iedereen betaalbare verzekering.
Het kabinet volgt dat advies niet op, want “er is juist voor deze nominale premie gekozen, zodat iedereen zich realiseert dat zorg niet gratis is”. Bovendien is er de zorgtoeslag om de lagere inkomens tegemoet te komen. En het afgelopen jaar heeft het kabinet wat maatregelen bedacht om de wanbetalers aan te pakken.
Die zorgtoeslag en maatregelen tegen wanbetalers kosten natuurlijk geld. Helaas is nergens een goede berekening te vinden waaruit te halen valt wat nou goedkoper is: een lagere premie of aanrommelen met de zorgtoeslag en ad hoc maatregelen tegen wanbetalers.
Het eigen risico levert ook nauwelijks wat op, stellen de onderzoekers, die vervolgens adviseren het eigen risico afhankelijk te maken van een x-bedrag aan zorgkosten, gerelateerd aan leeftijd.
Gaat het kabinet ook niet doen. Terecht stelt het kabinet dat leeftijd niet altijd een graadmeter is voor hoge zorgkosten. En het bespaart wel, zegt het kabinet. Ruim 1,45 miljard euro wil de regering niet zomaar aan de neus voorbij laten gaan.
En dan de verzekeraars. Ze zijn verplicht iedereen te accepteren, ook de mensen met een hoog risico. Daarvoor krijgen de verzekeraars een risicoverevening. Dat systeem kan nog wat beter, vinden de onderzoekers. Het kabinet belooft dat wel te doen. Ook dat kost geld. Een voorbeeld van regelgeving die goed voor de betrokkenen heet te zijn, tegelijkertijd geld moet besparen, maar tekortkomingen kent, die weer met geld gecompenseerd moeten worden.
Het beleid in een notendop. Om de haverklap wijzigende wetten en regelgeving. De oplopende kosten verwijten aan burgers, medisch personeel en zorginstellingen. Dus premies, tarieven en salarissen aanpakken. En toch wordt de zorg gestaag duurder.
Een consistenter beleid, in plaats van een pleister hier en een prikje daar, zou wellicht wat geld schelen. Maar bovenal is het een kwestie van kiezen. Willen we onze, toch redelijke goed zorg overeind houden, dan vraagt dat om lef.
Taboes aanpakken? Zeker. Maar liggen die taboes nu op ongezond etende burgers, of op het verbieden van de productie van ongezond voer?
De taboes hoeven niet binnen de zorg te liggen. Ze liggen ook binnen andere sectoren. Misschien kunnen die taboes doorbroken worden om risico’s op allerlei kwaaltjes te beperken? Risico’s waar je niet om hebt gevraagd, als je hier wordt geboren. Maar wel voor moet opdraaien?