Categoriearchief: Diversen

Eigen vermogen gemeenten – Epiloog

Eigen vermogen gemeenten - Epiloog

Normaal gesproken zou, in deze tijd van het jaar, het nieuws vol staan van vallende blaadjes op het spoor. Veroorzaakt vierkante wielen en iedereen is ongerust dat gansch het raderwerk stil komt te staan door een jaarlijks terugkerend natuurverschijnsel.

Nu banken vallen en zelfs lokale overheden blaadjes verliezen, hoor je over het spooronderhoud weinig meer.
Omdat ook dit weblog aardig wat aandacht heeft besteed aan lokale overheden die wellicht het spoor bijster zijn, meen ik dat u recht heeft op een laatste update.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft de huidige stand van zaken gepresenteerd aan de 2e Kamer. Staatssecretaris Bijleveld deelde mee dat het allemaal wel meeviel. Ze telde 1 gemeenten en 1 provincie minder dan in dit artikel stond vermeld en kwam 11,6 miljoen lager uit aan kwetsbare spaargelden. Mijn overzicht, die in dit artikel was verwerkt, is nu aangevuld met het Bijleveld-lijstje (zie deze excelsheet).

De ramp is te overzien, aldus de staatssecretaris. Tja, dat krijg je, als je 1 provincie weglaat, die zelf meedeelde 5 miljoen in gevaar te zien.

Is de meevaller soms aan de herfst te danken?
Zou er in een roerige herfst door storm en wateroverlast een ramp op grote schaal hebben plaatsgevonden, dan kan het enige dagen tot zelfs weken duren voor een volledig overzicht van slachtoffers en schade kan worden opgemaakt. Hoe goed we ook alles rapporteren en bijhouden, het zal iedereen duidelijk zijn dat in de chaos rond een ramp, een week te weinig is voor alles is geteld.

Zou Binnenlandse Zaken daarom de opaven van alle 443 gemeenten, 12 provincies en 27 waterschappen nog niet compleet hebben?
Ik wil de “ramp” moet groter maken dan-ie is, liever niet, maar het lijkt een beetje vreemd dat zo weinig lokale overheden geavontureerd hebben op IJslandse, Amerikaanse en Duitse banken.
Maar goed in de regio midden en zuid was het wel herfstvakantie. Het kan dus goed zijn dat de verantwoordelijke financiële ambtenaren en wethouders onbereikbaar waren, omdat ze met hun gezin even weg waren. In dat geval heeft de herfst ook hier een goede voortgang geblokkeerd.

Er waren wel degelijk veel meer gemeenten actief met hun spaargelden. In het nieuws van de afgelopen week vonden een aantal gemeenten het noodzakelijk persberichten uit te sturen om te melden hoe ze net op tijd hun geld weer hadden terug gehaald. Als alles zo meevalt, had BZK daar ook wel een lijstje van kunnen maken. Enerzijds om de omvang van avontuurlijk eigen vermogen volledig te krijgen, anderzijds om te laten zien welke ambtenaren en wethouders net op tijd hun verstand terug gevonden hadden.

Dat slechts bijna 4 procent van de lokale overheden zich gek heeft laten maken door ongelooflijke renteprecentages, lijkt mij onwaarschijnlijk. Mocht dat wel waar blijken te zijn, dan kunnen we trots zijn op die roemruchte hollandse nuchterheid?

Gemeentelijke armoede dag

Gemeentelijke armoede dag Gemeenten doen veel goede zaken. Echt wel. Wie deze week het idee heeft gekregen dat gemeenten vooral geld verspillen in de rat-race van vermogensvermeerdering, heeft het goed mis. Vandaag doen door heel het land tal van gemeenten mee aan de WAD. Het wat? Nee, W.A.D., de Wereld Armoededag.

Sommige gemeenten hebben zich benoemd tot Millennium Gemeente. Dat wil zeggen dat ze zich inspannen voor uitbanning van extreme armoede, voor onderwijs voor alle kinderen en een duurzaam leefmilieu (Millenniumdoelen 1, 2 en 7). De gemeente Utrecht mag het startschot geven met een winkelwagentjesrace. De lege karretjes moeten de armoede symboliseren. Men hoopt op veel publiek en daarmee het Guiness Book of Records te halen. Dat staat natuurlijk veel leuker dan opgenomen te zijn in een lijstje van kredietcrisisslachtoffers.

Het is vooral veel symboliek. De gemeente Leek hangt de Millennium Gemeentevlag uit. Maar, het moet gezegd, heel concreet trekt men ook de buikriem aan. Financieel is de gemeente kwetsbaar en dus komt er een vacaturestop en wordt er gekort op uitgaven voor het openbaar groen en wegen.

Een rondje door het nieuws van de afgelopen dagen leert dat gemeenten oog hebben voor de armoedebestrijding binnen de eigen grenzen. Een selectie.

Burgers delen mee in een meevaller bij de gemeente Geldermalsen. Daar wordt de ozb (onroerendzaakbelasting) met 1 procent minder verhoogd dan was gepland. De gemeente Mill en Sint-Hubert pakt dat voortvarender aan en ziet helemaal af van een verhoging van de ozb.
In de gemeente Druten gaat een gezin volgend jaar 20 euro per jaar minder betalen voor de blauwe afvalzak, zo deelde men mee bij de presentatie van de begroting voor 2009 en de gemeente Binnenmaas pakt de speelarmoede aan en geeft extra geld voor speelattributen 12- en18-jarigen.

Sociale armoe wordt bestreden in Lonneker, waar de gemeente met een half miljoen euro het Dorpsplein gaat herinrichten tot een heus verblijfsplein.
De verarming van de zorg wordt in de
gemeente Hulst een halt toegeroepen door een mantelzorgcompliment van € 250,- aan mantelzorgers te geven.

Echte armoe. Zullen we dat hier ooit kennen?
Alle gemeenten mogen dit jaar, namens de toekomstige burgemeester van Rotterdam, 50 euro geven aan huishoudens met een inkomen tot 120% van het sociaal minimum. Bijna één miljoen huishoudens leeft van zo'n minimum.
Gemeente Oldenzaal doet er een schepje van vijf mille extra bovenop. Daarmee moeten kinderen uit gezinnen met een minimuminkomen gemakkelijker lid te worden van een sport- of culturele vereniging.

En zijn er ook nog gemeente die de boodschap van de Wereldarmoede Dag goed hebben begrepen?

Jawel, de gemeente Groningen houdt noodopvang voor asielzoekers open, tegen de zin van staatssecretaris Nebahat Albayrak. De noodopvang volgend jaar dicht moeten, maar de Groningers vinden het niet deugen om mensen die wegens medische of juridische redenen het land niet kunnen verlaten, de straat op te schoppen.
Bussum stuurt 18.000 euro naar een project in Gambia. Het gaat om een tuinbouwcoöperatie, waarin veertig vrouwen deelnemen, die groenten en kruiden verbouwen voor eigen gebruik en verkoop. Men hoopt zo een grotere onafhankelijkheid en zelfstandigheid te bevorderen.

Maar de gemeente die echt door heeft hoe je armoe de wereld uit helpt is Renkum. Het gemeentebestuur aldaar legt zich er bij neer dat het aantal inwoners de komende jaren flink gaat dalen. Kijk, geen dure campagnes om de bevolking te vermeerderen, maar pas op de plaats.
Slow grow. Dat zal toch uiteindelijk echt zoden aan de dijk zetten.

Eigen vermogen gemeenten (2 en slot – de meningen, oplossingen, maatregelen)

Eigen vermogen gemeenten verdampt Een waterschap, 3 provincies en 16 gemeenten vormen (tot nu toe) het selecte gezelschapje aan lokale overheden die gezamenlijk in de rats zitten over 237,4 miljoen euro's verspreid over IJslandse en Amerikaanse banken die roemloos ten onder gaan (zie ook deel 1, voor de details en deze excelsheet).

Het nieuws leidde de afgelopen dagen de aandacht af van het onbekend aantal particuliere spaarders die ook slachtoffer dreigen te worden van overmoedige buitenlandse banken. Jan, Piet en Klaas halen de kranten niet om hun onzekere spaartegoeden publiek te maken.

De meningen:
Variërend van “tja, kan gebeuren” tot “schandalig”, is de leidende teneur dat veel mensen zich afvragen hoe dit toch kon gebeuren.

Het had niet mogen gebeuren, vinden velen. Want, zo zegt Luigi van Leeuwen, voormalig hoogleraar openbare financiën der lagere overheden aan de Universiteit van Tilburg en voormalig burgemeester van Zoetermeer, gemeenten hadden kunnen weten dat de IJslandse spaarrekeningen risicovol waren. Lees altijd de kleine lettertjes. “Strapatsen buiten het bekende patroon zijn niet verstandig”, aldus van Leeuwen in het NRC.
Ondertussen blijven gemeenten
op zoek naar banken met de hoogste rente.

Een andere professor, Arnold Heertje, zegt in
het AD dat “gemeenteambtenaren niet over grote geldbedragen mogen beslissen. De falende ambtenaren moeten ontslagen worden en de wethouders moeten aftreden”.

De oplossingen:
Heertje doelt op een zelfde oplossing, als
de PvdA voorstelde. Voor dit soort financiële avonturen moeten kleine gemeenten toestemming krijgen van een toezichthouder.
Een andere oplossing: de Zalm-norm voor bankieren. GroenLinks lijkt het meer eens te zijn met een voorstel van Wouter Bos, dat neerkomt op een idee van
voormalig geldminister Gerrit Zalm, die vind dat lagere overheden alleen bij de Nederlandse Staat mogen bankieren.

Zelf, ondeskundige leek, zie ik graag een grotere zeggenschap van de burgers bij dit soort zaken (zie
dit artikel). Een gemeente zou eerst een referendum moeten houden, alvorens 12 miljoen op een of andere bank weg te zetten. En een veel actiever gebruik van het participerend budget (burgerbudget) kan voorkomen dat lokale overheden teveel geld over houden en dan speculatieve neigingen krijgen. Het Rijk zou ook eerst het volk moeten raadplegen, om goedkeuring te vragen voor eventuele reddingsoperaties.

De maatregelen:
Uiteraard wil iedereen maatregelen. Over laten waaien, uithuilen en opnieuw beginnen is geen optie.

Het kabinet is vooralsnog niet van plan de lokale overheden te redden, hoewel ze een gesprek niet uit de weg wil. Ze zoeken het zelf maar uit. Dat vindt ook het grootste deel van de lezers hier.
De uitslag van de poll bij
deel 1: 87% vindt dat de gemeenten het zelf moeten oplossen, 8% meent dat het Rijk garant moet staan voor zijn gemeente en 5 % vindt dat de burgers mee moeten betalen.
Zelf meen ik dat de lokale overheden het inderdaad zelf op moeten lossen. Het eigen vermogen en
de stille reserves zijn groot genoeg om dit debacle te overleven, zonder dat huidige voorzieningen en toekomstige plannen gevaar lopen.

Het is dan ook goed dat de provincie Noord-Holland het initiatief heeft genomen de gedupeerde handen ineens te slaan om gezamenlijk uit de malaise te komen.

Verder zou, op niet al te lange termijn, een grondig onderzoek naar de gehele gang van zaken wel op zijn plaats zijn. De VNG en lokale wethouders menen dat de DNB (De Nederlandsche Bank) tekort is geschoten in informatieverstrekking over de IJslandse banken.
Bovendien zou ook wel eens gespit kunnen worden naar de motieven van het kabinet om niet de helpende hand te bieden. Immers, in het regeerakkoord was vastgelegd dat de eigen vermogens van provincies in vier jaar tijd met 800 miljoen euro
afgeroomd moet worden. Kortom, de rol van de centrale overheid verdient nadere beschouwing, lijkt mij.


De toekomst:
Burgers, bedrijven en overheden onttrekken behoorlijk wat geld aan de dagelijkse roulatie, door het weg te zetten als spaargeld en te beleggen in aandelen. Het idee was dat rente en winsten het spaargeld en de waarde van aandelen zouden vermeerderen en dat zou dan weer goed voor de dagelijkse economie. En al die reserves zijn een buffer voor onverwachte tegenvallers.

Nu wordt echter duidelijk dat het niet om het stimuleren van de dagelijkse gang van zaken te gaan, maar om vermeerdering van ieders eigen vermogen. Een groeiend getal op de bankafschriften bleek belangrijker dan de groeiende saldi te besteden aan tal van noden en behoeften. Sterker nog: reserves werden zo stil gehouden dat velen het wel accepteerden dat er op sommige van die behoeften bezuinigd kon worden. Hebzucht en angst (risico-dekking) zijn de leidende motieven.

Worden de woekeraars en angsthazen nu dan definitief de tempels uitgegooid? Het zal wel aan de vallende herfstblaadjes liggen, maar daar ben ik pessimistisch over. Een diepgaande herbezinning over de rol van geld zie ik er ook niet van komen.

De geschiedenis leert één ding: bloeiende rijken en economieën komen en gaan. De cyclus van rijzen en ineenstorten lijkt wel een natuurwet. De tijd lijkt nu wel weer rijp om een keuze te maken tussen het geloven in die natuurwet of de alternatieven serieus te overwegen.
Alternatieven als
krimp in plaats van groei, ons consumentengedrag veranderen of meedenken op forums die uitzoeken of een wereld zonder geld mogelijk is.

Maar vooral onze eigen inbreng en verantwoordelijkheid opeisen. Want als de boel dan toch in elkaar moet storten, waarom dat overlaten aan financiële experts? Ik wil best vier jaar minister van financiën zijn of met een paar bekenden de Nederlandsche Bank runnen.

Wat ook kan, is onze aandacht houden bij geldkwesties die we nu misschien uit het oog dreigen te verliezen. Zoals de gemeente Leek. Terwijl de 14 collega's van Leek de vlag halfstok hebben hangen, gaat morgen in Leek de vlag ten top om de aandacht aan een andere kredietkwestie te vestigen.

Aller ogen zijn gericht op Kwatta

Aller ogen zijn gericht op Kwatta

Het wordt een spannende dag vandaag. Aller ogen zijn gericht op Kwatta. Een aantal mensen tuurt de hemel af, vol verwachting van de komst van buitenaardsen die ons wel even zullen channelen. Daarna zal het beter gaan met ons.
Andere turen hoopvol naar de beursberichten. Vooral benieuwd wat de aandelen Fortis zullen doen. Men verwacht dat het beter zal gaan.

Kwatta, een koloniaal chocolaatje, bestaat al lang niet meer. Door financieel wanbeleid ten onder gegaan en uiteindelijk aan de Belgen verkocht.
UFO's met reddende engelen zijn echter de wereld niet uit te krijgen, evenals de handel in gebakken lucht. Die handel leeft weer op nu afgelopen weekend regeringen ferm bereid bleken de kredietmalaise met veel geld aan te willen pakken.

Kunt u er nog chocola van maken? Er is blijkbaar geld en dan heb je nog geld. Geld waar de dagelijkse boodschappen van burgers, overheden en banken mee betaald moet worden. En geld waar je geld mee kan maken. Spaargeld, aandelen en de inleg in lotto's, bingo's en gokmachines.
Met spaargeld en aandelen kopen wordt geld, tijdelijk, ontrokken aan het dagelijks verkeer. Zou niet erg moeten zijn, want dat geld komt dik terug. Dachten veel mensen. Kwestie van vertrouwen.

In 2003 verloren velen het vertrouwen in goede doelen organisaties. Die bleken miljoenen verloren te hebben op de beurs. Het leidde er toe dat het aantal donaties en schenkingen sterk terug liep. De goedgeefse burger reageerde onmiddellijk en sprak daarmee zijn afkeuring uit over gespeculeer met zijn gulle gift.

De overheid, rijk, provincie of gemeente, zijn geen particuliere goede doelen. De donaties (belastingen) zijn verplicht. Om de vier jaar mag de burger duidelijk maken of hij vindt dat de donaties goed besteed zijn. Acuut terugtrekken van de donaties kan niet.
Heeft de burger nog andere middelen om zijn stem te verheffen als er plotselinge veranderingen zijn? Op dit moment niet. En daarom zijn ook in de kredietkwestie aller ogen gericht op Kwatta. Laat Wouter Bos er maar chocola van maken. Dat doet-ie heel aardig, volgens sommige recensies.

De lessen die er nu worden geleerd zijn divers. Tijd voor een ander soort economie, roept een deel der natie. Het waait wel weer over, menen optimisten. Sterkere controle en regulering, zeggen zij die in maakbaarheid geloven.

Nu het Rijk met grote sommen geld de financiële sector overeind wil houden, nu blijkt dat lokale overheden met hele bakken geld hebben gespeculeerd, is het wat vreemd dat menig burger gelaten de schouders ophaalt in plaats van een actieve rol op te eisen als aandeelhouder in die overheid.

Zou een gemeente niet eerst een referendum moeten houden, alvorens 12 miljoen op een of ander bank weg te zetten?
Zou het Rijk niet eerst het volk moeten raadplegen, alvorens vast te stellen met welke plannen en met hoeveel geld er reddingsoperaties van start mogen?

Of zou een deel van de verplichte donaties anders besteed moeten worden, zodat het niet eens de kans krijgt naar dubieuze banken te verdwijnen? Ter herinnering: de burger zou elk jaar op het belastingformulier de mogelijkheid moeten hebben om doelen aan te wijzen voor een x-percentage van zijn donatie. En gemeenten zouden het “burgerbudget” actief kunnen hanteren. Elk jaar mogen burgers doelen aanwijzen voor een deel der gemeentelijke inkomsten.

(Zie ook verwante artikelen op dit blog. Eigen vermogen gemeenten verdampt, Ontwaakt aandeelhouders der aarde, Staatsdeelneming en sponsoring, Malaise in de polder)

Gemeente Arnhem maakt het te bont

Gemeente Arnhem maakt het te bontHoe krijgen ze het voor elkaar! Arnhem mag een werkloze niet langer aan het schoffelen zetten en is toch is de groenste stad van Nederland geworden.
De rechter heeft een “
schoffelweigeraar” in het gelijk gesteld. Een man, die na 20 jaar werk in de horeca, door wat ongelukkigheden werkloos werd, hoeft niet mee te werken aan het groenonderhoud van Arnhem. Het mag van de rechter geen dwangarbeid heten, maar het is geen werk op maat voor iemand met veel werkervaring.

De man had slechts 1 dag de schoffel gehanteerd. Niet zo leuk voor de sociale dienst in Arnhem, wel goed voor de afdeling gemeentewerken. Want er is nu zo weinig geschoffeld, dat Arnhem wel de groenste stad van nederland is geworden.

De prijs zou uitgereikt worden door minister Verburg, maar die was verhinderd. Wellicht had die de bui al zien hangen en wilde ze vragen ontwijken over hoe het nou verder moet met de straffe reïntegratieprojecten die gemeenten op last van het kabinet dienen uit te voeren.

Geld en je leven!

Geld en je leven

Vandaag opent onze Nationale Glimlach de tentoonstelling “Geld en je leven!” Te zien in De Nederlandsche Bank.
Mooier kan het niet. In het kantoor van financieel orakel
Nout Wellink wordt de jeugd voorgehouden bewust om te gaan met geldzaken.

“Financiële educatie van jongeren”, zo orakelt men, “is van groot maatschappelijk belang. Immers, steeds meer jongeren hebben schulden”.
De tentoonstelling laat de jeugd alles zien waar ze in het leven mee te maken krijgt: “gokken, sparen, lenen, uitgeven, werken en studeren”.

Opmerkelijke volgorde. Begint het leven met gokken? Dan is er weinig kans om nog te sparen. Laat staan dat je kan lenen om geld uit te geven aan solliciteren of studeren.

Nu het bankwezen op meer dan gemiddelde belangstelling kan rekenen, is het extraatje dat De Nederlandsche Bank biedt wel interessant. De jeugd mag een kijkje nemen in 'De Geldkuis'. Daarin worden “op zeer toegankelijke wijze de drie kerntaken van de Nederlandsche Bank uitgelicht: betalingsverkeer, monetair beleid en toezicht”. Aldus de staatsbank.

Da's mooi. Krijgt de schoolgaande jeugd dus te horen hoe, ondanks het toezicht van Wellink's bank, Fortis in de problemen kwam.

In 2004 riep DNB-directeur Wellink, in het televisieprogramma Buitenhof, het nederlandse volk op hun spaargeld flink te laten rollen. Om de economie een zet in de goede richting te geven. Zou dat ook de boodschap zijn die hij de jeugd meegeeft als hij met de Geldkoffer de scholen langs gaat en spaaradviezen geeft?

Nu gaat onze Nationale Glimlach ook met die Geldkoffer de scholen langs. En ze vindt dat er meer aandacht voor sparen moet zijn. Verschil van mening met Nout Wellink? Nee hoor.
Ze bedoelt dat ook mensen in arme landen spaargeld op de bank moeten kunnen zetten. Want, zo stelt ze, als er in een land meer wordt gespaard, dan ontwikkelt de financiële sector zich beter en kunnen er meer kredieten worden verstrekt voor de nodige investeringen.

Ah! Helemaal goed, denkt Nout Wellink. Wat een verstandige prinses hebben we toch. Tuurlijk, het orakel van de Nederlandsche Bank had zich vergist. Fortis zou niet vallen. Maar nu dat wel gebeurde, is het goed zo'n financiële instelling overeind te houden. Kan men het spaargeld van de burgers investeren in de volgende aankoop?

De tentoonstelling “Geld en je leven!” is vorm gegeven als een soapserie. Dat lijkt me nu weer wel een juiste keuze. Alleen met de keuze van de hoofdrolspelers slaat men de plan volledig mis. Dat zijn niet de jonge Moes, Emily en Joshua, maar Nout Wellink, Fortis en natuurlijk Woutertje Bos.

Wat zullen de scholieren van deze tentoonstelling leren? Dat je als bank kan gokken en een te dure overname kan doen? Lopot dat fout dan word je toch gered door vadertje Staat.
Of dat je maar beter kan studeren voor bankier? Het enige beroep waarbij je geld over de balk kan smijten, zonder dat het met je eigen spaargeld wordt verrekend. Sterker nog: je houdt er een leuke som aan over.

Staatsdeelneming en sponsoring

Bos Feyenoord

De werkelijke redenen voor de het kabinet om Fortis en ABN Amro op te kopen, bleken al snel aan het eind van de Algemene Financiële Beschouwingen. Wouter Bos deelde mee dat de Staat, na de overname van Fortis, al het eerste klinkende resultaat binnen had: Feyenoord was een ronde verder in het toernooi om de UEFA-cup (Fortis is sponsor van Feyenoord). De 2e Kamer schoot opgelucht in een schaterlach. Pfff, de vrije markt principes, daar is het de regering niet om te doen. Men wil slechts invloed op het verloop van de voetbalcompetitie.

Het is wel te hopen het credo van Rinus Michels, voetbal is oorlog, tot de verleden tijd behoort, want de Staat heeft ABN Amro ook opgekocht. Sponsor van Ajax. Straks is dit kabinet nog verantwoordelijk voor een heuse burgeroorlog.

Maar weinigen hebben stil gestaan bij de relatie tussen staatsdeelneming en sponsoring. Daar hoefde niemand zich de laatste jaren ook druk over te maken, omdat de regering al vanaf kabinet Lubbers II, het ene staatsbedrijf na het ander in de uitverkoop deed.

Tot Wouter Bos minister werd. Die gaat de geschiedenis even herschrijven. Blijkbaar de schrik nog stevig in de benen over de “puinhopen van paars”, gaat-ie de marktwerking voor de publieke sector reorganiseren. Dat fenomeen werd ingezet onder Lubbers II (privatisering PTT), uitgewerkt onder de kabinetten van zijn voorganger Kok (o.a. privatisering NS) en stevig doorgezet onder Balk I t/m III, waar Zalm de uitverkoop met verve leidde.

De sociaal-democratische inbreng in die geschiedenis wordt gerepareerd door de Nota Staatsdeelnemingen, die Bos eind 2007 aan de Kamer presenteerde. Wouter Bos wil het publieke belang weer dienen en Balkenende kan, verlost van de VVD-visie in dat soort zaken, zijn sociale gezicht opzetten.

Enkele kernpunten uit die nota: Toenemende mate van pro-actieve deelneming van overheidswege en actief beleid op gebied van financieel-economisch toezicht, kritische toetsing bezoldigingsbeleid en beloningenstructuur en Toetsing en bewaking van naleving Corporate Governance Code.

Er had wel een speciale passage aan sponsoring gewijd kunnen worden. Sponsoring is leuke reclame waarmee je de harten van de burger kan winnen. Als private bedrijven hun steentje bijdragen, scheelt dat de staat weer wat in het subsidiëren van publieksaantrekkelijke zaken.

Nu de staat aandeelhouder blijft in zo'n 29 bedrijven, zouden er vragen gesteld kunnen worden over de sponsordoelen.

Neem Connexxion. De overheid is nu nog voor één derde aandeelhouder in dat ov-bedrijf. Connexxion is sponsor van het project Superbus. Een ideetje van Wubbo Ockels en in ontwikkeling bij de TU Delft. Het moet een bus worden die 150 tot 250 km. per uur kan rijden. Een elektrisch aangedreven vehikel dat 20 tot 30 mensen kan vervoeren over betonnen geleidingbanen. Mogelijk interessant als vervanger voor de Hoge Snelheidslijn naar het noorden.

Connexxion is niet de enige sponsor. De ministeries van Verkeer en Waterstaat en Economische zaken doen ook mee. Ofwel: de staat sponsort drie keer de superbus, als aandeelhouder en als subsidiegever. Een ingewikkelde constructie om de files te bestrijden.

Naast projecten binnen het eigen vakgebied treden bedrijven ook op als sponsor voor sport (zie Fortis en ABN Amro), cultuur (de Gasunie sponsort het Cultuurblokje van de Ster) en zelfs de medische sector. De Bank Nederlandse Gemeenten sponsort het Medisch Centrum Leeuwarden en ABN Amro steunt het Kinderhuis in het Medisch Centrum van de Vrije Universiteit.

(Zie deze excelsheet met een overzicht van bedrijven waar de staat in deelneemt en een aantal voorbeelden van sponsordoelen).

De vraag is nu: wat gaat de overheid doen nu ze van plan is haar aandeelhoudersschap als sturingsinstrument actiever in te zetten?

Drie scenario's:
1. Het kabinet gaat zoveel mogelijk 100% van de aandelen verwerven in elk bedrijf. Vervolgens schaft men rijkssubsidies af voor kunst, technologische innovaties voor verbetering van milieu en verkeer en delen van de medische zorg.
2. De rijkssubsidies blijven, maar om het aandeelhoudersschap niet al te duur te maken en rendabiliteit te versterken, stopt men met de sponsorgelden.
3. Er verandert niets. Het kabinet vindt sponsoring wel een mooi middel om verkapt subsidies te verstrekken.

Ik denk dat het combinatie van alle drie wordt. De vraag zal meer zijn: waar vallen de klappen?

Feiten en cijfers

Feiten en cijfers

Het CBS houdt dit land nauwlettend in de gaten en doet met grafieken en diagrammen verslag van de toestand in de polder. Feiten en cijfers. De statistieken der alledaagse werkelijkheid.
Vandaag presenteerde het CBS een heel wonderlijk rijtje. De beweeglijke grafieken van onze economie.

Het gaat goed, volgens de consumenten. Ze klagen wel steen en been, dat doen ze al jaren, maar nu klagen ze ineens wat minder. Het vertrouwen in de economie is licht gestegen, becijferde het CBS.

Het gaat slecht, vinden de industriële producenten. Het vertrouwen in de economie is onder het nulpunt gedaald. Men vreest dat de orders zullen uitblijven, constateerde het CBS.

Het gaat goed, menen de huishoudens. En om dat te bewijzen hebben ze meer uitgegeven aan goederen en diensten dan vorig jaar. De huishoudens worden wel wat kieskeuriger. Aan voedings- en genotsmiddelen geeft men minder uit, aan duurzame goederen weer wat meer.

Het gaat slecht somberen de zakelijke dienstverleners. Ze zijn niet zo tevreden over de orderontvangsten. Echter, in tegenstelling tot hun industriële collega's blikken ze wel hoopvol de toekomst in. Men verwacht de komende drie maanden weer een hogere omzet.

Het gaat goed volgens het CBS zelf, dat een aardige banengroei noteerde. Zakelijke dienstverlening, handel en de zorg boden meer banen, de industrie en de overheid deden nauwelijks mee.

Het gaat slecht, zegt datzelfde CBS. De conjunctuur is over de top heen. Nu geen golvende grafieken en diagrammen om het te staven, maar een speeltje waarmee je zelf kan zien hoe in de afgelopen jaren en maanden de economie grotendeels floreerde, maar verwachtingen en vertrouwen de schitterende economie een stuk doffer heeft gemaakt. Vijftien indicatoren zeggen hoe het er met de nederlandse conjunctuur voorstaat.

Het gaat goed, beweert opeens het CBS tegen haar eigen feiten en cijfers in. De economische groei nam in het tweede kwartaal van dit jaar met 3 procent toe. Er werd behoorlijk meer geproduceerd in de bouw en aardgas. Andere sectoren groeieden echter minder. Er werd wel flink geïnvesteerd.

Wat uit deze feiten en cijfers blijkt is dat je de economie net zo kunt meten als het weer. Het KNMI begon ooit naast de werkelijke temperaturen de gevoelstemperatuur weer te geven.
Het CBS doet hetzelfde. De harde cijfers over productie, import, export, consumentenbestedingen, werkgelegenheid, investeringen, kosten en prijzen, worden afgezet tegen het gevoel van consumenten en producenten.

Die laatste twee graadmeters worden meegenomen in het plaatje van de conjunctuur. Niet onlogisch. Neem opnieuw het weer. Als de gevoelstemperatuur een stuk kouder is dan de werkelijke, zouden de consumenten natuurlijk eerder behoefte hebben aan warme jassen sjaals en handschoenen.
In het economische klimaat vinden de consumenten het nog wel wat kil, maar toch een stukje warmer dan een maand of drie geleden. Wie er wat warmpjes bijzit, geeft ook wat makkelijker geld uit. Dus die wat hogere bestedingen van de huishoudens zijn daarmee verklaard.

Toch moet je oppassen met dat gevoel. Even kort door de bocht: als men in Groningen zich wat kouder voelt wegens een wat straf oostenwindje, kan dat van invloed zijn op de landelijke gevoelstemperatuur. Voor je het weet krijgen ze in Brabant de griep, terwijl het redelijk windluw was.

De sombere industriëlen en zakelijke dienstverleners zouden de stemming landelijk flink kunnen drukken. Echter, in deze zelfde maand berichtte het CBS ook dat we meer wijnboeren in ons land hebben (groei), de omzet in de computerbranche 10 procent hoger was dan vorig jaar (meer groei), de detailhandel 5,4 procent meer had omgezet (nog meer groei) en de export met 4 procent was toegenomen (en alweer meer groei).

Zonder groei geen gezonde economie, luidt het devies van ons stelsel. Als dat waar is, dan moet de depressiviteit van een paar sectoren natuurlijk niet de economische gevoelstemperatuur van heel het land omlaag jagen.

Tot nu toe is het wel gebruikelijk om andere factoren dan louter economische parameters mee te nemen om de conjunctuur te schetsen. Dat gaat dan wel om factoren die direct invloed hebben op de economie: klimaat, politiek, oorlogen, technologie en jawel, de psychologie van de consument.

Tenslotte maakt die uit of er veel of weinig wordt gekocht en dus even zoveel of weinig kan worden geproduceerd. Nou is dat een zeer betrekkelijk gegeven. Behalve dat producenten met behulp van reclame de consument “motiveren” en aan het kopen houden, blijkt een sombere consument zijn depressiviteit ook wel eens weg te willen kopen. Met lekker eten of een luxe hebbedingetje. Een depressieve consument koopt liever vandaag nog wat, want morgen kan het allemaal wel eens helemaal over zijn.

Een van optimisme blakende consument denkt wellicht dat zijn geld lekker groeit op de spaarrekening en zet hele bedragen vast. Ja, ook een consument denkt wel eens aan groei van zijn kapitaaltje. Zonde, want wat je daar al niet van kan kopen. En of een consument nou uit voorzichtig pessimisme of overmoedig optimisme zijn geld op de spaarrekening stort, het maakt niet uit.
De baas van De Nederlandse Bank zei eind 2004 al dat geld moet rollen om de economie springlevend te houden.
Niet potten, maar uitgeven dus.

Maar goed. Het CBS concludeert dat het wel even minder wordt met de algehele conjunctuur. Dat kan alleen maar kloppen als het duurzaam pessimisme van de consument wordt mee gemeten. De consument mag dan ietsjes vrolijker zijn gestemd, blijkbaar weegt dit minpunt zo zwaar, dat de plusjes van groeiende sectoren, dalende werkloosheid en stijgende investeringen teniet wordt gedaan.
Kortom: de conclusie van het CBS heeft evenveel gevoelswaarde als enkele van de door het CBS gemeten parameters.

De economie volgens het CBS: het is net het weer. Hebben ze in Amerika ook een CBS?
Wellicht zouden ze dan niet zo'n moeite doen de kredietcrisis te bezweren. Want de feiten en cijfers geven weer: het kan vriezen, het kan dooien.

Grootste wereldburger

Grootste wereldburger

Wie kan er worden toegevoegd aan een rijtje waarin, onder andere, namen prijken als Winston Churchill, Konrad Adenauer, Nelson Mandela, Moeder Theresa, Ronald Reagan, Pim Fortuyn en Pater Damiaen?
Dat is Salvador Allende geworden.

De BBC hield in 2002 een verkiezing voor de grootste figuur uit de Britse geschiedenis. Inmiddels hebben 12 landen dat voorbeeld gevolgd. In 2004 werd in een uitzending van de KRO hier Willem van Oranje verslagen door Pim Fortuyn.

In Chili won de naam van Allende het maar net van die van Arturo Prat, een marineofficier die in Chili zo'n beetje de allure heeft van Michiel de Ruyter hier.
Ook in Chili waren sommigen teleurgesteld dat de kiezers niet dieper de geschiedenis indoken om er grootste persoon uit te vissen. Tja, het historisch geheugen van de doorsnee televisiekijker reikt toch aanzienlijk minder ver, dan die van gestudeerde historici.
Maar goed, niet zeuren, zo werkt de democratisering van het collectief geheugen.

Ik weet niet hoeveel landen ook zo'n verkiezing gaan houden. Maar als de lijst wat langer is, zou het misschien een aardig idee zijn alle winnaars te nomineren voor de grootste historische figuur van de wereld. Vervolgens heel de wereldbevolking laten bellen, sms'en en mailen en eens kijken wie er dan uitrolt.

Het kan ook ietsjes kleiner, door naast het songfestival een show te organiseren waar de grootste Europeaan gekozen kan worden. Hoewel Pim Fortuyn of Willem van Oranje zeer waarschijnlijk geen enkele kans maken tegen de Balkan-kandidate Moeder Theresa (geboren in het Macedonische Skopje).

Maar goed, wie zou de grootste persoon uit de wereldgeschiedenis kunnen worden?
Klik hier onder op Jouw reactie en nomineren maar!Je hoeft natuurlijk niet alleen te putten uit de reeds gekozen landwinnaars. Wie weet ken jij nog betere kandidaten.

De toespraak bij het koffertje

Miljoenennota 2008

Mevrouw de Voorzitter,

Ik sta hier met een leeg koffertje. Op merkwaardige wijze zijn de stukken twee weken geleden verdwenen. We hebben weliswaar een aantal vingerafdrukken gevonden, maar deze kwamen niet overeen met de vingerafdrukken die wij op dit moment in de databases van justitie op voorraad hebben.

Het onderstreept nog maar eens de noodzaak de vingerafdrukken van alle nederlanders op te slaan, want laten we wel zijn: het is toch te gek voor woorden dat wij de Miljoenennota niet fatsoenlijk onder de pet kunnen houden en pas bekend kunnen maken wanneer wij dat goeddunken.

De houding van een zich kwaliteitsblad noemende NRC heeft de zaak er niet beter op gemaakt. De boodschap van het kabinet, samen werken, samen leven, is niet aangekomen bij de NRC-redactie en daar weigerde men een handtekening te zetten en voor slechts enkele dagen samen te werken met het kabinet.

Mevrouw de Voorzitter,
Wij zijn echter niet somber gestemd. Op het eerste gezicht lijkt het ons dus wat tegen te zitten, maar laten we de voordelen niet vergeten. Daar de inhoud van dit koffertje nu dus wijd en zijd bekend is, kan ik het vandaag kort kan houden.
U kent de cijfers, u kent onze motivatie, u kent ons streven. U kunt over tot de orde van de dag.

Mevrouw de Voorzitter,
Om een roemrucht sociaal-democraat te citeren, die ooit dit land mocht leiden: twee dingen.
Ten eerste wil ik aankondigen dat dit de laatste keer is dat ik met dit koffertje voor u verschijn. Nee, de geachte afgevaardigden ter rechterzijde hoeven nu niet zo verheugd te kijken. Ik zal hier weer staan, maar het koffertje niet.
Dat koffertje stelt eigenlijk niet zoveel voor en is een relikwie dat niet meer van deze tijd is.
Volgend jaar zullen wij, zodra de cijfers op een rijtje staan, de inhoud meteen op het internet publiceren.

Iedereen kan er dan mee doen wat men maar wil. De pers heeft haar vrijheid terug en het kabinet hoeft zich geen zorgen te maken over de reacties op de inhoud. Ik herhaal nog maar eens mijn woorden bij de presentatie van het regeerakkoord in februari 2002: het is natuurlijk niet zo dat wij onze oren naar de samenleving laten hangen, zo van, u vraagt, wij draaien.

Ten tweede: de naam Miljoenennota kan de prullenbak in. Het gaat inmiddels om miljarden. De samenleving, burgers en bedrijfsleven, moet tussen de oren krijgen dat regeren een uiterst kostbare zaak is. Wie dat moeilijk te verteren vindt, daag ik uit de duizenden miljarden eens op een rij te zetten die met name in de commerciële sectoren op de begroting staan en eens goed te kijken wat men daarvoor krijgt.

Mevrouw de Voorzitter,
Wij moesten maar weer eens aan het werk.

(De echte toespraak is hier te lezen).